Omdat jullie zo massaal hebben gereageerd gaan we met onverminderde snelheid door met Los van de hype: De Hiphop 100. De nieuwe serie waarin we wekelijks aftellen met de hardste alternatieve hiphoplijst vol nummers uit de Lage Landen.
Populariteit is een pover canoniseringcriterium. Daarom deze lijst van honderd Nederlandstalige raptracks, waarbij de omvang van het succes -zo goed en kwaad als het gaat- buiten beschouwing is gelaten. Natuurlijk staan er gigantische hits in, maar dan simpelweg om de inherente kwaliteit die de maker van de lijst erin meent te herkennen. Tegelijkertijd staan er nummers in die nooit ook maar redelijke aandacht hebben gegenereerd. De Nederlandstalige scene is kennelijk omvangrijk genoeg geworden voor volstrekte miskenning. Iedere woensdag plaatsen we tien nummers, voorzien van motivatie door maker Sjaak Oostenrijk en tellen zo in tien weken af van 100 naar 1. Na de aftrap van vorige week hoor je nu de tweede dosis tracks, de nummers 90 tot en met 81!
90. Sillo – Vakbond
De Almelose rapper Sillo geniet enige bekendheid in de Nederlandse hiphopscene door het nummer Werknemer van de Maand, een ontzettende knaller met een typisch meeschreew-refrein. Het gelijknamige album uit 2010 is als geheel de moeite waard; waar de titelsong vrijwel verstoken is van inhoud, bewijst Sillo op nummers als Student en deze track, Vakbond, wel degelijk wat te melden te hebben. Naast de creatieve invalshoek die hij hier kiest, door als een soort vakbewegingsleider werknemers toe te spreken, komt producer GVR ijzersterk uit de hoek. Wrang hoe dit nummer, met net 150 views op YouTube, volledig over het hoofd gezien is.
89. Pietju Bell – Als Je Wist dan Je Weet
Pietju Bell, de MC met het aangenaam holle stemgeluid, toont op dit nummer hoe ethisch ambivalent het bestaan van een crimineel kan zijn. “Vijf jaar en acht maanden, voor niets,” zo klinkt de sample uit de documentaire Ik ben Mohammed uit 2010, die de toon zet voor aanvang van zijn eerste vers. Voor niets zo lang vastzitten is hoogst onwaarschijnlijk, maar een snoeiharde, intimiderende, gewetenloze misdadiger lijkt Pietju Bell allerminst. Hij geeft in deze track zelfs meermaals blijk van een behoorlijk sociaal verantwoordelijkheidsgevoel en zat inlevingsvermogen. Voor zijn moeder was het tien keer zo zwaar dat hij vast zat, rapt hij bijvoorbeeld. Pochen over zijn onwettelijke verleden doet hij niet. Dat hij de naam van de van binnen zachtaardige kinderboek-kwajongen Pietje Bell in de gevangenis als bijnaam kreeg, lijkt me dan ook verre van toevallig. Deze spanning van een goeiige boef geeft dit verder tamelijk episch klinkende nummer iets ontroerends. Teemong, de mysterieuze spin in het Eindhovense hiphopweb, blijkt zich als producer nog steeds door te ontwikkelen. Deze beat, met onder andere een hypnotiserende afgeleide van een politiesirene, past hoegenaamd wonderwel bij de boodschap die Pietju Bell al dan niet bewust uitvaardigt.
