Masterclass Rakim

Credits:

Het belang van Rakim (William Griffin Jr.) voor hiphop is nauwelijks te onderschatten. Toen hij in 1986 debuteerde met My Melody bracht hij iets totaal nieuws: een monotone, berekenende, ritmisch gevarieerde manier van rappen, inclusief diepgaande teksten. Totaal anders dan de meer schreeuwerige stijl die midden jaren 80 nog de boventoon voerde in hiphop. De afgelopen weken was The R in Europa voor optredens en de Herman Brood Academie wist de legende te strikken voor een live interview en workshops.

Vol verwachting staat een flinke groep HBA-studenten, journalisten en liefhebbers voor de Ekko te wachten. Na even een drankje genuttigd te hebben, kunnen we naar de zaal, die goed gevuld is. Brainpower, die Rakim gaat interviewen, verschijnt op het podium. Prima keuze om hem Rakim te laten interviewen. Brain’s kennis van hiphop en beheersing van het Engels zijn uitstekend en zijn respect voor Rakim is groot. Na een korte introductie van de Nederlandse MC verschijnt Rakim onder luid applaus op het podium. In twee comfortabele stoelen beginnen Brainpower en Rakim hun gesprek.

Coltrane en hiphop
De kleine William groeit op in een muzikaal gezin en speelt op jonge leeftijd saxofoon. Als de hiphopcultuur uit de stad New York ook de suburbs van Long Island bereikt, is William verkocht. ‘Ik begon met dj’en, dat was in het begin wat iedereen deed. Toen ik niet veel later ging rappen, was John Coltrane mijn grote inspiratie. Zijn timing en ritme was ongelooflijk, ik probeerde dat in mijn rhymes te verwerken. Rapritmes van de generatie voor mij waren nog vrij basic. Ik probeerde de syncopatie (ritmische accenten verleggen, red.) van Coltrane in mijn rhymes te verwerken.’

Inmiddels had William zich omgedoopt tot Rakim en droomde hij op de middelbare school van een football-carrière. Dat veranderde drastisch vanaf het moment dat een vriend hem aan Eric B voorstelde. ‘Eric had goede dingen over mij gehoord en vertelde dat hij mijn demo naar Marley Marl en Mister Magic kon brengen. Marley was toen dé producer en Magic dé radio-dj dus dat was nogal wat. In het begin geloofde ik hem niet, maar een paar weken later zat ik in Queens bij Marley in zijn studio.’

Nieuwe stijl
De opnames van My Melody verliepen in eerste instantie niet vlekkeloos. Rakim’s totaal nieuwe stijl van rappen werd niet gelijk begrepen door Marley Marl. ‘In die tijd rapten mc’s over het algemeen vrij energiek. Ik rapte heel rustig, zonder stemverheffingen, mijn rhymes al zittend in. Tot twee keer toe vroeg Marley of ik even op wilde staan en mijn verses wat energieker kon spitten. MC Shan was daar ook en die was het met Marley eens. Ik was een nogal koppige straatjongen en weigerde op te staan. Het mooie was dat ik Marley en Shan een paar weken later tegenkwam en dacht: oh, ze zullen wel weer beginnen over mijn stijl. Maar het tegendeel was waar: ze hadden nu wel begrepen wat ik wilde doen. De les die ik mensen wil meegeven, is om altijd je eigen pad te blijven volgen. Sta wel open voor kritiek, maar doe wat het beste voelt.’

In 1986 kwam de 12’ My Melody met kant B Eric B Is President uit op het kleine Zakia Records. Rakim dacht dat het daarbij wel zou blijven. ‘Na die single wilde ik me weer richten op mijn football-carrière. Maar ik stopte met groeien bij 1.72, terwijl de meeste footballspelers langer dan 1.90 zijn. Wat dat betreft goed dat de single zo aansloeg (lacht).’ Het eerste album van Eric B & Rakim heette Paid In Full en wordt beschouwd als een klassieker. ‘Het was een heel organisch album en mensen vinden het een classic, dus we hebben duidelijk iets goed gedaan. Toch zou ik het nu anders hebben gedaan. We wisten nog niet zoveel van studiotechniek af, dat hoor je soms wel aan de opnames’, blikt Rakim terug.

