Met figuren als Tyler, The Creator, Frank Ocean, Lil Nas X en Kehlani vol in de schijnwerpers leek de machocultuur die hiphop is een klein beetje uit de kast te komen. Maar één van onze comments op Instagram verder en we worden bruut teruggeslingerd in de tijd; de tijd waarin Eminem zijn track Criminal uitbracht. Uit het niets werd achteloos verkondigd dat homofobie nou eenmaal bij hiphop hoort. Laten we de progressiviteit van het genre inzetten om de bewustwording te vergroten en homofobie te verkleinen. Een historisch overzicht van de relatie tussen homofobie en de hiphopindustrie.
Hiphop en homoseksualiteit, het was lang een combinatie die niet heel erg voor de hand lag. Het genre is altijd een sociaal bewust genre geweest, maar terwijl het van oudsher rassendiscriminatie aanvocht, moest het zich op het gebied van gender en seksualiteit bijzonder langzaam ontwikkelen. Al in The Message, in 1982 uitgebracht door Grandmaster Flash & The Furious Five was het woord ‘fag’ te horen in denigrerende context.
Ook in de jaren erna, de jaren 80 en 90, gebruikten prominente hiphopacts als N.W.A. en DMX op vergelijkbare wijze pejoratieve taal jegens leden van de homogemeenschap. Misschien wel de bekendste rapper die ooit beschuldigd werd van homofobie: Eminem. In de finaletrack van The Marshall Mathers LP rijmde hij: “Hate fags? The answer’s yes!” In de nasleep van de controverse die erop volgde trad hij op met een van de bekendste gays uit de entertainment-industrie van die tijd: Elton John.
Belangengroepen zoals de Gay en Lesbian Alliance Against Defamation voeren al lange tijd campagne tegen het gebruik van dergelijke taal in hiphoplyrics. Zulke teksten hebben gevolgen in de echte wereld. Onderzoekers die het verband bestudeerden tussen rapmuziek en de weerstand van gekleurde jonge mannen tegen hun coming out, ontdekten dat dit invloed had op de beslissing van sommige homoseksuele mannen om hun seksualiteit niet te onthullen.
In de tweede helft van de jaren ’00 begon de houding te veranderen. In 2005 verschuldigde Kanye West zich publiekelijk voor zijn homofobie in het verleden en drong er zelfs bij collega-artiesten op aan om geen teksten meer te gebruiken die de LGBTQ+-gemeenschap kleineren. Later, nadat Odd Future-artiest Frank Ocean in 2012 publiekelijk uit de kast kwam, sprak JAY Z zijn afkeuring uit over homodiscriminatie en promootte hij het homohuwelijk.
Toch maakten deze individuele acties geen einde aan de anti-homo-uitingen in de rapwereld, al veranderde er in de jaren ’10 veel. In de Verenigde Staten is heteroseksualiteit niet langer de norm binnen hiphop en aanverwante muziekgenres. Young M.A., Lil Nas X, Frank Ocean en Tyler, The Creator zijn populaire figuren die met hun coming-outs ervoor zorgden dat de queer-gemeenschap voorbeelden kreeg in hiphop. In Nederland was queer duo Lionstorm lang een uitzondering.
Tegenwoordig voelen steeds meer mensen zich op hun gemak met een homoseksuele esthetiek. Nog veelzeggender is het groeiende aantal LGBTQIA2S+ rappers. Dat ze zich op hun gemak voelen met een homoseksuele esthetiek is een positieve ontwikkeling. Nog veelzeggender is het groeiende aantal mainstream LGBTQIA2S+ rappers. Jarenlang waren er geen spraakmakende gay hiphopartiesten. Nog in 2014 vroeg Larry King aan geïnterviewden of ze dachten dat er “ooit … homoseksuele rappers” zouden komen. Die waren er natuurlijk wel, maar de grote platenmaatschappijen weigerden ze te contracteren.
Het sociale engangement waar hiphop ooit uit ontsproot, maakt zich hard voor vergeten minderheden uit achtergestelde wijken, maar eenzelfde gelijkheid voor de LGBTQIA2S+ gemeenschap bleef lang uit. Andersgeaardheid en hiphop sluiten elkaar in grote mate uit; een conservatieve houding die afsteekt tegen de progressieve natuur waarom hiphop altijd geroemd wordt.
In de afgelopen tien jaar is het aantal succesvolle homoseksuele en lesbische emcees toegenomen. Van de muziek van de openlijk homoseksuele Lil Nas X werden binnen no time 1 miljoen exemplaren verkocht. Bovendien heeft hij samengewerkt met andere mainstream hiphopartiesten als Nas, Jack Harlow, Cardi B en Megan Thee Stallion – allemaal cisgender hetero-emcees. In de ruimte die hij innam groeide hij met zijn in your face-aanpak uit tot boegbeeld van de LGBTQIA2S+-gemeenschap
De lesbische rapper Young M.A bereikte de platina status en werkte eveneens samen met grotere rappers uit de industrie. In 2020 mocht ze meedoen op Eminem’s album Music To Be Murdered By. Ook 50 Cent, geen onbekende met homofobe teksten, prees haar op Instagram: “Young M.A the hottest s*** out right now. Ik hou niet van veel s***, maar dit is ’tuff’.”
