Vorige week vrijdag ging The Umbrella Academy in première, een nieuwe serie op Netflix gebaseerd op de comics van Gabriel Bá en Gerard Way. Bijna tegelijkertijd verschenen er zes muurschilderingen in zes verschillende steden, met elk één van de zes hoofdrollen als onderwerp. Is het reclame, of gewoon een vette stunt? We zetten ze op een rijtje in een poging die vraag te beantwoorden.
Foto: Dept Agency
In Eindhoven ging Klaas Lageweg aan de slag met spierbundel Luther, ook wel bekend als Spaceboy en Number 1. De zwart-witte strepen die regendruppels verbeelden, zijn een visueel thema dat in alle uitingen rond de serie vaak terugkomt. Door ze in de helft van het gezicht te laten vallen, maakt Lageweg een creatieve combinatie tussen de grafische elementen van de serie en zijn eigen stijl, waarin hij elementen van fotorealistische schilderingen ‘gepixeld’ weergeeft.
Foto: Stephanie Damstra x Will Yoow
Dezelfde strepen en druppels komen ook terug in de metershoge schildering die Will Yoow van Diego (Number 2) maakte in Deventer. Ben je in de buurt, ga dan snel kijken, want helaas moet de schildering hier op uiterlijk 18 maart alweer verdwenen zijn. De Stentor bericht dat het werk volgens de gemeente Deventer tegen de lokale reclameregels ingaat: “Dat beleid moet voorkomen dat de historische binnenstad vol uitingen komt te hangen.”
Hoe één schildering maakt dat het er vol komt te hangen blijft onduidelijk, en in de winkelstraat die er direct op aansluit neemt niemand aanstoot aan de knalgele ‘UITVERKOOP’ banners die er op de stoep staan. Blijkbaar mag je in historische binnenstad van Deventer dus alleen reclame maken als het foeilelijk is.
Foto: Patrick Dreuning
Maastricht heeft de grootste schildering in de serie, met het portret van Allison ‘The Rumor’ Hargreeves, oftewel number 3. Dave de Leeuw ging er flink voor de hoogte in, waardoor de schildering van heinde en verre te zien is, zoals men bij de Rooftopbar al tevreden opmerkte. De cartooneske maskers onderin verwijzen ook karakters uit de serie: professionele killers Hazel en Cha-Cha. Die laatste wordt overigens verdienstelijk vertolkt door niemand minder Mary J Blige.
Foto: Ailis O’Neill x Rutger Termohlen
De Sint-Janstraat in Breda heeft waarschijnlijk de breedste schildering, want het portret dat Rutger Termohlen schilderde van number 4 (Klaus, a.k.a. ‘The Seance’) siert een flink eind van de straat. Ailis O’Neill maakte de foto die je hierboven ziet, en legde een detail vast, dat grofweg slechts een derde van het werk beslaat. Blind Walls Gallery leverde de locatie aan, maar neemt de muur formeel niet op in hun openlucht galerie, vanwege het commerciële karakter. Toch ziet de schildering er los van de campagne en puur binnen de eigen context ook dope uit, dus ga vooral Breda in als je het in zijn geheel bekijken wilt!
Foto: MJay Photography x Bier en Brood
Bier en Brood leverde een schildering die meer doet dan een gelijkenis van number five afbeelden, maar ook echt het karakter en de sfeer van de serie zeer effectief portretteert. “Number five is een oude ziel gevangen in een jong lichaam. Hij is naar de toekomst gereisd en heeft de apocalyps gezien. Het dreef hem tot waanzin”, zo laat het duo weten. “Wij snappen hem.”
Foto: Gordon Meuleman voor Dept Agency
Het zesde karakter dat een muur krijgt is number seven, Vanya Hargreeves. Collin van der Sluijs en Super A werkte samen aan het portret in Den Haag, en het resultaat mag er wezen. De zwart-witte regendruppels trekken een neerslachtig patroon langs het melancholisch kijkende gezicht van actrice Ellen Page (die Vanya vertolkt), omringt door de flora waar van der Sluijs om bekend staat.
Is een campagne als deze street art, reclame of allebei? En kan reclame überhaupt kunst zijn? In Deventer denkt men van niet, maar in de rest van Nederland wordt vrijwel unaniem enthousiast gereageerd op de schilderingen die Netflix heeft laten maken. Opvallend, want een street art campagne die McDonalds vorig jaar organiseerde rond hun bagel burger, was vele malen minder succesvol. De hamburgerbakkers huurden er legendarische kunstenaars uit New York voor in, maar konden uiteindelijk vooral rekenen op hoongelach.
Dat Netflix wél raak schiet, komt wellicht door het feit dat de link hier veel logischer voelt voor ons als publiek. Een serie als The Umbrella Academy heeft van zichzelf al een sterke en dynamische visuele identiteit, en de ingehuurde kunstenaars hebben de vrijheid gekregen om hier mee te spelen en het aan te laten sluiten op hun eigen stijl. Dat ongeforceerde geeft het geloofwaardigheid, en levert muurschilderingen op die ook buiten de context van de campagne nog steeds gewoon aantrekkelijke afbeeldingen zijn.
Het is misschien te vergelijken met de reclameposters die de Tsjechische illustrator Alphonse Mucha eind 19e eeuw maakte. In 1897 waren dat nog puur commerciële uitingen, ruim honderd jaar later worden de overgebleven exemplaren met eerbied opgehangen in musea. En terecht, want commercieel of niet, het zijn stilistische iconen van hun tijd, die talloze generaties erna geïnspireerd hebben.
