Hoewel de meest recente versie van On The Real als bonustrack te vinden is op de remaster van Illmatic kan één mythe rondom de track direct ontkracht worden: het komt niet van de llmatic demo’s. De track is in feite afkomstig van de vroegste sessies voor wat Nas zijn tweede album had moeten zijn. Een nog jonge Nas had namelijk een heel andere opvolger voor ogen dan wat uiteindelijk zijn commerciële doorbraak It Was Written zou worden. Naar eigen zeggen wou hij een ‘straat-album’ opnemen dat in zijn geheel geproduceerd werd door Marley Marl, de legendarische producer van de Juice Crew.
“We begonnen er aan te werken maar Marley leefde nogal een eind bij mij vandaan. Het leek altijd een hele missie voor mij om daar te komen. We werkten niet iedere dag, we kozen de weekenden. Toch lukte het me niet altijd om daar te komen. Ik raakte in wat probleempjes hier en daar in de buurt”, vertelde Nas. Het project wou dus niet vlotten, maar Nas had wel al een verse en hook opgenomen op de beat van wat uiteindelijk On The Real zou worden, een beat die volgens producer K-Def eigenlijk helemaal niet door Marley Marl gemaakt was: “Ik maakte radio met Marley op een piratenzender. Ik speelde die break [uit Move Over van The Soul Children -HIJS] voor het eerst en Marley nam die show op, maakte er een loop van en zette Nas zijn vocalen erop.” Een ruwe versie van de track met één verse van Nas lag vanaf dat moment dus bij Marley Marl op de planken.
Wellicht was Marley Marl gefrustreerd over de traagheid van het proces en het uitblijven van resultaten, of was hij simpelweg onder de indruk dat het project doodgeboren was. Hoe dan ook, toen KL en Solo, twee leden van de eveneens uit Queensbridge afkomstige crew Screwball die ook bekend staan als het duo Kamakazee, bij hem langs kwamen om een track op te nemen, haalde hij de onafgemaakte versie van On The Real tevoorschijn. KL’s neef en mede-groepslid van Screwball Blaq Poet herinnert het zich als volgt: “Marley zei: “Yo, ik heb wat shit met Nas. Jullie zijn cool met Nas, toch?” “Oh ja, Nas is onze man.” Ze sprongen op de track, Marley draaide ’m en motherfuckers waren er gek op. Toen het tijd werd om de track uit te brengen, reageerde Nas er raar op en wilde hij het niet uitbrengen. Wij dachten, fuck it, als hij er niet op wil, hoeft hij er niet op.”
Nas voelde zich op zijn beurt gepasseerd toen de track met meerdere rappers uitkwam. Hij zag het als solo track en had zich voorgenomen om de ruwe versie die bij Marley Marl opgenomen was op een later tijdstip weer op te pikken en van meer verses te voorzien: “Ik wou nog terug komen om de track af te maken en voordat ik kon hoor ik ‘m op de radio met andere mensen die erop rappen. Ik begreep er niks van. Ik voelde me gekwetst en kon niet werken op die manier.” Chagrijnig over wat er met de track was gebeurd, gaf Nas geen vrijgave voor zijn deel van de track. Hij werd vervangen door buurtgenoten Cormega en Mobb Deep’s Havoc. De versie van Screwball ft. Cormega & Havoc werd zodoende als eerste uitgegeven en is te vinden op onder meer Screwball’s Y2K The Album (drie keer raden in welk jaar die plaat uitkwam).
De samenwerking die Marley Marl bekokstoofd had nam door de jaren heen echter alleen maar toe in populariteit en was onder fans één van de meest gewilde Nas bootlegs. In 2004 besloot Nas dat het tijd werd om de track alsnog na al die jaren af te ronden zoals hij het in eerste instantie voorzien had. Alle gastrappers die er door de jaren heen aan bij hadden gedragen werden geschrapt en Nas breidde zijn schets uit tot volwaardige solotrack.
Deze versie zette hij als bonusmateriaal op de geremasterde editie van Illmatic, met een niet ongepast finally up in this n*gga in de intro. Het is dus weliswaar de versie die het dichtst bij Nas zijn visie ligt maar het is zeker niet de originele versie. In tegendeel; het is de laatst opgenomen versie van een track met een ongekend gecompliceerde historie. Een historie die er toe geleid heeft dat we nu naar maar liefst drie zich aan elkaar spiegelende, en toch op cruciale punten verschillende, versies van hetzelfde nummer kunnen luisteren. Welke je daarvan het tofst vindt moet je zelf maar bepalen. On The Real
