Compton ligt midden in Los Angeles County, zeg maar de provincie Los Angeles, en heeft ruim 96.000 inwoners op ongeveer 26 km2. Met die cijfers is de stad prima te vergelijken met een Nederlandse stad als Delft. Vanwege de goede verbindingen en centrale ligging in Los Angeles County wordt Compton ook wel de Hub (middelpunt) city genoemd. Tot de jaren 40 was de stad voornamelijk blank, daarna kwamen er steeds meer voornamelijk middle class African-Americans naar de stad. Na de grootscheepse rellen van de Watts Riots in 1965 ging het snel achteruit en verkasten meer en meer middenklasse families van allerlei afkomsten naar nabijgelegen, rustigere steden als Carson. In de vroege jaren 70 was maar liefst 90% African-American, vaak uit de onderklasse. Rond die tijd deden gangs als de Bloods & Crips hun intrede en werd Compton een gevaarlijke stad. Toen de drugshandel in voornamelijk crack floreerde in de stad in de vroege jaren 80, werd Compton een waar slagveld. Vanuit dat Compton kwamen de eerste bekende hiphopacts uit de stad. In deze Under The Influence een paar van de meest invloedrijke Compton acts op een rijtje.

N.W.A.
Hoewel hun grootste raptalent Ice Cube niet uit Compton maar South Central, Los Angeles, kwam, was N.W.A. ontegenzeggenlijk de eerste groep die de Hub City vertegenwoordigde. Eazy-E was een succesvolle drugsdealer die wel brood zag in de toen steeds populairder wordende hiphopmuziek. Ondanks zijn geringe raptalent (alles moest zin voor zin worden opgenomen), bracht hij in 1988 zijn funky debuutalbum Eazy-Duz-It uit. Hoewel Eazy dus zelf al elementen van het criminele leven in Compton had beschreven en Schoolly D (Philadelphia), Ice-T (South Central, Los Angeles) en zelfs Boogie Down Productions (The Bronx, New York) al eerder gangsta-rap albums hadden uitgebracht, sloeg niemand harder toe dan N.W.A. met hun debuutalbum Straight Outta Compton in 1988. De groep, die naast Eazy-E en Ice Cube bestond uit MC Ren, producer/rapper Dr. Dre en DJ Jella, stond garant voor harde, compromisloze beats. Soms kaal en op andere momenten weer op Bomb Squad-leest geschoeide noise; vast staat dat N.W.A. een onuitwisbare indruk achterliet in het belangrijke hiphopjaar 1988. De meeste mensen dachten tot dan toe dat Californië alleen maar Hollywood, stranden en beach babes was; N.W.A. beschreef de keerzijde van het luxe Californische leventje. De songs over drugsdealers, gangbangers, pooiers en hoeren en mishandeling door de politie hadden een enorme impact op Amerika. De politie verbood N.W.A. op een gegeven moment om hun controversiële Fuck Tha Police live ten gehore te brengen. Dit deed de groep natuurlijk gewoon wel, wat ze op meerdere arrestaties kwam te staan. Controverse is altijd goed voor de verkoop en met vrijwel geen airplay verkocht N.W.A. maar liefst twee miljoen exemplaren van Straight Outta Compton. Na de E.P. 100 Miles And Runnin’ en het tweede album Efil4Zaggin (beide zonder Ice Cube) was de koek op. Twee van de beste nummers zijn Fuck Tha Police en 100 Miles And Runnin’. Hulde aan de grondleggers van de Compton gangsta-rap scene.

