Een week. Zo lang zat er tussen het schokkende bericht dat DMX in zeer kritieke toestand in het ziekenhuis lag na een overdosis en zijn overlijden. Een bewogen en onzekere week, waarin zowel fans als familie tegenstrijdige berichten moesten lezen. Maar na een week is de uitkomst precies dat waarvoor ze allemaal baden dat niet zou gebeuren. DMX is op vijftigjarige leeftijd overleden, en daarmee een stukje uit de hiphopjeugd van velen.
“Earl was een strijder, die heeft gevochten tot het laatste moment”, schrijft zijn familie in een statement. “Hij hield met zijn hele hart van zijn familie en we koesteren de tijd die we met hem hebben gekregen.” Ze voegen eraan toe dat zijn muziek “ontelbare fans heeft geïnspireerd van over de hele wereld, en dat zijn iconische nalatenschap voor altijd voort zal leven.”
Van die fans zijn er ook genoeg te vinden in Nederland. Op social media wordt Earl ‘DMX’ Simmons dan ook uitgebreid herdacht met foto’s en prachtige onderschriften. “Dit voelt als toen ‘Pac ging. R.I.P. DMX the GREAT”, plaatste Sticks. Zijn kameraad Typhoon noemt de Yonkers-mc zijn jeugdheld, gevolgd door de woorden ‘Rest in power, peace be with you.” Rotjoch bestempelt DMX als een grote inspiratiebron: “Ey…!!! Wat ik al die sessies doe, heb ik van DMX… true talk. Mensen die m’n oude tunes kennen, die ‘Kom Op!’ ook. DMX is een deel van de Rotjoch-blueprint.” De Gelogeerde Aap houdt een van DMX het album The Great Depression vast en stelt: “Originaliteit staat voor mij in muziek op nummer 1. Deze man kwam origineel. Zonde dat deze toepasselijke titel uiteindelijk werkelijkheid is geworden. R.I.P. DMX.”
Een grote groep mensen, bestaande uit fans, familie en vrienden, kwamen eerder deze week voor het ziekenhuis bijeen voor een gezamenlijk gebed. Dat dat gebeurt middenin een pandemie, is veelzeggend. DMX was dan ook niet zomaar een rapper. Hij was sinds zijn debuut een van de meest gerespecteerde en herkenbare mc’s; niet alleen van zijn generatie, maar aller tijden. Hij onderscheidde zich met een kenmerkend stemgeluid, waarmee hij zijn diepgewortelde struggle beschreef. Dat deed hij al van meet af aan: “I’m just robbin’ to eat / And there’s at least a thousand of us like me mobbin’ in the street”, rapt hij in 1998 op zijn debuutalbum It’s Dark And Hell Is Hot, dat meer dan vier miljoen exemplaren verkocht.
Die plaat zette meteen de toon voor een jarenlange win-streak, een legendarische welteverstaan. DMX was de eerste die vanaf zijn debuut twee #1-albums dropte én de eerste die vijf albums achter elkaar naar de eerste plek van de Billboard-charts zag vliegen. Hij cementeerde zichzelf ermee als de leider van de hardcore-hiphopscene. Hij scoorde grote party-hits als Ruff Ryders Anthem, X Gonna Give It To Ya en Get It On The Floor met producer Swizz Beats, maar vocht daarnaast altijd hardop met demonen in emotioneel beladen nummers.
Sommige critici prezen hem als erfgenaam van Tupac, maar daarmee doe je Simmons simpelweg tekort. DMX onderbrak zijn grommend gebrachte rhymes regelmatig met hondengeblaf, en gooide op die manier al zijn agressie eruit over zijn getroebleerde jeugd. Zijn paupere opvoeding in Yonkers, New York was daarbij zijn grootste inspiratiebron. Op zijn veertiende gebruikte hij voor het eerst crack en verkocht hij mixtapes op straat. Toen pendelde hij al jaren tussen groepshuizen en jeugdgevangenissen.
Zo groot als de dosis energie was die hij legde in zijn optredens, zoveel bezieling was hoorbaar in zijn studiowerk. Zijn raps klonken immer vurig, maar eveneens paranoïde. “Meer nog dan Eminem, die dat in evenwicht brengt met een gevoel voor ondeugende humor of Tupac (die zijn klaagzangen in balans brengt met gladde opschepperij), maakt DMX het onmogelijk voor de luisteraars om zijn lijden en wanhoop te negeren”, schreef muziekcriticus Kelefa Sanneh in 2006 voor de New York Times. Rolling Stone bestempelde zijn rasperige stem ooit als ‘het geluid van grind dat het graf raakt.’
