Een slechte beat-selectie; het is een eigenschap waarop Nas veelal is afgerekend gedurende zijn carrière. Veel van zijn albums kennen een gebrek aan visie op productioneel vlak, waardoor de muziek al gedateerd klonk op het moment van de release. Na King’s Disease, dat hij met producer Hit-Boy uitbracht in 2020, besloten de twee muzikanten op elkaars energie te blijven varen. Dat blijkt een gouden greep: opvolger King’s Disease II is op vele vlakken nóg beter. Als die vorige hem al een Grammy opleverde, wat gaat deel 2 dan teweegbrengen?
Hit-Boy als een executive producer, en een titel als Kings Disease II deden misschien de wenkbrauwen fronsen: zou het een soort deluxe versie zijn? Zijn dit de left-overs van vorig jaar? Allesbehalve. De producer uit Californië weet het te laten knallen, maar tegelijkertijd soulvol te laten klinken. En als je die sfeervolle beats tot je beschikking hebt, wat doe je dan? Je waagt je aan ‘OG talk’, want dat kan op 47-jarige leeftijd. Nas bewijst andermaal de beste verhalenvertellende mc te zijn die er op deze planeet rondloopt.
Vaak zijn de instrumentaties laid back, en sluiten ze aan bij de timide maar geüpgrade flow van Nas, die veel energieker klinkt dan op het vorige album. Indrukwekkend is Death Row East, een verhaal over een New Yorkse variant van het beroemde westcoast-label, dat door de dood van Tupac helaas nooit het levenslicht zag. Extreem gedetailleerd vertelt Nas hoe hij met ‘Pac had afgesproken in Las Vegas, om de strijdbijl tussen oost- en west-Amerika te begraven, maar dat Tupac niet meer aanspreekbaar was omdat hij toen al in kritieke toestand in het ziekenhuis lag. Ook lost hij een bom op liefhebbers van complottheorieën, met pure directheid: There’s a rumor that spread I’d like to address / Pac was never set up by Stretch, let it rest. Daarmee lost hij de belofte die hij aan het begin van het couplet maakt ruimschoots in: Let’s talk about it / ‘Cause when you got a story real as mine, you can’t leave nothin’ out it.
Nas is even gangster als slim en heeft zijn schrijfvaardigheden voorgoed in de hiphopcultuur gemetseld. King’s Disease II rapt hij met achteloos gemak vol. De rap-souplesse druipt van de coupletten. De tijdloze flowwisselingen in Rare bijvoorbeeld, dat muzikaal uitblinkt in ultieme simpelheid. Hit-Boy zorgt voor de verrassende beat switches. De track vangt aan met kalme, late jaren ’90-boombap, maar mondt uit in een anthem dat prima past bij de huidige tijdsgeest.
Sowieso weten Hit-Boy en Nas zich prima te manoeuvreren tussen toen en nu. Jazzy saxen en goddelijke achtergrondvocalen domineren het middensegment met Store Run en Moments. Zeer fijne op zichzelf staande tracks, maar in het album dienen ze als opmaat naar de afdaling van Godin L Boogie van de Olympus. Om Ms. Lauryn Hill haar eerste rapcouplet sinds eeuwig te horen spitten in Nobody, is een feest. Vaak hing er een zweem van negativiteit rondom haar live-shows. Hier rekent ze met een extra lange verse af met alle sceptici, zonder kruimels achter te laten:
I don’t do the shit you do for popularity
They clearly didn’t understand when I said I get out apparently
My awareness like Keanu in ‘The Matrix’
I’m savin’ souls and y’all complainin’ ‘bout my lateness
Een extra eer komt Nas en Hit-Boy toe omdat ze van King’s Disease II een echte album-ervaring hebben gemaakt. Echt een album dat meer is dan de som der delen, en het verdient om van begin tot eind beluisterd te worden. Hit-Boy weet het beste uit Nas te halen. Samen zorgen ze voor een smaakvolle blend van oude en nieuwere hiphopelementen, herbeleven ze (vooral voor Nas) belangrijke momenten en heerst er ruim vijftig minuten pure synergie. Nas zorgt niet voor zomaar een trip down memory lane; met kritische vragen voor zichzelf en voor de luisteraar wil hij stof tot nadenken bieden. Zo rapt hij in Store Run: “What happens when dealers reduce to addicts?/ What happens when kings don’t see their potential status?/ What’s your exit plan?” Hij reflecteert en hoopt dat degenen die na hem komen niet dezelfde fouten maken.
Storytelling-nummers als Death Row East, No Phony Love en Brunches On Sundays, waarmee Nas de luisteraar een levendig eerste-persoonsperspectief biedt, verzanden niet in details die het te moeilijk maken om het verhaal te volgen. Nas heeft een ongeëvenaarde vaardigheid om de juiste woorden op de juiste plek te zetten.
Toch is niet alles raak, en dat komt niet per sé door de rapper en producer. De chemie tussen A Boogie Wit Da Hoodie en Nas is ver te zoeken op het jolig bedoelde YKTV. En hoe tof Eminem z’n couplet aanvangt, zo snel verzandt hij weer in een onuitputtelijk razend machinegeweer. In een ellenlang couplet noemt hij al zijn hiphop-helden – jep, nóg eens – op. Het verhaal achter EPMD 2 is natuurlijk wél heel fijn: toen Nas de groep eerde met de track op de soundtrack van Judas And The Black Messiah, begonnen de twee kampen met elkaar te praten over een gezamenlijk vervolg. Een jaar later komen Erick en Parrish door met een back-and-forth. Daarin wordt zelfs de vlieg die in oktober vorig jaar op Mike Pence z’n hoofd landde tijdens een debat verwerkt tot een punchline.
Toen bekend werd dat Hit-Boy een heel album ging maken met Nas, was ik sceptisch. Na twee platen hoop ik dat ze samen albums blijven droppen tot ze er geen zin meer in hebben. De chemie tussen mc en producer is nog steeds even fris als vorig jaar. Nas is spiritueel op een goede plek. Comfortabel om zijn verleden nogeens te overzien, en nooit aanstalte makend om ervoor weg te rennen.
Nas’ beste albums komen voort uit drama. Platen als Illmatic, It Was Written, God’s Son en Life Is Good kregen bestaansrecht door conflicten in zijn leven op persoonlijk of professioneel vlak. Op King’s Disese II is het de eerste keer dat vrede en voorspoed de hoofdrollen opeisen en een prachtplaat opleveren. We zijn ruim 27 jaar verder en de kroon past Nas nog altijd perfect.
Stream:
