Young Mich Poetry, oftewel Y.M.P staat bekend om zijn prachtige spoken word-perfomances, niet gek dus dat hij zichzelf een woordkunstenaar noemt. Tóch is hij méér dan dat: in zijn laatste theatervoorstelling To Be mixte de kunstenaar hiphop, spoken word en klassieke muziek wat zorgde voor een indrukwekkend resultaat. In gesprek met een enthousiasteling pur sang.
“Ik ben natuurlijk bekend geworden als pure spoken word-artiest, dat is mijn basis. Maar ik vond dat op een gegeven moment zo boring. Je kan een dope tekst maken, maar ik kan persoonlijk niet langer dan een kwartier naar een spoken word-artiest luisteren. Je hebt dan zóveel om te verwerken. Ik deed spoken word en tegelijkertijd werd ik eigenlijk verliefd op theater. Daarvan heb ik één vak gemaakt. Toen ik aan theater begon dacht ik: wauw, dus ik kan mezelf zijn als woordkunstenaar én ik kan ook nog eens muziek maken? Dat was voor mij een prachtige combinatie. Woordkunst is mijn basis maar ik doe veel meer dan dat.”
Ondanks dat Y.M.P uit de hiphopcultuur komt met zijn spoken word-performances en zijn rapkunsten, combineert hij deze vakken met een hele andere wereld; klassieke muziek. Tóch weet hij de twee stromingen één te maken, mede dankzij de verhalen die hij vertelt: “Ik heb altijd de overstap tussen klassieke muziek en hiphop gemaakt. Ook vóór de voorstelling To Be was ik bezig met vergelijkbare projecten. Zo had ik bijvoorbeeld de orkestvoorstelling Her0’s waar ik het verhaal van mijn oom Glenn vertelde, die als eerste lid van mijn familie naar Nederland verhuisde. Ik sta hier op zijn schouders te doen wat ik doe, en ook op die van mijn moeder. Zij heeft als elfjarig meisje besloten als tweede naar Nederland te komen. Her0’s was gewoon een grote ode aan dat migrantenverhaal.”
“Wat doet een Bach en wat doet een Mozart? Waar gaat die muziek nou eigenlijk over?”
“Ik ben natuurlijk een hiphopkindje. En er wordt al verrassend veel klassieke muziek gebruikt binnen het hiphopgenre. Toen ik me ging verdiepen in klassieke muziek, vond ik allerlei samples. Ik was telkens verbaasd; ‘hè!? Heeft Nas dit niet ooit gesampled? Wow, ik heb dit gehoord in een track van 50 Cent en dat andere stukje hoorde ik weer bij Eminem.’ Die grote jongens zijn al zolang bezig met het samplen daarvan, toen ben ik me echt gaan verdiepen. Ik vroeg me af: wat is het dan? Wat doet een Bach en wat doet een Mozart? Waar gaat die muziek nou eigenlijk over?”
Toen hij zich in dat genre stortte viel het Y.M.P. vrijwel direct op dat er bar weinig zwarte componisten zijn wiens werk op grootschalig niveau bekend is bij het publiek. “Ik ben daar dus naar opzoek gegaan en kwam al snel uit bij Joseph Bologne. Hij is een centraal onderwerp binnen de voorstelling To Be. Hij leefde in de 18e eeuw en wordt ook wel de zwarte Mozart genoemd. Mozart heeft zelfs veel van zijn werk gestolen, niet dat hij daar bekend mee is geworden maar hij heeft wel veel gerefereerd naar de composities van Bologne.”
Het verhaal van die componist intrigeert Y.M.P., tot op detail-niveau. “Joseph Bologne was de zoon van een plantage-eigenaar en zijn moeder was een huisslaaf. Ze woonden op Guadeloupe. Toen de slavernij daar werd afgeschaft nam zijn vader hem mee naar Parijs en gaf hij hem de beste opleiding die hij maar kon wensen. Joseph Bologne is toen opgeleid als meesterschermer en als violist. De jongen was op 18-jarige leeftijd al een volwaardige componist.”
“Hij heeft altijd mee mogen doen in de maatschappij totdat hij werd gevraagd als directeur van de opera in Parijs”, gaat Y.M.P. verder. “Op dat moment werd hij buitengesloten en zei de hele stad dat een zwarte man als directeur van een opera ondenkbaar was. Dat verhaal is weer zo relevant in de maatschappij van nu. Daarom besloot ik drie kleine stukjes van zijn werk te laten horen in To Be, naast de relevantie deed ik dit om het publiek te laten zien dat er ook succesvolle, zwarte componisten waren.”
Zijn moeder is naar Nederland gekomen om zich aan te passen; iets waar Y.M.P. bijzonder respectvol over praat. “Ik heb een Nederlands paspoort en ik hoef me niet aan te passen. Ik ben wie ik ben en mensen hebben mij te accepteren. Dat is waar To Be over gaat; jezelf mogen zijn in een chaotische maatschappij. Sterker nog: durven je bestaansrecht te claimen zonder daar concessies op te doen.”