King Tee
King Tee was naast Ice-T en Kid Frost een van de rappioniers uit L.A. maar kwam pas in 1988 uit met zijn album Act A Fool. Hoewel Tee uit dezelfde gewelddadige omgeving kwam als N.W.A., koos hij ervoor om dit niet als insteek voor zijn muziek te gebruiken. Tee’s teksten waren meer traditioneel bragging and boasting en party-georiënteerd dan gangsta. Tussen neus en lippen liet hij zeker wel weten dat er niet met hem te spotten viel (‘Fool, you forgot I’m from Compton’), maar al met al is King Tee meer een exponent van de lichtere kant van het leven in Compton. Leuk om te weten is dat Biggie groot fan was van King Tee en herhaaldelijk aan heeft gegeven dat zijn stijl op Ready 2 Die sterk is beïnvloed door King Tee. In de vroege jaren 90 introduceerde King Tee trouwens ook Tha Alkoholiks en vormde met hen en een aantal andere groepen/mc’s de Likwit Crew. Na zes albums en één greatest hits-album kwam er sinds 2004 niets meer uit van King Tee.

Compton’s Most Wanted
CMW bracht in 1990 hun eerste album It’s A Compton Thang uit. De groep bestond uit MC Eiht, Chill, DJ Mike T en producers DJ Unknown en DJ Slip. Compton’s Most Wanted is een duidelijke gangsta-rap groep, maar kiest qua sound voor een totaal andere aanpak dan N.W.A. Waar N.W.A. direct en in your face is, vaak hard, is de sound van CMW het best te omschrijven als sinister, funky en dreigend. De groep kiest voor jaren 70-funk samples van mensen als Isaac Hayes, Teddy Pendergrass en de Blackbyrds waar voorman MC Eiht zijn misdaadavonturen op een rustige, maar intimiderende wijze over vertelt. Het ijzersterke tweede album Straight Check’n’ Em’ wordt zelfs opgemerkt in New York, in 1991 een unicum. DJ Premier roemt de smaakvolle beats en sound van CMW en zet het album in zijn lijstje van vijf beste albums van 1991. In datzelfde jaar staat Compton’s Most Wanted op de soundtrack van de film Boyz-N-The-Hood met Growin’ Up In The Hood  en weer een jaar later maakt Eiht zijn acteerdebuut in Menace 2 Society, waarvoor hij ook de soundtrack verzorgt met Streiht Up Menace. Na nog drie albums is er na 2006 geen nieuw werk meer verschenen van CMW.

DJ Quik
In 1991 was Compton met N.W.A. en in mindere mate Compton’s Most Wanted helemaal ‘hot’. Zo erg zelfs dat de aan Ultramagnetic MC’s gelieerde MC Tim Dog uit The Bronx het niet meer kon aanzien- en horen. Volgens hem hoorde New York en in het bijzonder de geboorteplaats van hiphop, The Bronx, altijd centraal te staan in de subcultuur. Met zijn nummer Fuck Compton pakte hij N.W.A. keihard aan. DJ Quik trok zich niets aan van de door Tim Dog gespuide Compton-kritiek. De jonge mc/producer uit de CPT bracht in 1991 zijn debuut Born And Raised In Compton uit. De jonge artiest had duidelijke banden met de Bloods, de reden waarom de ‘c’ (de eerste letter van rivalen de Crips) in zijn naam ontbreekt. Zijn ‘beef’ met Crip MC Eiht bleef gelukkig beperkt tot diss-tracks over en weer en is inmiddels bijgelegd. Met zijn hoge stem en jhericurls deed hij veel mensen denken aan Eazy-E, maar toch was de jonge Quik niet echt met hem te vergelijken. Naast MC is DJ Quik een allround producer, en daarom beter vergelijkbaar met Dr. Dre. Born And Raised In Compton bracht een paar hits voort en het album zelf verkocht meer dan een miljoen exemplaren. DJ Quik maakt veel gebruik van live-instrumentatie en de funk- en soulinvloeden werden steeds sterker op volgende albums als Way 2 Fonky, Safe+Sound en Rhythm-al-ism. Mede door zijn vriendschap met Blood Suge Knight was Quik’s productie in het midden van de jaren 90 te horen op een aantal zeer succesvolle Death Row-albums als Murder Was The Case van Snoop en All Eyez On Me van 2Pac. Als het album Detox van Dr. Dre uitkomt, staan er in ieder geval een aantal door DJ Quik geproduceerde tracks op. Als soloartiest is hij ook nog steeds bezig; vorig jaar kwam zijn album The Book Of David nog uit.

