Als er iemand al sinds dat ik van hiphop houd bivakkeert in mijn top-10 rappers, is het wel Nas. Illmatic was, weliswaar vijf jaar na de release, het eerste album dat ik zelf kocht. Het is de gouden standaard geworden voor hiphopalbums; kort maar krachtig, en met zoveel overtuiging ingerapt dat hij je direct aan de hand meeneemt door Queensbridge. Velen vinden hem daarna minder goed geworden. Ik niet. Zelfs 25 jaar na dato kan Nas mij nog steeds bekoren.
Natuurlijk is het moeilijk de lat nogmaals te raken als je hem nota bene zelf zo hoog hebt gelegd met een album als Illmatic. In zijn discografie huizen platen die de titel classic mogen dragen, maar ook albums waarvan je blij bent dat je de lead single niet meer kunt benoemen. Zeventien jaar na The Lost Tapes, een compilatie die beter is dan veel je favoriete rappers’ favoriete albums, is er nu het vervolg. Daarop is muziek te horen die stamt uit de opnameprocessen van zijn laatste vier platen; Hiphop Is Dead, Untitled, Life Is Good en Nasir. Als je het mij vraagt zit daar minimaal één classic tussen, één zeer fijn album en twee draken van langspelers. Puzzel voor jezelf maar uit hoe je ze zou betitelen.
Het euvel van een album als The Lost Tapes 2 is dat er geen eenduidige opnameperiode te vinden is, en dat je dus niet continu in Nas’ huidige gedachtegang kunt kijken. Sommige van de tracks zijn ruim een decennium oud, andere nog geen twee jaar. En hoewel hij zelf zegt dat hij genoeg materiaal heeft voor nog een deel 3 en 4 (“Elk daarvan zullen anders klinken dan de voorganger”) zullen we ons eerst maar eens concentreren op deze nieuwe collectie tracks, waarvan een aantal al eens eerder in een .rar-bestandje met unreleased Nas-nummers hebben gezeten op mijn harde schijf. Niet alles is dus splinternieuw materiaal, maar voor deze officiële release wel beter opgepoetst qua geluidskwaliteit.
Op een engel-achtige productie die ondersteund wordt door een continu herhaalde schreew van DMX (ja, echt) heet Nas je welkom. Althans, vooral de critici is er een warm welkom; “I’m oblivious to you skeptics/What you hear you ain’t ever hear till I repped it/Iridescent heroes essence, please clear the exits.” Op Lost Freestyle is Nas in optima forma te horen; op een door Statik Selektah geproduceerde boombapbeat aangevuld met pianotonen en synths schudt hij de ene na de andere one-liner uit zijn mouw, zonder refrein er tussenin aan te brengen. Vloeiend gaat de ene zin over in de andere:
Amateur Hanna-Barbera characters know the envy
The illest Hennessy Black-sipper with loaded semis
You pick of the week, voted-in rappers you go against me
You can’t tantalize a call girl with just a roll of pennies…
Op The Lost Tapes 2 neemt Nas de ruimte om zijn rapvaardigheden te flexen op verschillende instrumentaties. RZA levert een met oosterse invloeden gevulde parel in Tanasia, The Art Of It leunt heftig op funk dankzij Pete Rock en Kanye West’s bijdrage is eveneens subliem; hij bouwt tijdens het couplet van Nas in You Mean The World To Me vrolijk een rijkelijk gevulde productie rondom de hoofdsample. Even wennen, maar stiekem een parel die Nasir naar een ruime voldoende had kunnen trekken. Nu is het een stand-out track op deze compilatie.
Wat moeilijker te behappen; Jarreau Of Rap, waarop Nas continu met zijn woorden meedeint met de pianotonen van Blue Rondo à la Turk van Al Jarreau. Knap? Ja. Indrukwekkend zelfs. Met de techniek is niks mis, maar toch klinkt het geheel een klein beetje awkward. Op de een of andere manier wordt daardoor duidelijk waarom deze vreemde track nooit een album heeft gehaald. De replay-value van dit nummer is precies 0,0.
In tegenstelling tot op veel van zijn albums, blijkt Nas geen slechte beat-picker. De heerlijke laid back-feel van nummers als Queensbridge Politics (waarin hij Prodigy van Mobb Deep herdenkt) en Beautiful Life geven zijn hese stem de ruimte om te shinen. De producers nemen de ondersteunende rol meer dan serieus.
Laatstgenoemde track is ook meteen de finale. Daarin doet Nas uit de doeken wat zijn relaties met vrouwen betekenen voor zijn gemoedstoestand. Ookal laat ex Kelis hem niet toe in het leven van hun gezamenlijke kind, het leven is mooi, is het moraal van het verhaal. Uiteindelijk wenst hij zelfs haar een gelukkig -nieuw- leven toe. “Stevie wonder said he’s in my corner blind but can still sees the pain of a young performer”, rapt hij eerst, om verder te gaan en te nuanceren; “She’s married again and I’m wishing all the best to her.”
Op het te experimentele Al Jarreau-uitstapje en wat vervelende hooks na (of het nou door RaVaughn of door Swizz Beatz gezongen wordt maakt niet uit) is The Lost Tapes 2 eigenlijk prima te pruimen. Soepel slaat Nas zich door de fijne producties heen, en net als altijd is niet alles recht in de roos. Eigenlijk heeft Nas als mc met deze staat van dienst helemaal niets meer te bewijzen, maar hij doet het toch. Voor de één bewijst Nas weer dat hij al 25 jaar over de top van zijn kunnen heen is, voor de ander bewijst hij weer dat hij één van de besten is to ever touch a mic. Voor mij is het laatste het geval.
Luister The Lost Tapes 2 hieronder.