Naast de glansrijke eerste jaren van zijn rapcarrière, begon Simmons ook te acteren. Na een kleine rol als nachtclubeigenaar in Romeo Must Die (2000), speelde hij ook de drugshandelende computerexpert in Exit Wounds, tegenover Steven Seagal. Echt iconisch is zijn rol in Belly, de film van Hype Williams die bij alle hiphopliefhebbers van boven de dertig in het geheugen moet zijn gegrift. De grillige soundscapes ervan passen perfect bij de toon van de film. Hoe Grand Finale, uitgevoerd door DMX, Nas, Method Man en Ja Rule voelt alsof het is gemaakt om onder het verhaal ervan te monteren, is indrukwekkend.
De muziek- en filmcarrière van DMX werd echter steeds meer overschaduwd door juridische problemen. Aanklachten van dierenmishandeing, drugsbezit en het zich voordoen als een federale agent in een bizarre poging om een auto te stelen zorgden ervoor dat hij zo’n dertig keer in de gevangenis belandde. Het resulteerde in 2013 in een persoonlijk faillissement, dat hij moest aanvragen terwijl hij tien kinderen had. Hij zou er later nog vijf krijgen, volgens nieuwsberichten.
In datzelfde jaar deed hij een exclusief interview met motivational speaker en auteur Iyanla Vanzant. Daarin herleidde hij veel van zijn problemen tot zijn crackverslaving, die hem paranoïde en suïcidaal maakte. Hij speelde net als in zijn muziek open kaart en had ondanks die verslaving een vooruitziende blik die helaas nu strookt met de tragische werkelijkheid: “Het is niet omdat je stopt met high worden dat je geen probleem meer hebt, want het is elke dag een constant gevecht. Elke trigger die een trigger was, ís nog steeds een trigger. Of je daarnaar handelt of niet, is iets anders. Maar ik zal altijd, tot mijn dood, een drugsprobleem hebben.”
Aan het eind van de jaren ’10 en in 2020 krabbelde hij echter weer op. Hij tekende zelfs een contract bij Def Jam Recordings, het label dat hem eerder iconisch maakte en vice versa. Hij performde nog een iconische set aan nummers in een battle met Snoop Dogg, om uit te maken wie de ‘beste dog’ was van de hiphopindustrie. Daarnaast kondigde hij zijn definitieve comeback aan bij Drink Champs, waar DMX uit de doeken deed dat hij werkte aan nieuwe muziek. Hij had naar eigen zeggen al featurings liggen van ’them Griselda boys’ en Pop Smoke.
Ook verzorgde hij een indrukwekkend gebed bij Kanye West’s Sunday Service. Dat kwam niet uit de lucht vallen. DMX had immers al vaak genoeg het Christendom als ultieme krachtbron bestempeld. Zijn geloof was hem dierbaar. Tegen GQ vertelde hij dat hij altijd een gebed opzegde vóórdat hij een podium opging, maar óók voordat hij het verliet. “Optreden biedt me een fysieke en emotionele high waar geen drugs tegenop kan.”
Met die woorden denken we onvermijdelijk terug aan de video die de afgelopen twaalf jaar regelmatig viral ging op Twitter. Erin zien we DMX performen voor een oneindige crowd, die gezamenlijk hun armen kruisen en er een zee van X’en te zien is. Woodstock ’99 zou compleet anders zijn zonder het surrealistische beeld van 200.000 voornamelijk witte concertgangers die de meest geweldadige lyrics uit volle borst mee staan te spitten. Het bombastische Ruff Ryders Anthem wordt meegescandeerd alsof het het National Anthem is. In werkelijkheid was die track nog maar een jaar uit. “Het optreden vereeuwigt een moment waarop DMX de populairste rapper van de planeet was. Een verlosser, die de mainstream rap van excessen had bevrijd met nummers die volledig opgingen in de strijd van het jong, arm en zwart zijn”, schreef The Guardian over de iconische video.
Door een show te geven raakte hij vaak emotioneel overrompeld, vertelde hij toentertijd. “Als ik van het podium kom, wil ik zo snel mogelijk naar mijn kleedkamer omdat ik niet wil dat mensen me zo zien. Ik neem dan een moment voor mezelf, zodat ik Hem kan bedanken. Dan stel ik Hem de vraag wie ik ben om dit te verdienen, want we bloeden allemaal hetzelfde bloed.”
Ondanks zijn bewogen leven, bleef die dankbaarheid diepgeworteld in hem. We moeten DMX respecteren en hem op zijn woord geloven. Zo’n twee maanden voor zijn overlijden, in dezelfde Drink Champs-uitzending als waarin hij zijn nieuwe muziek aankondigt, spreekt hij uit dat hij vredig kan sterven. “Als ik nu dood zou neervallen, zou mijn laatste gedachte zijn dat ik een goed leven heb gehad.” Laten we vooral even met N.O.R.E. en DJ EFN meeklappen.
Alle honden gaan naar de hemel, maar hier op aarde blijven we voor altijd onze armen kruisen tot een X.