Het beste voorbeeld van hoe hiphop zich heeft ontwikkeld op het gebied van seksualiteit is misschien wel het geval bij Tyler the Creator. Aan het begin van zijn carrière gebruikte Tyler vaak anti-homo scheldwoorden, zoals in het nummer Yonkers uit 2011 waarin hij rapt: “I’ll crash that f***ing airplane that that f****t n**** B.o.B. is in.” Maar in 2018 kwam hij ‘uit de kast’ en onthulde hij zijn aantrekkingskracht tot mannen in zijn muziek. In het nummer Ain’t Got Time rijmt hij: “I been kissing white boys since 2004.”
Bovendien verwelkomen hiphopartiesten en -fans steeds meer wat je zou kunnen omschrijven als een queer esthetiek waar vroeger de wenkbrauwen over werden gefronst. Sommige cisgender mannelijke tekstschrijvers hebben zich delen van de queercultuur toegeëigend als onderdeel van hun act. Aan de andere kant is het nog altijd de hypermasculiniteit die de beeldtaal – en verkoopcijfers van de hiphopcultuur bepaalt. Het taboe mag dan voorzichtig worden afgebroken, maar de heterocentrische fixatie op het mannelijke publiek wordt nog altijd pijnlijk duidelijk als gekeken wordt naar het aantal LGBTQIA2S+-artiesten dat verschijnt op podia, als gast in podcasts of live-sessies.
Daarbij zijn helaas vele rappers die zich al uitspraken tegen homofobie – Kanye West, Lil Wayne, The Game – inconsequent gebleken in hun uitspraken en songteksten. Daardoor is er nog altijd een schrijnend gebrek aan geloofwaardigheid. Ten slotte moeten we ons ervan bewust zijn dat hiphop niet in een sociaal en cultureel vacuüm ontstaan is en bestaat. Het genre is zoals andere muziekstijlen en kunstvormen onlosmakelijk verbonden met een groter maatschappelijk kader, dat zelf niet gevrijwaard is van heteroseksisme en heteronormatieve dominantie.
Het is dan ook zeer belangrijk dat er acts, zowel op internationaal als op nationaal vlak, opstaan die meehelpen de bewustwording te vergroten. Zo besteedden media-outlets als FunX, Nieuwe Revu en Vrij Nederland al aandacht aan de Islamitisch opgevoede King Faisel, de twerkende artiest die zich de eerste gay rapper liet noemen. In Duitsland heeft het geroemde hiphopfestival Splash! de headliner van 2025 bekendgemaakt: Doechii. De nieuwbakken hiphopsuperster gebruikt haar podia, zoals een interview met GT in oktober 2024, om het over haar seksualiteit te hebben.
“Ik denk dat ik altijd al gay ben geweest,” zei ze daarin. “Ik heb altijd geweten dat ik gay was. Momenteel ben ik biseksueel. Ik ben nu samen met een vrouw en ik heb altijd geweten dat ik van vrouwen hield. Ik ben me er van jongs af aan heel erg bewust van geweest.” Toch duurde het even voordat ze volledig zichzelf kon zijn. “Ik ben een zwarte vrouw uit het zuiden, dus het is anders. Er is veel racisme en homofobie dus het is moeilijk, heel erg moeilijk. Ook al was ik me ervan bewust, ik voelde me pas echt op mijn gemak toen ik me begon te omringen met meer homoseksuele vrienden.”
“Ik ben ook opgegroeid in de kerk, wat niet wil zeggen dat elke religie homoseksualiteit afkeurt, maar het werd niet geaccepteerd in de religie waar ik in zat, in mijn omgeving. Pas toen ik naar een school voor podiumkunsten ging, waren er veel homo’s op mijn school. Toen ik eenmaal homoseksuele vrienden had, was het van ‘Oké, ik kan mezelf zijn, ik ben goed, ik kan me veilig voelen, dit is normaal, ik ben in orde, alles is oké’. Diezelfde vrienden heb ik nu nog steeds en zal ik mijn hele leven houden.”
BROCKHAMPTON’s Kevin Abstract legde in 2018 aan de BBC uit waarom lef zo belangrijk is. Daarbij legde hij de vinger op de zere plek: “Ik moet bestaan in een homofobe ruimte om verandering teweeg te brengen en die homofobe ruimte is de hiphopgemeenschap. Dus door gewoon te bestaan en mezelf te zijn, zorg ik voor verandering en maak ik het makkelijker voor andere jonge homo’s.”
Een advies om jezelf te zijn en de ruimte te pakken wanneer je dat nodig vindt; we onderstrepen het met alle liefde, voor iedereen.