Grammy-nominatie
Tweede album Follow The Leader stelde allerminst teleur. De titeltrack, Microphone Fiend en Lyrics Of Fury behoren tot het beste werk van The R. ‘Bij dat album had ik de luisteraars ’beet’, dus ging ik ze wat vertellen ook. Als ik iets bestudeer, doe ik dat om het studeren, niet om direct in mijn rhymes te verwerken. Maar vroeger of later komt die opgedane kennis toch wel terug in mijn teksten.’ Ten tijde van de opnames van Follow… hoorden Eric B en Rakim dat ze genomineerd waren voor een Grammy. Rakim geloofde toch niet dat ze enige kans maakten, dus vond het prima dat Eric in zijn eentje naar Los Angeles afreisde. Rakim’s voorgevoel klopte: de grammy ging aan het duo voorbij. In de New Yorkse studio gingen de dj-roots van Rakim kriebelen en voorzag hij Musical Massacre van cuts. Eric B keek eerst verrast op, maar toen The R. vertelde dat Eric alle credits hield, vond hij het best.

Donkere periode
Na Follow The Leader brak een donkere periode aan in het leven van Rakim. Zijn vader werd ziek en hij kon vanwege tourverplichtingen nauwelijks tijd met hem doorbrengen. ‘Omdat ik zo vaak weg was, kon ik niet eens even een film met hem kijken ofzo. Mijn vader was echt mijn held, dus dat deed veel pijn. Toen hij overleed, wilde ik een tijdje niet eens meer leven en luisterde ik amper muziek. Ik las veel over de dood en luisterde alleen John Coltrane en One van Bob James.’ Uit deze donkere periode komt Rakim’s tekstueel meest indrukwekkende track voort: In The Ghetto. ‘Dat nummer was echt mijn medicijn’, vertelt Rakim.

Het geweldige album Let The Rhythm Hit ‘Em volgde in 1990. Met producties van Rakim zelf, Paul C. en, na diens voortijdige dood, zijn jonge protegé Large Professor, was het een jazzy en warm album met een duidelijke sound. Twee jaar later produceerde Rakim het goed ontvangen Don’t Sweat The Technique vrijwel alleen.

Samenwerking met Dr. Dre
Na een paar redelijk ontvangen soloalbums werd Rakim eind jaren 90 benaderd door niemand minder dan Dr. Dre. De New Yorker pakte het vliegtuig naar L.A. en ging vol goede moed de samenwerking aan. Iedereen weet inmiddels dat er eigenlijk niets van is gekomen. ‘Het leek een geweldig idee, maar we waren te verschillend. Dre leeft echt in zijn eigen muzikale wereld en heeft heel duidelijke ideeën. Kijk, ik ben een street cat, maar was toen inmiddels verder. Dre wilde echt dat ik mijn straatkant liet spreken en daar had ik geen zin in. 50 Cent volgde direct na mij, daaraan kan je horen wat Dre eigenlijk met mij voor ogen had. Daarnaast werkte ik eigenlijk alleen met producers uit zijn kamp en niet met Dre zelf. Het was gewoon geen gelukkige samenwerking, dus ging ik weer terug naar New York’, aldus Rakim.

Knowledge Of Self
Rakim-fans weten dat hij sterk beïnvloed is door de 5 Percenters (binnenkort een stuk over deze stroming op HIJS). De mystieke kennis die hij in zijn teksten verwerkte, gaf veel diepgang aan zijn teksten. ‘In de late jaren 80 en vroege jaren 90 was het cool om ’conscious’ te zijn. We waren daar als MC’s trots op, voelden ons wat dat betreft ‘larger’ dan andere genres. Even later werd hiphop steeds harder en donkerder. Het hele begrip ‘hard’ deed rare dingen met mensen. Ik schreef voor de straat, maar vandaag de dag lijkt het erop dat de straat de muziek imiteert,’ vindt Rakim.

Balans is het sleutelwoord in Rakim’s ogen, ook muzikaal. ‘Toen de muziek nog op samples gebaseerd was, vond ik het genre muzikaler. Nu maken producers beats ’from scratch’, en dat is ook prima. Maar die andere sample-based hiphop moet ook een centrale rol in hiphop blijven houden.’

De vorm van een live talkshow in plaats van een lezing werkte prima. Rakim had al snel door dat Brainpower een kenner was en het publiek ook bestond uit oprechte liefhebbers en bewonderaars. Daarom was hij eigenlijk vanaf het begin enthousiast (op een enigszins onderkoelde manier, hey, het blijft Rakim), keek hij voortdurend de zaal in en kwamen de verhalen als vanzelf. De vragen vanuit het publiek beantwoordde Rakim ook met liefde. Een live talkshow is dynamischer en interactiever en past beter bij deze tijd dan een lezing. Tegenwoordig komen genoeg legendarische artiesten ieder jaar naar Nederland, een prachtige manier om als liefhebber dichter bij de artiest te komen. Laat de volgende talkshows maar komen dus!