Vieira Nkosi’s Kralienge State of Mind: Een Kaapverdiaans oogpunt met een Rotterdamse lens

In de herfst van 2016 brengt Vieira Nkosi zijn langverwachte album Kralienge State of Mind uit. Hiermee culmineren zijn opgedane ervaringen via mixtapes, een sessie bij 101 Barz en het winnen van de Grote Prijs van Zuid-Holland in een heuse langspeelplaat, waarvan het woord ‘Kralienge’ in de titel geldt als knipoog naar zijn Kaapverdiaanse achtergrond. Nkosi lijkt op Kralienge State of Mind twee verhalen te vertellen. Hij begeleidt ons als gids door de straten van de Rotterdamse wijk waar hij is opgegroeid met levendige anekdotes. Parallel hieraan ontvouwt ook zijn levensloop, waar hij openhartig over vertelt. Dit zorgt ervoor dat wij voor een deel zien wat hij heeft gezien, maar ook voelen wat hij heeft gevoeld. Zijn Kaapverdiaanse roots vormen hierin het fundament. Al zijn ervaringen, direct of indirect, zijn daarop gebouwd en worden dus waargenomen vanuit een Kaapverdiaans oogpunt met een Rotterdamse lens.

kraliengevieira

Vieira wacht ons op bij De Boezembrug, die de wijken Crooswijk en Kralingen met elkaar verbindt. Over een ingetogen pianoloop legt hij meteen wat grondregels vast en toont zich een technicus met alliteraties als: “Moss. Meesterlijke mic skills maken je de man. Motherfuck al die mietjes met hun marketingplan.” Officieel begint de Kaapverdiaanse Rotterdammer de rondleiding met de track Kralingen, waar hij op een canvas van getergde vocaalsamples en een rollende baslijn in beeld brengt hoe groot het contrast is tussen de verschillende levenspaden in zijn wijk. Zo deelt hij: “Herinneringen aan de boys op het plein. Één speelt nu bij Man U, een ander gepopt in z’n brein.” De ernst die de MC neerzet lijkt te suggereren dat er constant een bloedserieuze sfeer hangt, maar daar is niets van waar. Op We Zijn Gewoon Chill steekt hij op een vrolijke, uptempo beat van Thyza Beats de draak met ‘goedbedoelde adviezen’ middels hele rake, soms ronduit ironische observaties met als absolute hoogte- (of dieptepunt): “Bediend van advies, maar dan ongevraagd. Skeere boys vertellen me hoe je money maakt”.

Lolligheid kenmerkt de state of mind in Kralienge, maar ook genadeloze meligheid slaat de klok in Vieira’s oude buurt. In de track Leggo is bijvoorbeeld alles “tongue in cheek” en draagt hij, zich volledig bewust van wat de track vraagt, eigenwijze zinnen voor als: “Flow zo soepel, chicks horen de spit, draaien met die heupen doen het als een hoelahoepel. Je weet wat ik bedoel toch? Ik ben een Cabo, dus al is m’n baard groot, damn, ik ben een smooth moss.” En wat te denken van Grog, een ode aan de Kaapverdiaanse sterke drank vol met bijbehorende Kaapverdiaanse tongvallen en een gitaarsample die klinkt alsof het ook te diep in het glaasje heeft gekeken en allesbehalve een kwade dronk heeft. Maar ‘van lachen komt huilen’ luidt de uitdrukking en dit wordt onderstreept door een track als Voor De Liefde Van Het Geld, een zeer ontnuchterend, waargebeurd verhaal over een drietal vrienden dat loyaliteit opoffert in dienst van zelfverrijking en uiteindelijk vervalt in zelfdestructief gedrag met een fatale uitkomst. De rapper etaleert hier zijn klasse als verhalenverteller en levert met deze grimmige, Roc Marciano meets Peter R. de Vries-achtige reconstructie nog een trekpleister af. Voor de meeste hooks verzorgt Nkosi zelf de zang en dit gaat hem buitengewoon goed af. Zijn bas zware stem maakt echter het meeste los wanneer hij in Angel In The Sky zijn overleden dierbaren bezingt onder begeleiding van een treurende blaassectie.

Pak ’t Op is een opzwepende track en de hoofdpersoon wordt hierin vergezeld door rappers Nella Priester en Xcentriek waar laatstgenoemde opvalt door zijn smaakvolle timing wanneer hij rapt: “We zijn verder dan, de meest reeds bekende fenomenen in de scène, taal technisch bekeken ben ik sterker man.” Vieira herinnert ons aan zijn basis en zijn geërfde harde werkers-mentaliteit met lines als: “Zoon van immigranten. Kill, ik ken niet anders. Gekomen met niks, maar ze bikkelden voor alles.” Wie zich weleens in Kaapverdiaanse kringen heeft bewogen, zal ongetwijfeld het woord ‘moss’ veelvuldig voorbij hebben horen komen. Op KSOM is collega-rapper Ollie te gast op MOSS II (deel 1 staat op de plaat De Recessie van Ollie). Over een kronkelende, hoofdschuddende productie van de in Kaapverdië gevestigde Rockus Beats en VIDA inhouse-producer The Fons helderen de rappers in hun brag ’n boast-verzen op wat het precies inhoudt om een ‘moss’ te zijn. Vieira laat ons en zichzelf lachen met woordspelingen over zijn baard en Ollie levert op zijn beurt een uitermate kille flow.