88. Kern Koppen ft. Kim Hoorweg – Geen Zweet
Dit nummer doet me altijd denken aan samenwerkingen tussen neo-soulzangers en rappers van rond de eeuwwisseling. Zwoele zang, een groovy productie en wat flegmatiek aandoende raps: enige jaren lang was het een succesformule aan de overkant van de grote vijver. The Roots wonnen er zelfs een Grammy mee. De Haagse gebroeders van Kern Koppen weten in samenwerking met het gewezen jazzwonderkind Kim Hoorweg hier net zoiets warms en sfeervols neer te zetten. Hoorweg maant je als luisteraar geborgen tot rust. De eerste rapper, Ahab, roept op tot het luchten van je hart en Ki, de tweede MC, keert zich tegen het snelle levensritme en de gulzigheid van onze tijd. “Het gaat om hebben wat je wil? Probeer te willen wat je hebt.” Je moet niet constant zweten. Noch door overmatig hard werk, noch door opgekropte spanning. Het is een subtiele inhoudelijkheid die het niet verwonderlijk maakt dat Kern Koppen recentelijk met een muzikale theatershow de Zuid-Hollandse schouwburgen is langs gegaan.
87. Sticks & Delic ft. Typhoon & Rico – Ga
Van een pleidooi voor kalmte naar een schop onder de kont. Een fikse dosis energie in combinatie met vier van de meest getalenteerde figuren in de Nederlandstalige hiphopgeschiedenis: dat kon eigenlijk niet mis gaan. En dat is dan ook beslist niet gebeurd. Alles wat dit kwartet in de weg zou kunnen staan bij hun zegetocht wordt genadeloos doch stijlvol opzij geveegd door de zoevende beat van Delic. En vervolgens raast dit Zwolse vocale dream team over zijn plaveisel. Dit gaat op redelijk voorspelbare, maar daarmee niet minder bevredigende manier. Tekstueel eist Typhoon zoals te verwachten de meeste aandacht op, waar Sticks opvalt door z’n magnifieke flow, vooral tegen het einde van z’n vers.
86. K1 Kerbush – In 1 Keer
Qua raptechniek is dit nummer van Deventer MC K1 Kerbusch van een zeldzaam hoog niveau. Oppervlakkig gezien is het een simpele brag-‘n-boasttrack, maar de onnavolgbare flow en legio spitsvondigheden op taalgebied maken dat dit nummer, dat overigens ter promotie voor de verzamelaar Zieke Zuiden werd gebruikt, niet mag ontbreken in deze lijst. Naar verluid was niemand minder dan Hef ook erg onder de indruk van deze track. In 2014 namen Hef en K1 dan ook een nummer op voor Noah’s Ark, waarop ook Cartes te horen was. In lijn met z’n opschepperij stal Kerbusch daar de show.
85. Pepe – Hebben te Laat
We keren na Pietju Bell terug naar de detentiesferen met dit nummer van Antwerpenaar Pepe. Over de etherische, dromerige productie van Cloos, stuurman van Eigen Makelij, het vlaggenschip onder de Vlaamse labels, plakt Pepe emotionele uitroep achter doorvoelde kreet. De verzen zijn tekstueel en flowtechnisch niet briljant, maar de gevoelens die de veroordeling van een jonge kameraad bij hem oproepen, weet Pepe als geen ander over te brengen. Als klap op de vuurpijl heeft deze ook weer recente track misschien wel het beste refrein in heel deze lijst. Melodisch en tekstueel valt daar alles op z’n plek. Bondig bezint Pepe in de gedachte dat de keuzes in ‘het leven op straat’ misschien amper keuzes zijn en hoe escapistisch verlangen naar bezit je daar voordat je het weet duur kan komen te staan.
