Het is een project waar ik, uw verslaggever van dienst, na het horen van de eerste demo’s enorm naar heb uitgekeken. Het werd om diverse redenen uitgesteld en afgelopen maand was daar opeens het album Stad van Schmerig. Een liveshow hoeven we van het trio, bestaande uit frontman Dennis Gaens, DJ Native en gitarist Michiel van den Toorn, niet meer te verwachten. Maar de plaat is er niet eentje die we geruisloos aan je voorbij kunnen laten gaan. We vroegen Dennis om ons een rondleiding te geven in de Stad van Schmerig, om te eindigen met een primeur: een exclusieve demo-opname van de toegift die nooit nodig bleek.
We have all the time in the world
Over de totstandkoming van – en de ideeën op Stad van Schmerig
Toen ik een jaar of zestien was, rapte ik in een bandje. Daarnaast schreef ik poëzie. Uiteindelijk ging ik weg bij het bandje, maar bleef ik gedichten schrijven. De poëzie werd steeds meer podiumgericht. Via Human the Death Dance van Sage Francis ontdekte ik de dichter Buddy Wakefield en via hem twee vuisten vol andere dichters die net zo goed thuis waren op het podium als op papier. Die route volgde ik. Op een podium, maar zonder band.
Schmerig begon, bij mijn beste weten, met een halve grap, meer dan tien jaar geleden. Samen met Macronizm had ik de voorstelling Lucy op verschillende festivals gespeeld. Het was de eerste keer sinds de middelbare school dat ik voor langere tijd met een band op het podium stond. En het beviel. Toen postte ik die halve grap op (toen nog) Facebook: of er iemand een Fun Lovin’ Criminals coverband met me wilde beginnen. Gitarist Michiel van den Toorn hapte. Al wilde hij geen coverband beginnen, maar gewoon een band. In zekere zin begon Schmerig dus met ons tweeën. Het is passend dat de plaat dat ook doet.
De tekst van ‘Tik’ is geïnspireerd op het werk Vox Populi, London van Fiona Tan. Dat is een grote verzameling amateurfoto’s. De tekst wil dat in zekere zin ook zijn: een verzameling bewegingen die van iedereen kunnen zijn en toch ook specifiek van één iemand komen. Schrijver Hanneke Hendrix droeg ‘met een sok in iets nats stappen’ bij.
DJ Native speelde al samen met Michiel in de band van Macronizm en als producer voor hun duo Disclaimer. Michiel stuurde ons allebei een mail:
“Voor zover ik van Dennis begrepen heb, is het idee om met de combo Dennis, Native en ondergetekende een setje in elkaar te draaien van pak um beet 30 minuten en daar een bijpassend albumpje/EP-tje te maken. Qua sfeer hiphoppy met een korstige FLC-twist erin; in wezen beats, scratches, samples en gitaren (niet de rockvariant, maar meer FLC/The Meters/Eddy Bo-type grooves).”
Twee maanden later zaten we in de thuisstudio van Native. In die sessie ontstaan twee beats: het nummer dat uiteindelijk ‘Brogan’ zou worden en ‘Entourage’, dat al meteen zo heet. Het gefluisterde ‘entourage’ van Michiel zat er eerder op dan mijn tekst.
Inhoudelijk is ‘Entourage’ een vervolg op mijn tweede dichtbundel Schering en inslag. De vier personages Lotte, Luuk, Dave & Dani kwamen daar al in voor. Het leek me tof om te kijken of ik ze ook in deze vorm een plek kon geven. ‘Entourage’ is meteen het enige nummer waarop ik een beetje rap. Native wilde bij elke opame dat het ‘minder rap’ werd. Heel wat lettergrepen zijn gesneuveld om de vaart eruit te halen. Ik was er wel een beetje door beledigd (ik was immers rapper geweest), maar ik denk dat hij gelijk had. Dit droge, trage, bijna luie spreken past bij het nummer.
Bovendien wilden we geen hiphop maken, niet omdat dat niet tof zou zijn, maar omdat we nieuwsgierig waren naar iets anders. Net zoals het geen rap moest worden, moest het ook niet al te veel gaan zweven. Geen lange soundscapes met tekst eroverheen, maar, zoals ik het in een reactie op die eerste mail zelf omschreef:
“Ik wil echt een beetje onderzoeken hoe je spoken word zo maakt dat het ook liedjes worden en niet alleen maar tekst op muziek. Daarom wil ik ook liever op de muziek schrijven in plaats van met bestaande teksten te werken. Zonder dat het meteen rap wordt. Van mij zou er bijvoorbeeld ook iets dansbaars uit mogen rollen.”
‘Boomer Lives’ levert volgens mij in dat opzicht. Ergens het meest hiphop-banger van de plaat, maar dan zonder rap. In die tijd luisterde ik veel naar WTF, de podcast van comedian Marc Maron. De tekst is gebaseerd op zijn openingsmonologen en gaat gelijke delen over je vervreemd voelen van je eigen leven en over middelengebruik. We maakten de track in een oud pomphuisje in een bos in Ermelo, waar we een weekend lang de basis legden voor een aantal nummers op de plaat.