“Als toehoorder kun je je ietwat ongemakkelijk voelen, omdat hij praat over iets dat voor velen te intiem zou zijn om te delen.”

Als gids bespreekt de Kralinger zijn omgeving en ook al is de mentaliteit: “Dit is Rotterdam. Wat valt er te lachen dan?” is er ook genoeg ruimte voor luchtigheid. Het is op de momenten dat hij de rondleiding parkeert, zijn blik inwaarts keert en ons vertelt over zijn levensloop dat het emotioneel zwaardere materie wordt. De lollige momenten van de plaat zijn er wellicht om de zwaardere thematiek te kunnen opvangen. De rapper geeft zich volledig bloot op de track De Waarheid In Ons. Op de soulvolle dynamische productie van Furlan vertelt hij over een ongelukkig getimede zwangerschap van een dame en doet hiermee denken aan de klassieke track Retrospect For Life van Common en Lauryn Hill. Als toehoorder kun je je ietwat ongemakkelijk voelen, omdat hij praat over iets dat voor velen te intiem zou zijn om te delen. Nkosi spaart ons niet en zet deze ernst voort op De Ziekte van Crohn, een track over zijn tijd in het ziekenhuis vanwege de chronische darmziekte die hem bijna het leven heeft gekost. Op dit punt luisteren wij naar een gebroken man, die zijn gevoelens van bitterheid, depressie en eenzaamheid ventileert en ons confronteert met een stukje onvervalste realiteit. Maar voordat je de kans krijgt om jezelf te verliezen in melancholie, klappen de drums van Sankofa uit je speakers. Waar de bebaarde rapper op de vorige track nog in zak en as zat, klinkt hij op deze machtige Presto productie als een herrezen feniks. Met lines als: “Ik stam niet af van slaven. Afstammeling van Afrikanen, die toevallig slaaf waren. Obrigado” brengt hij via Sankofa een hommage aan zijn voorouders in het algemeen en zijn grootouders in het specifiek. DJ Cypro, die Common’s passages uit de track 1-9-9-9 van Soundbombing II in-scratcht, voorziet deze briljante track van een extra stukje glans.

Voor het meezingnummer Hoop (Get Money), één van de vele hoogtepunten van de plaat, kiest onze reisgids voor het compromis tussen storytelling en een stukje autobiografie. Daarin erkent hij het criminele pad dat velen nemen wanneer zij in een uitzichtloze financiële crisis verkeren, maar kiest hij er zelf voor om: “te blijven op m’n grind tot het bittere eind”. Dit houdt direct verband met de reden waarom wij nu naar zijn plaat luisteren. Vieira leefde allang naar dit moment toe, zo zegt hij op Ik Heb Een Droom: “Leef er naar toe sinds de eerste van Postmen, Documents. Man, die boys inspireerden m’n rap”. Met de release van deze plaat is een lang gekoesterde droom van hem in vervulling gegaan. Het laatste deel van de plaat is reeds aangebroken wanneer hij op Laatste Woorden het beginstation van Vieira de MC markeert: “MTV Raps, die ik keek. Tapes geleend van m’n neef. Derelicts of Dialect van de 3rd Bass en m’n oude edities van The Source heb ik nog steeds.” Onze wegwijzer van het afgelopen uur neemt afscheid en stuurt ons naar huis met nog twee bonustracks namelijk Zweven en Ik Voel Me Goed featuring Moon, waarvan vooral eerstgenoemde, die geïnspireerd is door de openingsmonoloog van de film La Haine, indruk maakt.

“Zoals het een waar kunstenaar betaamt, probeert hij het publiek mee te slepen en verschillende emoties te laten ervaren.”

Met KSOM levert Vieira Nkosi een authentieke hiphopalbum af, wat een zeer welkome afwisseling biedt in een tijd waar vooral gemaakte persoonlijkheden met verdunde en verbasterde hiphop het geluid bepalen. Vieira flowt, vertelt, vertaalt, legt uit en laat zien en doet dit met zoveel echtheid, dat het soms kan aanvoelen als teveel echtheid. Dat het lekker klinkt is absoluut niet genoeg voor de rapper. Zoals het een waar kunstenaar betaamt, probeert hij het publiek mee te slepen en verschillende emoties te laten ervaren. Ook al maakt dat het op enkele momenten misschien zwaar om naar te luisteren, is het natuurlijk ook onderdeel van zijn verhaal. We leren zowel de wijk Kralingen, als de persoon Vieira van binnen en van buiten kennen. Buiten de taaie kost, wordt er met de speelduur van ruim een uur ook de opperste concentratie gevraagd. Maar waar – en of – hij KSOM misschien had kunnen inkorten zal verschillen per persoon die je het vraagt. En daar schuilt ook meteen de kracht van dit album. Er zijn genoeg hoogtepunten te vinden, maar iedereen zal zijn eigen favoriete tracks hebben. Met Vieira Nkosi is Nederlandse hiphop een zeer interessante rapper rijker en met de creatieve manier waarop hij de Rotterdamse wijk Kralingen op de kaart zet en tegelijkertijd zijn Kaapverdiaanse achtergrond uitdraagt, verdient hij, volgens de oude The Source rating, een solide vier mics.

Tracklist / stream:

Tip: lees het interview met Vieira Nkosi hier!

Geplaatst door bowie op 23 november 2016