Column: Stukjes jatten

Bootsy begon ooit met bassen bij James Brown, toen hij nog maar een knulletje van 17 was. Nu staat hij al ongeveer 45 jaar on stage en is hij een zestiger, maar hij beweegt als een man van mijn leeftijd. Sterker nog: ik ben 37 en begin langzamerhand een chagrijnige vrouw te worden die zeurt over lage rugpijn en eigenlijk de hele week roerloos op de bank moet herstellen van een avondje dansen. Bootsy heeft vast nooit spit. Maar hij heeft vast ook nog nooit tussen negen en vijf achter een computer gezeten. Zou hij wel eens een kopieermachine hebben bediend? Of in Excel hebben zitten prutsen? Zou hij weten wat een flipover is? De nietmachine van een collega in een pudding stoppen, zoals ze bij The Office doen? Gele post-its op zijn monitor hebben? Terwijl ik me dat allemaal afvraag, is Bootsy intussen in het publiek gesprongen. Hij host langdurig met fans die sneller uitgeput zijn dan hij. Maar Bootsy gebruikt dan ook erg veel drugs, denk ik.

 

Ik ken veel liedjes, maar sommige nummers komen me extra bekend voor. I’d rather be with you bijvoorbeeld. Hoho, dacht ik gelijk, Bootsy zingt het verkeerd. Het is I’d rather fuck with you. All night cause your pussy’s good. Zongen ik en een van mijn westkusthiphopvrienden plechtig. En met heldere stem. Mensen die nog ouder waren dan wij keken intussen afkeurend om. 
Door hiphopsamples en -parodieën – door al het jatwerk van de rappers – heb ik allerlei andere leuke muziek leren kennen. Ik vind niets zo fijn als hiphop, maar het is intussen ook best fijn om Bootsy en kornuiten, Sly Stone en The Meters te kennen. En Isaac Hayes door het pianootje in Black Steel in The Hour of Chaos. Best prettig vaak, als je geen 12 minuten hoekige, avantgardistische trompet hoeft uit te zitten, maar gewoon steeds opnieuw dat ene catchy, hapklare, energieke, vijf seconden durende stukje op 6.47 herhaald krijgt.

 

Samplen rules! Soms hoor je in een hiphoprefreintje ineens verantwoord jazzy pianospel, soms ineens boos roepende politieke leiders, soms gezellige tekenfilmhelden. Lil B samplet geluidjes uit oude computerspellen, maar ook het muziekje van Star Wars. In Still Got Love 4 'Um van Kam is de hele beat eigenlijk een grote sample. Het zit natuurlijk wat ingewikkelder in elkaar: vroeger gebeurde het samplen in ieder geval met behulp van logge, fysieke apparaten en nu met fancy computerprogramma’s. En hoe het dan vervolgens precies in zijn werk gaat, weet ik ook niet, maar daar kan je vast in een technisch nerdy boek meer over lezen. Over boeken gesproken: de onwillige, niet-lezende puber die ik anno 1991 was, kocht door hiphop ineens een boek. Ik werd niet onder schot gehouden, ik deed dat vrijwillig. Malcolm X speaks nog wel. Ik deed toen net alsof ik daar alles van begreep. Twintig jaar later begrijp ik Malcolms woorden ineens stukken beter.

 

Samplen is jatten: dat ga ik nu ook even doen, maar uit mijn eigen boek. Van jezelf jatten is vast wat minder erg. Maar ook fijn egocentrisch, en dus erg hiphop. Wie mijn boek al kent: ga je hond uitlaten, je boeken op kleur ordenen of The Hip Hop Declaration of Peace mimen: deze anekdote kennen jullie. Maar het blijft een mooie, al zeg ik het zelf, en ik ben degene die voor gek staat.
De 2 Live Crew vond ik nooit veel soeps. En dat je dan net een van hun zompigste clips op Yo! MTV Raps zat te kijken en dat je moeder dan binnenkwam. Die iets mopperde over ‘bloot gedoe’. Maar de pervs uit Miami hadden ook het nummer My Seven Bizzoz, over zeven meisjes. Ghegheghe. Aan het begin daarvan hoorde je, vooruit, best een aardig gitaarloopje. Gelukkig scratchte Mr. Mixx daar intussen heerlijk doorheen. Mijn klasgenoten met goede smaak en lange haren zouden mij, verwerpelijk hiphopmeisje, wel eens wat echte muziek laten horen. Ik hoorde het bekende gitaarloopje. Maar zonder scratch. Dat was Jimi Hendrix, zeiden ze. Kan me niks schelen/Alles goed en wel/Wigga please/etc (WTF was nog niet uitgevonden): die Jimi van jullie jat wel mooi van mijn 2 Live Crew. Ik zou mezelf nog meer voor gek kunnen zetten, als ik beweerde dat ik David Bowie en The Police kende door de samples van P. Diddy, maar dat is jammer genoeg niet waar.

 

Rappers diggen niet alleen in oude soul, funk en jazz, maar ze samplen ook gezellig elkaar: de piepjonge, maar toch erg oldskool klinkende Joey Bada$$ samplet Big Daddy Kane en de Jungle Brothers, Pro Era jat van Nas en R.A. the Rugged Man pikt weer wat Doug E. Fresh en Slick Rick. Fijn, daar kun je dan mooi ook weer Ouwe Zeikerdanekdotes over ophangen tegen de onwetende, na de golden era geboren jeugd. R.A. laat zelfs Wolfgang Amadeus Mozart opdraven. En Richard Nixon ook nog: samplegate! En Drake, die ik helemaal niet zo heel erg goed vind, samplet wijlen Whitney Houston, die ik ook helemaal niet zo heel erg goed vind. Maar dat die combinatie dan wél een heerlijk nummer oplevert, dat is voor iedereen prettig. Everybody’s got a little light under the sun, zingt Bootsy intussen. Hoe komt ‘ie erbij: Everbody gotta hear the shit on W Balls.

Geplaatst door bowie op 13 maart 2014