De productie van de muziek die Y.M.P in zijn voorstelling gebruikt is groots. Het klinkt allemaal als één prachtig geheel. Terwijl de dirigent achter hem met zijn armen zwaait en Y.M.P rappend hetzelfde doet valt het op dat ook de orkestleden hun hoofden knikken op de maat van zijn flow. Het podium staat overvol; harpisten, saxofonisten en violisten, noem het maar op. “Het is niet zo dat wij hiphopmuziek hebben geschreven dat om werd gezet naar het orkest. Nee, ik en mijn rechterhand Jay hebben alles samen gecomponeerd met de hulp van een arrangeur. BigJayzus is de componist van de muziek. Samen met hem heb ik deze stijl bedacht en uitgevoerd. Inmiddels was dit onze tweede compositie en weten we heel goed wat we willen. Ik kan niets anders zeggen dan dat de klik die BigJayzus en ik hebben echt oldschool hiphop is. Een artiest en een producer en als we de geschiedenis moeten geloven kwamen er altijd meesterwerken uit dit soort samenwerkingen. Nu zeg ik uiteraard niet dat wij Dr. Dre en Snoop Dogg zijn maar wat ik wel stellig durf te zeggen is dat wij artistiek gezien aan de top van de ladder staan. Daar ben ik wel heel trots op, we hebben écht alles zelf gedaan.”
Het enthousiasme van Y.M.P is enorm aanstekelijk. De passie die hij voor muziek en theater heeft spat aan alle kanten van hem af. Het was dan ook een kwestie van tijd voordat hij het volgende aankondigde: ‘Ik zit nu in mijn studio, en ik ga die tracks van To Be gewoon afspelen!’ De opener van de show galmt door zijn speakers. Het orkest bouwt langzaam om je heen terwijl er telkens een instrument aan wordt toegevoegd. Y.M.P rapt er direct met een enorme energie overheen: ‘Tussen stenen daar groeien rozen/ Met bivakmutsen die uit de grond dan komen / Dikke doornen met argusogen / Niemand weet hoe het zo ver kon komen.’ Na het indrukwekkende muzikale spel op de outro zakt hij nonchalant achterover in zijn stoel en zegt hij alsof het niets was: “Dit is dan dus zeg maar zo’n compositie die je dan maakt.”
“Je maakt een kuntwerk waar je doelgroep zoveel meer aan heeft dan je ego.”
Dit voorbeeld spreekt boekdelen over wat voor indruk Y.M.P maakt, hij is enorm getalenteerd en werkt aan allerlei creatieve projecten waar hij trots over vertelt. En toch is hij bescheiden. Natuurlijk is hij zich bewust van zijn eigen vaardigheden maar hij is niet iemand te zijn die ermee opschept: “Wie de kunst maakt is niet belangrijk, de kunst moet gemaakt worden. Het is écht niet belangrijk dat jij het hebt gemaakt, jij hebt een kunstwerk gemaakt waar jouw doelgroep zoveel meer aan heeft dan je ego. Daar liggen mijn collega’s en ik altijd mee in de clinch. Je bent als kunstenaar niet meer dan een doorgeefluik, je hebt een gave gekregen om dóór te geven. En eerlijk gezegd; ik voel mezelf ook. Want als ik iets doe, doe ik het motherfucking goed. Maar we moeten er als kunstenaars voor zorgen dat we gewoon normaal doen”, lacht hij.
“To Be is gefilmd met vijftien camera’s, als je die beelden ziet ben je echt onder de indruk. We hebben een aanbod gehad om de voorstelling uit te zenden op televisie, maar ik weet het niet… Ik twijfel altijd of het wel het juiste moment is voor zulke stappen. Ik wil het supergraag! Maar ik weet niet of ik mijn kunst zo commercieel wil maken. Het is een soort gewetensvraag voor mij. Ik wil het doel niet uit het oog verliezen, het doel om iets positiefs te brengen in een maatschappij waar zoveel negativiteit is. Werken met het Philharmonisch Orkest is voor mijn gevoel het hoogste niveau dat ik binnen Rotterdam kan bereiken. Mijn volgende stap wordt misschien landelijk, ik wil gewoon de kunst volgen. Daarom blijft het voor mij een dilemma omdat ik kunst prefereer boven het maken van commerciële stappen.”
Het is niet voor niets dat Y.M.P een voorstelling met het Philharmonisch Orkest als het hoogst haalbare ziet in Rotterdam. Voor hem is dit namelijk altijd al een droom geweest: “Een droom die uitkomt in een tijd van crisis… gelukkig heeft het mij of de voorstelling totaal niet belemmerd. In het begin vond ik het natuurlijk jammer om in De Doelen te staan voor vierhonderd man in plaats van tweeduizend. Maar toen ik uiteindelijk op het podium stond merkte ik dat die vierhonderd mensen die er zaten zo lief, meelevend en energiek waren. Ze gaven mij dezelfde energie die een volle zaal me zou geven. We waren daar met zijn allen en we hebben echt iets gedeeld, het voelde heel puur. Natuurlijk is het jammer dat je niet je droom kan beleven voor een volle zaal, maar we hebben drie van de vier shows uitverkocht, en die laatste show had een bezettingsgraad van 90%. Dat voelt gewoon net zo goed. Daarnaast ben ik heel blij dat ik die show vier avonden achter elkaar heb mogen doen. Ik heb écht genoten.”
Met voorstellingen als deze kun je er bijna niet omheen; Y.M.P is een enorm creatieve kunstenaar die in de toekomst zal blijven verrassen. En natuurlijk kunnen we meer van hem verwachten: “Mijn aankomende show heet Renaissance. Al moet ik het voor dertig man performen; ik ga het gewoon doen! Het heeft geen zin om het uit te stellen tot 2021, want je weet niet wat er dan weer gaat gebeuren. Voor mij is het dus gewoon lekker door blijven produceren en kunst blijven maken. Zoals ik eerder al zei wil ik gewoon een positieve verandering in de samenleving brengen, daar gebruik ik kunst voor. Kunst is mijn middel voor dat doel. Als er nieuwe maatregelen komen en er wordt iets van ons afgenomen ben ik die man die zegt: ‘Oké, maar we hebben altijd nog dít!”
