Earl Sweatshirt leerde op zijn vorige project Feet Of Clay dat het creëren van muziek vanuit een stroom van bewustzijn de beste manier is om vooruit te komen. Voor SICK!, zijn nieuwste album, volgde hij een vergelijkbare strategie. Het blijkt een 24 minuten durend meesterwerk, waarvoor hij diep graaft in het nu. Van zichzelf en van de wereld om zich heen.
Zoals veel artiesten voelde Earl Sweatshirt de onrust van de pandemie tot in het diepst van zijn ziel. De angst die dat met zich meebracht, heeft hij omgezet in kunst. “Mensen waren ziek, boos, geïsoleerd en rusteloos”, vertelt hij zelf over zijn nieuwe plaat. Oorspronkelijk zat SICK! niet eens in zijn planning. Hij was bezig met een album getiteld The People Could Fly, een langer album met een diepere context. Maar de wereld had andere ideeën en gaf ons allemaal iets anders om op te focussen. Het voelde voor Earl niet goed om een werk uit te brengen met die titel. In het persbericht: “Toen de pandemie begon, konden mensen letterlijk niet meer vliegen.” De titel van het huidige album vangt de tijdsgeest in vier letters en een uitroepteken. Earl verklaart logisch: “Art mimics life.”
SICK! bestaat uit tien nummers die een Sweatshirt laten horen die op adem komt in de chaos. Het lofi-terrein wordt uitgebreid met wat melodischere trapritmes. Er klinkt een spacey sfeer in 2010, een harde basdrop in Vision en een minutenlange pianopartij als outro van Fire In The Hole. Iedere song heeft een eigen hoogtepunt op muzikaal vlak, maar het is Earl die met zijn pen het grootste deel van de show voor zijn rekening neemt. “My grandfaher spoke thirteen languages, somehow never had nothing to say”, is bijvoorbeeld een van de vele bijzondere regels. Hij draagt het voor in een ultiem relaxte stemming, haast zó dat het hem amper moeite lijkt te kosten. Er staan een paar korte nummers op van tussen de één en twee minuten speeltijd, die hij op een of andere manier grootser kan laten klinken als dat ze daadwerkelijk zijn.
Terwijl fans zijn naam scandeerden, deinsde Earl steeds verder terug en bracht hij albums uit die samenhang verruilden voor verbijstering. Zijn laatste full length, Some Rap Songs uit 2018, was een dichte lappendeken van jazz- en soulloops met vreemde maatsoorten, die vaak zijn voordracht overstemden. Het project daarna, Feet Of Clay, bestond uit ondoorgrondelijke mompel-rhymes die hem vermoeid deden klinken. Het leek een serie onafgemaakte schetsen, bedoeld om verwarring te zaaien. Geheimzinnig was het allemaal wel.
Toch bleef zijn grootste gave altijd overeind, zeker voor fans die bereid waren om door de ruizige productie zijn scherpte te blijven horen. Zijn vaardigheid om zijn gedachten uit te drukken in zo weinig mogelijk woorden is een bijzondere. Luisteraars mochten mee op een zoektocht naar de bronnen van zijn verdriet; een beschadigde relatie met zijn moeder, het verlies van zijn oma en vader en de constante druk van de schijnwerpers terwijl je nog piepjong bent; we hebben het afgelopen decennium een Earl gezien en gehoord die diep in een bad vol pijn en trauma’s sprong.
De aanpak verandert niet, de uitvoering licht. Iedere ingevoegd geluidsfragment en elke sample op SICK! heeft een functie en schept een sfeer. Het is een overblijfsel uit zijn Odd Future-tijd; het experiment, – geluiden die een onorthodoxe collage vormen bijvoorbeeld – is een groot onderdeel van het oeuvre van Earl, maar ook van bijvoorbeeld Tyler, The Creator. Net als de totale minaching voor de coventionele structuur van een liedje, en het ietwat enigmatische dat Frank Ocean ook heeft. Het enige dat die andere twee OFWGKTA-members hebben is dat ze uitgroeiden tot arenavullende kanonnen. Earl niet. Die werd een held van de grimmige underground. Dat hij nu weer werkt met namen als The Alchemist, Samiyam en Black Noi$e draagt daar onvermijdelijk aan bij.
Ieder van zijn woorden, gesproken in zijn kemerkende diepe baritonstem, landt met een smak. Schrijnende gedachten blijven -over recente politieke rellen, een vastgelopen economie en de groeiende COVID-moeheid bijvoorbeeld- maar Earl gebruikt een paar van de meest toegankelijke beats in jaren. Het is een welkome opluchting. Al staat hij op de cover geportretteerd met een mondmasker, met de muziek lijkt hij zich precies tussen de crisis en de stip op de horizon te willen plaatsen. Terwijl een terugkeer naar normaal niet meer lijkt te kunnen, biedt Earl een korte maar diepe kijk in zijn psyche. Earl heeft nog steeds de woordspelingen, maar is directer gaan rappen én zit minder verstopt in de productie. Daardoor is SICK! is makkelijker om naar te luisteren dan veel van zijn vorige werk. Alsnog levert het genoeg stof tot nadenken op om de komende tijd nog even uit te ziten. Maar dan wel hoopvol vooruitkijkend.
Stream:
