Ice Cube, Outkast, De La Soul; het zijn een paar namen uit het aantal hiphop-acts dat maar liefst vier essentiële albums achter elkaar dropte. Een zeer select gezelschap. Zelf kiest EL-P voor EPMD als de rapgroep met de beste vier-album-run aller tijden. Zijn eigen groep Run The Jewels mag vanaf nu ook in dat rijtje aansluiten.
“Fuck it, why wait? The world is infested with bullshit so here’s something raw to listen to while you deal with it all”, las de boodschap die Jaime en Mike vorige week deelden op hun social media kanalen. Het is dan ook moeilijk voor te stellen dat de wereld sinds hun bestaan ooit rijper is geweest voor een Run The Jewels album.
“And every day on the evening news, they feed you fear for free / And you so numb, you watch the cops choke out a man like me / Until my voice goes from a shriek to whisper: ‘I can’t breathe’”, rapt Killer Mike op Walking In The Snow. Hij haalt er de laatste woorden van de door een politieagent gewurgde Eric Garner mee aan; een zin die woord voor woord opnieuw in het nieuws is sinds het ook de laatste woorden van George Floyd bleken.
Het nummer dat de spil van het album vormt werd in 2019 al opgenomen, wat pijnlijk onderstreept dat ondanks de losgeslagen gekte waarin de wereld verzand is sinds fascistische fopintellectuelen en plunderende plutocraten overal verkiezingen winnen, sommige dingen schandalig voorspelbaar blijven. Ditmaal lijkt het er echter op alsof mensen er niet langer murw onder blijven. Alsof er een kantelpunt bereikt is, en er nu doorgezet moet worden voor échte veranderingen, voordat het te laat is. En ook die stemming zweeft als een voorspellende roes door RTJ4.
Mike en EL hadden al patent op een eigenzinnige cocktail van humor, zelfspot en oprechte woede. Op RTJ4 lijkt daar echter een element aan toegevoegd te zijn: hoop. Misschien is het enkel een schijnsel van het licht waarin de plaat nu uitkomt, maar dat lijkt onwaarschijnlijk. Dit album is ten slotte ook een product van zijn tijd. Een plaat opgenomen in het al bijna vier jaar durende Trumpiaans tijdperk, waarin het spook van fascisme opnieuw zijn schaduw over heel de westerse wereld werpt. Ironisch genoeg schuilt daarin juist die hoop. “There’s a grenade in my heart and the pin is in their palm”, zingt de 80-jarige zangeres en burgerrechtenactiviste Mavis Staples op Pull The Pin. Decennia aan opgekropte woede is niet langer meer in te houden; zij hebben de pin uit haar granaat getrokken. Willen we niet dat die ons gezicht opblaast, dan moeten we deze wel werpen. En daar mogen best wat stevige pokoes bij klinken.
Muzikaal gezien wordt dit gevoel kracht bijgezet door de veelzijdigheid van EL-P als producer. De valse piano in ‘Ooh La La’, de aanstekelijke vocal sample van Greg Nice uit Gang Starr’s DWYCK die erbij als refrein dient, de rollende drums in Goonies vs ET, de speelse ‘Yankee and the Brave’ intro en outro; zijn palet aan stemmingen en samples is breder dan ooit. Naast die hoekig klappende, snoeiharde boombap die altijd al de kern van zijn arsenaal was, lijkt er daarbij een zekere schwung aan toegevoegd te zijn. Op JU$T bijvoorbeeld, met de briljante combinatie van Pharrell Williams en Zack De La Rocha als gastvocalisten, rijkt de invloed van Atlanta duidelijker verder dan in enkel de tongval van Mike. Never Look Back leunt vervolgens juist weer op een John Carpenter-achtige synthlijn, terwijl The Ground Below (met die geweldige Gang Of Four sample) een ouderwetse beuk in je gezicht is. EL-P mixt het allemaal, zonder een seconde aan rauwheid in te boeten.
De southern drawl van Killer Mike en de afgemeten assertieve flow van EL-P vormen vanaf het moment dat zij elkaar vonden al een fenomenaal tandem. Negen jaar nadat zij elkaar voor het eerst ontmoetten is de rek gelukkig nog lang niet uit hun gezamenlijke creatieve energie. In tegendeel: RTJ4 is hun beste album tot nu toe. Het biedt soelaas zonder verstrooiing, combineert feest met voer voor de revolutie, en levert een broodnodig gevoel van catharsis zonder het vuur te willen sussen. RTJ4 vangt de tijdsgeest op zo’n manier dat als jongeren over tien jaar vragen ‘hoe voelde 2020?’, je alleen maar deze plaat aan hoeft te zetten. In wat voor wereld diezelfde jongeren dat overigens zullen vragen, is aan ons.
De soundtrack voor de revolutie is er al, nu de rest nog.
