Hiphop werd in 1973 geboren in The Bronx, maar het was pas in 1993 dat de vaak vergeten wijk Staten Island diende als het decor voor de geboorte van de hedendaagse rap van de ooskust. Op 9 november van dat jaar bracht de Wu-Tang Clan, een groep tekstuele moordenaars en explosieve producers, hun baanbrekende debuutalbum uit. Enter The Wu-Tang (36 Chambers) luidde een nieuwe hiphopgolf in die draaide om speelse teksten en gruizige productie. Een game changer, en een hele grote.
Het belang van het debuutalbum van de Wu-Tang Clan kan niet genoeg worden benadrukt. In een tijd waarin hiphop aan het veranderen was van de kenmerkende straatgeluiden van New York City naar een coole, suave flow van West Coast gangstarap, kwam daar de Wu-Tang Clan. Negen cats uit Staten Island, op een missie om terug te winnen wat altijd al aan de oostkust had toebehoord. Natuurlijk was de uitkomst explosief.
De groep werd aanvankelijk opgericht door drie neven: Robert Fitzgerald Diggs, Gary Grice en Russel Tyrone Jones, oftewel RZA, GZA en Ol’ Dirty Bastard. Om die familie heen verzamelde zich nog zes charismatische mc’s: Raekwon, Ghostface Kilah, Inspectah Deck, U-God, Masta Killa en Method Man. Ze vertegenwoordigden de Stapleton Projects, in het noord-oosten van Staten Island, een gebied dat ze Shaolin noemden. Zowel ‘Wu-Tang’ als ‘Shaolin’ zijn verwijzingen naar de Kung-Fu film Shaolin and the Wu-Tang uit 1983, een film die ze adopteerden als kernbeeld.
Het mocht even duren voordat 36 Chambers en de Wu-Tang Clan landelijk lovende kritieken kregen. Het in de Firehouse Studio opgenomen album deed het goed bij de aanvankelijke release hoor, met een piek op #41 van de Billboard Top 200. Singles als Protect Ya Neck en C.R.E.A.M. werden gedraaid op radiostations in de ‘five boroughs’ en gingen van hand tot hand via cassettes, maar het was echter pas in 1995 dat de hele V.S. om was, toen het album de platina-status had verkregen.
Anno 2023, op de dertigste verjaardag van de release, kunnen we precies zien hoe invloedrijk het album was en nog altijd is in de ontwikkeling van hiphop. Het album verscheen middenin een periode waarin de vloeiende synths en gepolijste hi-fiproductie van de westkust de hitlijsten domineerde. Dr. Dre had daar met The Chronic een jaar ervoor een flinke impuls aan gegeven. East coast-rap was nog een beetje stuur- en richtingloos. Biggie moest nog debuteren, net als Nas Illmatic nog niet had gedropt.
In die tijd was het idee van een rapgroep niet meer nieuw. Voordat de Wu-Tang Clan op het toneel verscheen, had de wereld immers al kennis kunnen maken met Public Enemy, A Tribe Called Quest, Beastie Boys en The Sugarhill Gang, om er maar een paar te nomen. Toch was het idee van een rap-entourage bestaande uit negen frontmannen nog nooit eerder vertoond. Negen rappers met sensationele vaardigheden. Dit waren uitzondelijk getalenteerde tekstschrijvers, die tegelijkertijd fel én grappig konden zijn, gruizig en eng konden komen en zowel eenvoudig als complex konden klinken. Het was ondoorgrondelijk, ongewoon en opmerkelijk. Zo erg, dat het gewoon zou kunnen werken. En het werkte, behoorlijk zelfs.
De jongens van Wu-Tang vormden zich als een muzikale Voltron. Ruig, grimmig en met een nieuw geluid. En een verschijning die hoofden deed omdraaien, baggy jeans en Timberland-boots inclusief. Je hoefde maar naar de openingsbars van Enter The Wu-Tang te luisteren om te beseffen dat 36 Chambers iets heel anders was dan alles wat er tot dan toe op de radio geweest was. Kung-Fu-toespelingen en soundbites, r&b-samples, gruizige drumpartijen en komische sketches werden door elkaar gegooid en vormden de chaotische maar meeslepende ondergrond.
Daarboven sprongen negen unieke stemgeluiden constant in en uit, elk hun eigen karakter kanaliserend in energieke raps. Niets ervan klonk gepolijst. Sterker nog; op momenten klinkt Enter The Wu zelfs onafgewerkt. Er zijn wat momenten waarop een van de mc’s een beat mist, of de raps zelfs vals klinken. Die rafelige randjes onthulden de mannen achter de aliassen, versterkten hun personages én de stemmingen die ze verpersoonlijkten. De rauwe, menselijke kwaliteit van de groep staat voorop en is onmiskenbaar krachtig.
De nieuw gevormde groep moest het doen met een minimaal budget en slechte apparatuur. Het resultaat: klassieke soulsamples vermengd met Kung Fu-dialogen, en teksten die het gruwelijke straatleven beschreven – inclusief de drugs en martelingen. Wu-Tang nam losse elementen en perste ze in een bizarre lappendeken van een album, dat perfect aansloot bij wat mensen voelden. De goedkope productie zorgde voor een rauw en agressief geluid dat past bij de meedogenloze teksten. Dit was hardcore.
De artisticiteit en originaliteit op Enter The Wu-Tang is niets minder dan betoverend. Woordkunstenaars die elkaar proberen te overtreffen en op die manier duelleren om de superioriteit van de betreffende track. Verschillende persoonlijkheden spugen geweldige bars, en pikken onderweg fans op. Om bij aanvang te schreeuwen dat je crew niets is om mee te fucken; dan ben je eigenwijs en zelfverzekerd.
De geschiedenis heeft RZA echter gelijk gegeven. Dertig jaar nadat de plaat verscheen, zijn de kenmerkende muzikaliteit en de inspiratie van de members nog altijd voelbaar. Ten tijde van de release werd Enter The Wu-Tang (36 Chambers) geprezen als buitengewone plaat. Vandaag de dag wordt het beschouwd als een regelrecht meesterwerk.
Subjectief gezien is het onmogelijk om te bepalen wat het beste hiphopalbum aller tijden is. Een ding is echter zeker: als Enter The Wu-Tang niet het beste hiphopalbum aller tijden is, dan is het misschien wel het belangrijkste. Het bracht de succesvolle en langdurige solocarrières van verschillende mc’s voort, diende als blauwdruk voor een complete hiphopgolf die volgde, bracht de ogen terug op de geboorteplaats van hiphop en bewees dat als negen rappers hun ego’s opzij kunnen zetten en samenwerken, niets onmogelijk is. Op de dertigste verjaardag moeten we Enter The Wu-Tang herinneren als het baanbrekende kunststuk in de hiphopgeschiedenis dat het is. Wu-Tang Clan still ain’t nuthing ta fuck with.
Vier de verjaardag mee. Leg de plaat onder de naald, pak je grijsgedraaide cd erbij of stream het lekker hieronder.