Toen Native ‘Brogan’ voor het eerst met tekst hoorde, was hij meteen enthousiast: dit ging zijn jam worden. En de opname die op de plaat staat is precies die opname. Om redenen die ik me niet meer herinner heb ik deze opname met een oude dynamische AKG-mic gemaakt. De opname was wat overstuur en niet helemaal lekker overal in de timing. Maar Native wees alle latere opnames af ten faveure van deze. Hij zal wel gelijk hebben.
De tekst is een eerbetoon aan de stad waar ik woon, Nijmegen, al kwam het door de jaren heen niet zo over op elk publiek. Het idee is vrij letterlijk overgenomen uit het boek The 25th Hour van David Benioff. Daarin loopt het hoofdpersonage, Monty Brogan, nog een keer door zijn thuisstad New York, voordat hij de gevangenis in moet. In een wc-hokje wordt het hem te veel als hij ‘Fuck you’ ziet staan naast de spiegel.
Het boek is door Spike Jonze verfilmd vlak na 9/11, wat de film een extra laag geeft. Monty wordt gespeeld door Edward Norton. Zijn versie van de monoloog is rijkelijk gesampled in dit nummer.
‘Peppered Pork’ is een van de jongste nummers op de plaat, ook omdat we er maar aan bleven sleutelen. Ondanks dat het refrein nu misschien wat gedateerder is dan toen de plaat gemaakt werd, is het nog steeds een van mijn lievelingstracks, niet in de laatste plaats vanwege de te gekke verse van Disci. Waar mijn tekst draait om het gevoel dat andere mensen het leven altijd beter begrepen te hebben dan jijzelf, trekt hij dat breder door naar een collectief de weg kwijt zijn.
Het nummer is ook een van mijn favorieten omdat het de breedte van dit bandje laat zien. We hebben zelf vaak moeite gehad om te definieren wat Schmerig nou precies is. Ik denk dat die ongrijpbaarheid mooi samenkomt in dit nummer, met gek geplaatste sampletjes, Dr Dre-achige gitaarpartijen en een tekst die je vraagt de muur van je huis mee naar buiten te nemen. De werktitel van dit nummer was lang ‘Speciekuip’, dat zegt denk ik genoeg.
‘Berlijn’ is denk ik de track die we het snelst gemaakt hebben. Zowel het idee dat je met een koelkast en een lichtslang al een winkel hebt en het woord ‘balieverkeer’ komen van Native. Ik weet niet eens of hij dat zelf nog weet. Voor de vibe heb ik een circusdirecteur in me wakker gemaakt, waarvan ik niet wist dat hij er zat. Eigenlijk is het een beetje een flauw nummer, maar ook onschadelijk. Ik stelde me altijd voor dat er in het middenstuk (waarover Native meermaals vroeg of hij niet te ver was gegaan) een pit zou kunnen ontstaan bij concerten. Ik denk dat ik dan zelf ook iets nodig had gehad om te slaan. Een koebel had er nog wel bij gekund.
Roofers begon bij een filmpje van twee urban explorers, die in de tekst bij naam genoemd worden; Mahorov en Yaknenko. Op hun YouTube-kanalen was te zien hoe ze de hoogste gebouwen van het Europese vasteland beklommen, zonder enige beveiliging. Later ging een van de twee dat voor een schoenenmerk doen en dat merk bracht de documentaire ‘Roofer’s point of view’ uit. Daar komt de titel vandaan en ook de eerste regel. Die was namelijk een van de eerste commentaren op YouTube: “The children of the Russian olichargy are bored’. Dat ‘ergens vanaf vallen’ het enige risico is, komt uit de documentaire zelf. Ten slotte is ‘het uitzicht is van iedereen’ dan toch nog een verwijzing naar de Fun Lovin’ Criminals, wier nummer ‘The view belongs to everyone’ een van mijn lievelings is.
AGK is een verwijzing naar een Nijmeegse Graffiti-crew en staat voor ‘Alles Gaat Kapot’. Het nummer is een van de meest melancholische dingen die ik ooit geschreven heb. Vormelijk was het de bedoeling om een typische spoken word-flow in een maat te laten te passen van een liedje, zodat het er niet helemaal boven ging zweven. De gitaarpartij was er denk ik het eerst. Inhoudelijk is het denk ik de tekst van een quarter life crisis. En ondanks alles, is het een fantastische dag om naar het strand te gaan. Een vriendin van mij die vlakbij het strand opgroeide zei laatst een keer tegen me: “elk weer is strandweer.”
Dat maakt het album rond, dertig minuten en dertien seconden. Het was de perfecte lengte om een set van een halfuur te spelen, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. Ergens is het jammer dat die tour er nooit van is gekomen, ergens zie ik die inmiddels al niet meer helemaal voor me. Op welk podium past een zo breed uiteenlopende plaat als dit? In het voorprogramma van wat zet je een band als Schmerig?
Wat ik wel weet is dat we, in het onwaarschijnlijke geval dat we die ooit nodig hadden, een toegift klaar hadden liggen. Het is een nummer dat de plaat niet gehaald heeft, dat we nooit serieus hebben opgenomen. Wat er wel van te vinden is: een dronken demo, ergens in de nacht opgenomen in het pomphuisje, met een field recorder. En omdat die toegift er live nooit komt, hier voor jullie de demo van ‘Dertien manieren om een banaan te bekijken.’