Game
In de late jaren 90 en aan het begin van het huidige millennium was de blik van de hiphopwereld niet meer zo sterk op de West Coast en Compton gericht. In 2005 bracht de toen 26-jarige Game daar verandering in. Dat er een nieuw talent in Compton rondliep, was landelijk bekend en Game had zo goed als getekend bij Puff Daddy’s Bad Boy Records toen Dr. Dre op het laatste moment toesloeg. Game heeft een duidelijke gang-achtergrond en is net als DJ Quik lid van de Bloods. Met uiteenlopende, vaak soulvolle beats van uiteenlopende producers als Dr. Dre, Kanye West en Just Blaze maakt Game grote indruk in 2005 met zijn debuut The Documentary. Nummers als Dreams en Hate It Or Love It met 50 Cent zijn in heavy rotation op de muziekzenders en een nieuwe gangsta rap ster is geboren. The Documentary verkoopt maar liefst vijf miljoen exemplaren. Interessant aan Game is dat hij naast zijn gewelddadige gangsta raps ook niet bang is zijn gevoelige kant te laten zien. Daarin slaat hij soms door op zijn wat mindere tweede album Doctor’s Advocate uit 2006, waarop hij zijn dankbaarheid aan Dre wel heel vaak in zijn coupletten laat blijken. Ondanks de wat mindere ontvangst van album nummer twee verkoopt hij nog steeds een indrukwekkende drie miljoen exemplaren. Game voegt zich ook nog tijdelijk bij de New Yorkse G-Unit om die formatie kort daarna met ruzie te verlaten. Albums L.A.X en The R.E.D. Album doen het allemaal een stuk minder dan de eerste twee Game-releases. Momenteel werkt de MC aan zijn nieuwe album Jesus Piece.

Kendrick Lamar
De jongste ster aan het Compton-firmament heet Kendrick Lamar. De 25-jarige mc heeft kenmerken van de typische Compton MC, maar wijkt op een paar punten ook duidelijk af. Hoewel Kendrick soms vanuit de eerste persoon rapt over typische gangsta rap onderwerpen als bitches en geweld, laat hij ook doorschemeren dat hij weet dat er een keerzijde is. In die zin is hij goed vergelijkbaar met Ice-T. Een ander raakvlak met Ice is zijn vermogen om verhalen te vertellen en zijn taalvaardigheid. De meeste gangsta rappers staan niet echt bekend om hun tekstuele hoogstandjes, wat het voornaamste bezwaar was van de New Yorkse scene in de vroege jaren 90. Kendrick combineert duidelijk het beste van L.A. en NY met zijn stijl. Als jonge MC heeft Kendrick legio voorgangers en voorbeelden gehad en hij noemt dan ook uiteenlopende MC’s als 2Pac, Biggie, Eminem, Jay-Z en Nas als belangrijkste invloeden. In alle opzichten is Kendrick een moderne artiest; hij combineert invloeden, heeft als ‘street’-georiënteerde mc een collectief dat de onwaarschijnlijke naam Black Hippy draagt en voelt zich daar prima bij. De huidige hiphopwereld is niet meer zo sterk verdeeld in subgenres en Kendrick is daar een duidelijke exponent van. Na zijn in eigen beheer (Top Dawg Entertainment) uitgebrachte Kendrick Lamar EP (2009) en debuutalbum Section 80 (2011), is onlangs zijn nieuwe album good kid, m.A.A.d City uitgekomen in samenwerking met Dr. Dre’s Aftermath en Interscope. Dre is Kendrick’s mentor en executive producer van het album. Check de kersverse recensie van good kid, m.A.A.d City hier.