Na 20 jaar in onze hoofdstad gewoond te hebben, verhuisde Peter Kops terug naar Oosterhout om voltijds voor zijn kinderen te kunnen zorgen. Hiermee is de cirkel des levens rond, aangezien zijn eigen wieg ook zo goed als in de polder stond. Naast de ouderlijke taken vroeg het productieproces van de plaat die Toch? uit 2007 moest opvolgen ook om meer zorg. Een koerswijziging deed Extince in 2012 besluiten zijn nieuwe materiaal uit te brengen in de vorm van de mixtape De Winnaar Houdt Aan, zodat het daadwerkelijke album met hulp van producer Presto opnieuw ingevuld kon gaan worden. Zo net voor het aanbreken van de lente ziet de plaat X dan eindelijk het levenslicht. De ‘X’ staat natuurlijk voor de eerste lettergreep van zijn roepnaam, maar ook voor het feit dat dit zijn tiende geesteskind is (inclusief zijn Engelstalig werk). Het heeft een flinke poos geduurd, maar de fulltime papa laat eindelijk weer van zich horen. Hiermee viert Nederland een vervroegde Prinsjesdag.
Toen de carrière van rapper Extince nog in zijn kinderschoentjes stond, was Engels de voertaal van zijn raps. De rijmvaardigheden waar hij nu zo om wordt geroemd zijn het product van de vlieguren die hij in die taal heeft gemaakt. Dat is de reden dat de heer Kops X laat beginnen met de Engelstalige track Al Jaren Fan. De woorden Van mijn Engelstalig werk was jij ook al jaren fan afkomstig van de klassieke single Kaal of Kammen worden gedurende deze ouverture als terugkerend thema ingescratcht. Over een collage van soulvolle vocaalsamples en bescheiden drums heet de Exter ons met een diep Nederlands accent welkom: Ayo, this is Topnotch, how ya doin’? I keep runnin’ this bi***, you keep screwin’. Met het zinnetje uit Kaal of Kammen wordt deze intro beëindigd en met aansluitende scratches aan het begin van de volgende track In De Flow wordt de monumentale eindrijm afgemaakt: Maar in mijn eigen taal versta je pas hoe goed ik wel niet ben. Wat volgt is een heerlijke, zomerse track, die zwaar onrecht wordt aangedaan wanneer deze niet samen met een dame met een grootglazige zonnebril, zomersjaal en strandhoed in een auto met het dak open onderweg naar Scheveningen beluisterd wordt. Met zijn kenmerkende groovy flow spreekt Ex over de warme gevoelens die hij koestert rondom zijn comeback:
Oosterhout wonder, Bre-dje-da honderd. Tuinzigt in de buurt, rap papa is niet verzuurd. Ik katapult die hele scene de goeie richting op en plus ik doe verlichting op.
De track We Rollen Door Oranje deelt de Prins met 101Barz presentator Rotjoch. Zijn rapflow horen we zelden door onze speakers, maar het is niet vreemd dat hij met alle liefde op een Extince track springt. Deze collabo geldt als een korte brag ’n boast track met een simpele, ondersteunende, ietwat eentonige productie, die vooral de moeite waard is door de broodnuchtere lines van Ex: Zo even ging de telefoon en ik nog denken dit gaat vast om reguliere shit, een show of een bone. Maar het had daar niets mee gemeen, het was tante Heleen, die wees mij op een krantenartikel uit 2000 en 1. Daarin werd ik vergeleken met Bob Dylan. Ik moest de beste man maar eens gaan googlen in plaats van billen.
Het nummer Dhr. Kops kent twee delen, met als korte opening een grote, synth-georiënteerde Presto beat met orgelgeluiden die doen denken aan retro videogames. Extince schroomt op zijn beurt niet om te vertellen over de status die hij door de jaren heen heeft verworven: Sta fabelachtig hoog hier op de T.O.P., da’s dus des te dichter tot de G.O.D.. Met het tweede gedeelte wordt flink wat gas teruggenomen. Het betreft namelijk een lome, vooruit sjokkende ballad met een gezongen refrein dat een muzikale ode lijkt te zijn aan R. Kelly’s anthem Bump n’ Grind in het specifiek en vroege jaren 90 R&B in het algemeen.
De eerste helft van X zit er bijna op wanneer de storytelling track Gisterenmiddag; De Wereld Draait Door met Dapper Dutch een brede grijns op het gelaat laat ontstaan. De Exter-O-Naldus beleeft in deze vrije adaptatie van The Matrix een avontuur als de cyberdude Dapper Dutch die tijdens een achtervolging zijn motor in de prak rijdt en in zijn poging om zich te verbergen pardoes in een karaokebar terecht komt. Over creatief toegepaste sitar- en Bollywood vocaalsamples draagt Ex het speelse refrein voor: Gisterenmiddag stond ik in een karaokebar en het was me toch een potje okidoki daar. Met het zomerse Update-tje komen er wéér zonnestralen uit de speakers. Presto zorgde voor een vervoerende smooth jazz-achtige beat om bij weg te zwijmelen, terwijl Extince nostalgisch herinneringen ophaalt en ruimte maakt voor wat shoutouts, waarvan er een aantal aangenaam verrast:
Osdorp Posse was een fenomeen, Def Rhymz had die allereerste numero één. En ik hoorde THC en ik was niet alleen. Typhoon, Sticks, Winne, Jiggy Djé, iedereen. The Opposites, Appa, de Kemperveen. Natuurlijk heb ik sympathie voor Brainpower, mayne.
Na deze hartverwarmende wegdroomtrack worden we met Snake Buster weer bij de lurven gegrepen. Middels keiharde drums en urgent stemgebruik van Extince worden we goed wakker geschud. Gedragen door een ouderwets klappende hiphopproductie begeeft de Ex zich op het brag ’n boast terrein en spuugt raak met zinnen als: Ik zou een Gouden Loeki moeten krijgen voor de rappers die ik aanprijs. Je carrière begint wanneer ik je aanwijs.
Verder laat late veertiger Extince op het tweeledige Don´t Know Dutch horen dat hij prima meekan met de evolutie van hiphopproducties. Zo weet hij moeiteloos te bekoren op een wat modernere beat met lichte trapinvloeden wanneer hij vertelt over zijn ontmoeting met een Duitse dame die niets van zijn raps verstaat, maar na het horen ervan wél meteen smoorverliefd op hem wordt. In het refrein zingt Sandra Drakes een treffende variatie van de Linda Ronstadt en Aaron Neville klassieker: I don’t know Dutch, but I know I love you. Voor het tweede gedeelte van de track vliegt alle zoetsappigheid de deur uit en horen we Ex over een nekbrekende beat harde en grappige raps voordragen: Rapper dollen dat is wat ik doe dag en nacht. Ik heb in m’n eentje dit hele ding bedacht. Nou, leg me dan eens uit wie er hier het laatst lacht. Je tante vindt me leuk en je moeder heeft een vacht. Volgens de wetten van de Extince plaat is zo’n plaat pas authentiek indien er een possecut op staat met jonge ‘beginnende’ collega-rappers. Ditmaal zijn op de track In & Uit De Buurt Kleine Jay, Madoc, Kingsize en Akwasi van de partij. Kleine Jay laat zijn dankbaarheid en respect voor Extince spreken: Grootheidswaan, natuurlijk lijd ik eraan. Ik ben een kind van Extince, want hij is de vader van dit hiphopding. Ben ermee groot gebracht, maar zoiets ongelooflijks als dit had ik ook niet verwacht en Akwasi flowt er a la Busta Rhymes woest op los: ‘A’ van altijd lang, ik doe altijd lang. Noem me hot shit. Man, ik praat poep en ik vlam.
De Exter laat zich op de laatste officiële track Yo! weer van zijn zwoele kant zien. Alsof hij zijn frisse, zelfbewuste levensfilosofieën in het oor van een dame fluistert, rapt hij over een uiterst ingetogen beat met Afrikaanse drums: De industrie kan hoog en laag springen. M’n hele leven draait om splinternieuwe uitdagingen. En nieuw talent is nooit weg, wat iedere doorgewinterde ook ooit zegt. Voor de bonustrack Rinkel ’T Alarm heeft Extince, naast Keizer en Shirma Rouse, niemand minder dan generatiegenoten Ross & Iba (die overigens ook de show stelen) weten te strikken om samen over een beat met milde reggaekruiden de plaat X tot een warm en gezellig eind te brengen.
De jongste telg in het repertoire van Extince sluit naadloos aan op zijn voorgangers. Wat vooral opvalt, is het plezier dat hij heeft beleefd aan het productieproces, want dat spat ervan af. Dat de pionier besloot opnieuw te beginnen aan de plaat en die naar eigen smaak in te vullen, lijkt de juiste keuze te zijn geweest. Het idee om Presto aan te wijzen om de producties te verzorgen heeft ook goed uitgewerkt. De Zaanse producer lijkt namelijk over het algemeen goed aan te voelen wanneer hij zich moet laten gelden en wanneer hij een stapje terug moet doen om Extince het geluid te laten bepalen. Wat X uiteindelijk als album maakt, is het feit dat hoofdpersoon Ex gezegend is met een natuurlijk gesmeerde flow. Tot op de dag van vandaag lijkt niets ingestudeerd en lijkt alles aangeboren. Tel daar op maat gemaakte Presto producties en een hele waslijst aan Extinciaanse uitspraken bij op en het resultaat is een plaat die bij de liefhebbers een haast kinderlijk enthousiasme losmaakt. Enthousiasme, omdat papa thuis is.
Tracklist:
01. Al Jaren Fan
02. In De Flow
03. We Rollen Door Oranje (ft. Rotjoch)
04. Dhr. Kops
05. Gisterenmiddag; De Wereld Draait Door Met Dapper Dutch
06. Update-tje (ft. Jay Fonseca)
07. Snake Buster
08. Don’t Know Dutch (ft. Sandra Drakes)
09. In & Uit De Buurt (ft. Kleine Jay, Madoc, Kingsize en Akwasi)
10. Yo!
11. Rinkel ‘T Alarm (ft. Shirma Rouse, Keizer en Ross & Iba)
