Cuba is een controversieel land. Sommige mensen idealiseren het socialistische land vanwege de mooie muziek en dito mensen. Maar het eiland is nog steeds een bikkelharde dictatuur, zoveel wordt duidelijk in de documentaire Viva Cuba Libre – Rap Is War van Jesse Acevedo. De Cubaanse rapformatie Los Aldeanos (Bian en Aldo) rebelleert tegen de repressieve politiek en censuur die heerst op het eiland. De groep is razend populair in het hele land en speelt niet zelden voor duizenden mensen. Toch zijn Bian en Aldo net zo arm als het gros van de Cubanen. De reden is simpel: hun muziek is illegaal. De mc’s branden zelf hun cd’s en geven die weg.
Een normale tour opzetten is voor de illegale crew niet mogelijk, maar om de mensen toch te bereiken reist Los Aldeanos op de bonnefooi naar allerlei dorpen op Cuba. Vaak moeten ze liften om ongemerkt op de plaats van bestemming te komen. Eenmaal aangekomen proberen ze ter plekke een optreden te regelen. Onder druk van het inmiddels opgetrommelde volk dat dol is op Los Aldeanos geven de autoriteiten regelmatig toe. Dan nog is het lastig voor Los Aldeanos om een optreden neer te zetten, omdat de politie niet zelden nog tijdens het eerste nummer het geluid laat afsluiten, vanwege subversieve teksten.
De meest indrukwekkende scène vindt plaats in een bergdorpje, waar sommige mensen in huizen van karton (!) wonen. Een man vertelt dat hij net vrij is nadat hij 20 jaar heeft vastgezeten wegens het verkopen van tabak op straat. Twee kinderen met een beperking schreeuwen huilend om hun moeder die veroordeeld is wegens prostitutie. De vader is nergens te bekennen, dus de kinderen zijn volledig aan hun lot overgelaten.
Viva Cuba Libre – Rap Is War is een heftige film over rap als protestmuziek. Aldo vindt het jammer dat hiphop die functie in het geboorteland Amerika grotendeels verloren is, vertelt hij. Aan het einde van de film bevalt Bian’s vrouw van een gezonde zoon en zegt Bian dat hij wil dat zijn kind alle mogelijkheden krijgt die hij zelf nooit gehad heeft. Na het bekijken van de documentaire en de uitzichtloosheid van de situatie in Cuba vraag ik me alleen af hoe realistisch die hoop is.
Volgende week is de film tijdens IDFA maar liefst vijf keer te zien in Amsterdam. De precieze tijden en info kun je vinden via deze link.