84. Steach & Dobleye – Alice D
Toen Steach & Dobleye in 2009 in eigen beheer Tocht door het Schimmenrijk uitbrachten, waar dit nummer van afkomstig is, namen ze direct een geheel eigen niche in binnen de NL-rap. De vele literaire verwijzingen en rijke metaforiek maakten de teksten van Steach uniek. Dit werd nog versterkt doordat de zelfverklaarde poète maudit daarbovenop buitengewoon open durfde te rappen over zijn depressies en –daarmee wellicht samenhangende- overvloedige drugsgebruik. Hij hanteerde bovendien een vocale stijl geheel in lijn met dit beide. De zweverige loomheid in zijn stem maakte dat ik aanvankelijk moeite had om de muziek van Steach & Dobleye te waarderen. Dit ondanks de krachtige, weelderige producties van Dobleye en de intelligent-speelse inhoud van Steach, die in principe erg goed bij mijn smaak pasten. Misschien werd ik onpasselijk van de drugsvertogen. Alice D is een verwijzing naar LSD alsook naar de metafoor van het konijnenhol. Alice, van Alice in Wonderland, gaat door een konijnenhol en belandt daardoor in een hoogst psychedelische schaduwwereld. Geestverruimende middelen laten je dus door dat konijnenhol kruipen. De extatisch aandoende productie maakt dat heel deze track klinkt als een trip. Als een narcoticum. Als iets waar Steach wellicht te zeer aan hechtte, zo bleek toen ik de muziek van hem en Dobleye een nieuwe kans had gegeven, met een veel positiever resultaat. Vooral hun tweede plaat, die in 2010 bij het label van J.A.E. van StropStrikkers het levenslicht zag, stond me aan. Ik vroeg me af of ze daarna nog iets hadden uitgebracht. Het bleek van niet. Wel bleek er iets heel anders aan me voorbij te zijn gegaan: begin 2014 was Steach onder invloed van LSD door een ruit op de achtste etage van een Utrechtse studentenflat gesprongen. Hij stierf op het asfalt eronder. Daarmee werd zijn zelfprofilering als gedoemde dichter profetisch en verloor de Nederlandstalige rapscene één van zijn meest zonderlinge persoonlijkheden.
83. 1eKeuz ft. De Gestorven Zoon – Ogen in je Rug
1eKeuz is vooral bekend als battle-MC, waar hij met zijn bullebakachtige persoonlijkheid zijn artiestennaam recht doet. Zijn studiotracks interesseren me echter veel meer; daar zitten meerdere moddervette horrorcorenummers tussen. Wat dat subgenre betreft, verkies ik 1eKeuz zonder twijfel boven Blake, Steen of EZG. Deze track bewijst waarom: zijn extreem zelfverzekerde delivery, de niet té ziekelijke inhoud, zijn buitengewoon stabiele flow en zijn talent voor toffe refreinen leiden hier tot intimiderende, hoogst dreigend klinkende hiphop van een zeer hoog niveau. In zijn eerste vers komt 1eKeuz bovendien een aantal keer komisch uit de hoek. De Gestorven Zoon wisselt hem sterk af, waarbij vooral zijn flow positief opvalt.
82. Dret & Krulle – Showtime
Dret & Krulle maakten een klein decennium geleden furore met overtuigende hiphop in een overwegend archetypisch aandoende stijl. Verzorgde producties die redelijk makkelijk in het gehoor lagen gecombineerd met strakke flows. Op dit nummer van de voormalige Grote Prijs-winnaars uit de Bijlmer durft het duo desalniettemin wat te experimenteren. Vooral het futuristische geluid van de beat staat me aan. Uitermate geslaagd. Krulle wisselt bovendien, niet onverdienstelijk, opvallend veel tussen Nederlands en Engels. Het ietwat experimentele karakter van deze track is vrij logisch gezien het refrein, waarin Dret zich nadrukkelijk tegen rap als puur vermaak keert. Sowieso was het geen toeval. De tweede plaat van Dret & Krulle is als geheel stukken minder conventioneel.
81. StropStrikkers – Risicogebied
Dit nummer houdt het midden tussen gangsterrap en –wederom- horrorcore, maar is bovenal boombap, zoals vrijwel alles van StropStrikkers. De ‘twee verbale soldaten’ van deze formatie omschrijven hun Utrechtse wijk hier als een risicogebied waar ‘gespleten tongen’ en kleine criminaliteit welig tieren. Door de haast duizelingwekkende, dreigende beat van KlaasVaak komt deze schets van een ordeloze wijk vol grimmige overlevingsstrijd zowaar hoogst geloofwaardig over.
Volgende week woensdag gaan we weer verder en lees je over de volgende tien tracks!
