Het zijn zware tijden voor de Zweedse kledinggigant. Na het ‘coolest monkey in de jungle’-debacle van enkele maanden terug rolt H&M vol overgave zijn volgende drama in, deze keer door in een juridisch dispuut met kunstenaar REVOK zo’n beetje iedere street artist ter wereld voor het hoofd te stoten.
Het leek allemaal nog wel zo gunstig te beginnen voor H&M. Ze vonden allerlei mooie locaties in New York om een campagne voor hun nieuwe sportkledinglijn New Routine te schieten, en sommige hadden nog een stoer stukje street art erop staan ook. Het pleintje genaamd William Sheridan Playground in Williamsburg, Brooklyn, bijvoorbeeld. Daar lieten ze een freerunner stunten tegen een muur die was beschilderd door Jason ‘REVOK’ Williams. Ziet er lekker stoer en modern uit, toch?
REVOK was echter ook één van de graffiti-artiesten die in 2014 mode-ontwerper Roberto Cavalli aanklaagde nadat deze foto’s van ontwerpen van hem in een kledingcollectie verwerkte. De kunstenaar claimde er zijn auteursrechten op, dus H&M was zo slim om eerst even te checken bij de NYCDP (die over het beheer van pleinen en parken in de stad gaan) wat de officiële status van het werk was. “Graffiti op de handbalmuur van het park is zonder toestemming gemaakt en wordt beschouwd als vandalisme en beschadiging van stadseigendom”, zo luidde hun antwoord.
Originele H&M campagnefoto.
“Mooi”, dacht het productiehuis dat de foto’s en video voor H&M maakte, en ging aan de slag met het produceren van beeldmateriaal waarin de muur een prominente rol vervult. REVOK was er minder van gecharmeerd, en verzocht hen volgens Hypebeast op 8 januari de verspreiding van de campagne direct te stoppen omdat deze gebruik maakte van zijn “originele artwork in een advertentiecampagne voor H&M-producten zonder zijn toestemming of kennis.”
Nu is dit in de VS, net als in de meeste delen van de wereld, een juridisch grijs gebied. Kun je auteursrecht claimen op werk in de openbare ruimte, wanneer het een rol speelt in ander werk dat in diezelfde openbare ruimte gemaakt is? En maakt het iets uit of je dat werk commercieel inzet of niet? Het is een interessante discussie die H&M aan had kunnen gaan, met de kunstenaar zelf of via zijn advocaat.
Maar ze kozen er liever voor de kunstenaar direct zelf aan te klagen. “Onder de omstandigheden waarin uw cliënt claimt het ‘kunstwerk’ gemaakt te hebben,” antwoordden ze zijn advocaat, “is deze het gevolg van criminele activiteit, en kan dhr. Williams derhalve geen auteursrecht claimen.”
Of dat ze daarmee juridisch in hun recht staan of niet, zal REVOK en het gros van zijn collega’s worst wezen. Een locatie kiezen vanwege de daar gemaakte street art, maar de maker ervan vervolgens behandelen alsof hij diezelfde locatie geruïneerd heeft, voelt bij velen van hen als een schoolvoorbeeld van hypocrisie. Op Instagram vliegen de oproepen van street artists om H&M te boycotten je dan ook al om de oren, en kunstenaar OG SLICK verkoopt momenteel zelfs ‘FUCK H&M’-shirts voor slechts één dollar per stuk.
Het levert de Zweedse kledingboer al met al weinig sympathie op, want zo’n scherpe deal, daar kunnen zelfs de meest beschamende naaiateliers in Bangladesh niet tegenop.
