“Na het vierde komt het vijfde en dat klinkt best logisch / Ja, wij wachten in de storm, niemand die de boot mist.” Kondigde Jazz Brak in de finale van FAMILIE BOVEN ALLES, het terugkeeralbum van STIKSTOF van nog geen negen maanden geleden, al aan dat zijn crew niet lang zou wegblijven? Met een beetje fantasie wel. En waar ze een heel album lang – op het lange vers van Sticks na – wachtten in de storm, is de boot nu vertrokken. En die lijkt inderdaad niemand te hebben gemist. Op MOERAS horen we zowel achter de microfoon als achter de knoppen nieuwe familieleden.
De sirenes galmen over de Petite Centure, de weg rond het Brusselse centrum. Vanaf daar waaieren ze uit richting wijken en buurten als Schaarbeek en Matonge, of slaan af naar binnen, dwars door de Marollen. In ieder geval geven ze hier het startsein voor de mc’s. Met een paar woorden weet Jazz Brak de luisteraar al in een scène te zetten. Eentje waarin ruimte is voor advies en levenslessen: “Half acht, alles mistig in de achterruit / Kansen moet ge grijpen als ge kansen ruikt.”
Waar hij op de vorige langspeler aan de microfoon verscheen als tagteam met Zwangere Guy, verschijnt op MOERAS ook Astrofisiks weer rappend. Diens meerlagige rijmelarij zorgt er regelmatig voor dat er driedubbele bodems losgeschroefd moeten worden om bij de kern te komen. “Elke dag een goede dag, ik streef naar wat ik schrijf / de reden van die simpele lach, die moeiteloos verschijnt / elke dag is interessant, hoe heavy hij ook eindigt / nooit voor de troostprijs, prijs me hoog in eigen / persoon die ik hoor te zijn en wie ik kan bereiken...” Bijzonder is dat deze tekst haaks staat op Hef zijn karakteristiek droge maar zeer directe aanpak van een paar seconden later: “Vroeg of je kon spugen op de dick maar dushi, niet teveel.”
De ademende dynamiek van STIKSTOF als groep houdt fris voor iedere fan. De wat abstractere teksten van Astro zorgen voor een nieuwe dimensie, tegenover de directere aanpak van zijn collega’s. Ze zijn weer met drieën terug aan de mic, en dit keer met nog spannende uitstapjes ook. Zangeres Demi Lou krijgt een solotrack tot haar beschikking. De rasperige doorleefdheid van de Franstalige Smahlo wordt vermengd met de Nederlandstalige wijsheden van Winne. Er klinken Schwyzerdütsche raps van Buds en Nativ. En: voor het eerst maakt Astro ruimte voor iemand anders om een STIKSTOF-tune op hun eigen plaat te produceren. De lang doorronkende bastonen in 9 TOT 7 komen van de hand van Stab. Die deed eerder productiewerk voor soloplaten van Zwangere Guy.
En wie Guy en consorten noemt, zegt meteen Brussel. Als geen ander weten Astro, Jazz en hij de Belgische hoofdstad tot in detail te beschrijven. Het woord ‘hier’ keert dan ook vaak terug, verwijzend naar de moerasgrond waarop Brussel gebouwd is. Het is dan ook knap dat in hoeveel studio’s – of ze nou in Costa Rica, Amsterdam of in de Ardennen gevestigd zijn – de mannen opnemen, ze ieder woord inrappen alsof ze op een straathoek in hun thuisstad staan.
Kijkend naar ‘crackies’ rond de Beurs, of een affikkend Justitiepaleis, bijvoorbeeld. Of naar rovende straatratten, die alles doen om aan de kost te komen. “Uw tas die laat ge beter los, welkom hier in Peterbos / ver van Simonis, mensen antizionist / waar bio niet echt bio is / een slimme G voor immo kiest”, rapt Jazz Brak in de titeltrack, waarin hij alle buurten van de stad verwerkt. In een één-tweetje met Zwangere Guy natuurlijk: “Place Liedts, rij d’r nooit nie met de fiets / 24/7 aan de bomen vindt ge iets / hasj, wiet, een pooier met een griet / in een Polo die gestolen is, ergens tegen Diest.”
Toch is het grauwe beeld dat ze schetsen van hun omgeving niet het hoofdingrediënt van MOERAS. Nee, dat is de liefde voor elkaar, het genre en de volgende generatie. Dat zorgt ervoor dat gastartiest RonnyHuana levenslessen gepresenteerd krijgt in ACHTERBAN, dat voor de plaat nog eens extra werd uitgesponnen. Ook de voice-memo die het couplet van Guy op BROOS inluidt bijvoorbeeld, laat weinig ruimte voor verbeelding. De coronapandemie hakte flink in op zijn mentale en lichamelijke gezondheid, maar een hechte familie helpt elkaar. Vandaar ook dat Guy zijn kameraden in kan schakelen voor een goed gesprek.
STIKSTOF is eerst een vriendengroep en dan pas een rapformatie. Dat blijkt uit hoevaak alledrie de mc’s het woord ‘familie’ een plaat na FAMILIE BOVEN ALLES in de mond nemen. “Dit is niet tot de dood of tot de eerste die gaat. Echte vriendschap gaat verder in een ander formaat!”, rapt Zwangere. Dit zijn mannen die het met elkaar kunnen hebben over alles. Een crew die is gebouwd op broederschap. Op een prachtig moment – exact tussen de entree en het dessert, waar MOERAS doormidden gesneden wordt – komt Jazz Brak tot de kern. Lees, maar vooral luister: “Wat ons bindt dat is de waarheid!”
Stream MOERAS hieronder. Liefhebbers bestellen hier een exemplaar op vinyl.
