Rayacties betekent naast de terugkeer van Raymzter en zijn partner in crime DJ Mass ook een comeback van het fenomeen “conscious hip-hop” in de Nederlandse hitlijsten. Terwijl de leipe Mocros en moppies met hun Nederlandstalige grootspraak als paddestoelen uit de grond springen, houdt Raymon Rensen het met zijn tweede plaat rayalistisch. Dit kaart hij dan ook direct aan op de intro “Raycaputilatie”; “Nu ken je Ray, maar daarvoor was er nog een traject wat je nooit hebt gecheckt / Tien jaar bezig met teksten, dus verwar me niet met een rookie / Geen gangsterraps over pussies, bling-bling en uzi’s / Nam een album op wat niet over hip-hop ging, Rayalistisch was geen glamour of glitter ding.” Niks glitter, fuck glamour. Rayaliteit. Zijn principes, ethische opvattingen en levenservaringen die hij de afgelopen 25 jaar heeft opgedaan zijn in één uur samengevat op zijn tweede plaat Rayacties.
Dat het album ondanks de hier en daar zwaar beladen onderwerpen van begin tot eind weet te boeien zegt veel over de kwaliteiten van de top-notch MC en zijn DJ. Raymzter houdt vast aan zijn compacte teksten, scherpe rhymes en simpele sing-along refrein, terwijl DJ Mass de beats op creatieve wijze verzorgt. Het resultaat mag er dan ook zijn: zeventien zeer uiteenlopende tracks; van een in het Nederlands zingende Raymzter tot een Engelstalige collabo en van Bollywood samples tot piano klanken.
De Bollywood en Arabische deuntjes die veelvuldig gesampled worden in Westerse muziek hebben via de UK en Amerika inmiddels ook de Nederlandse kust bereikt. Terwijl het Bollywood gezang op de achtergrond klinkt, spit Raymzter diepe teksten op hoogtepunt “Slavernij”, waarin hij niet alleen de maatschappij maar ook zichzelf bekritiseert. “Het lijkt wel ons nootlot / Wat de uitkomst ook wordt, ze lachen altijd het laatste / Zolang we genoegen nemen met taken van rottige bazen / Zolang we afhankelijk zijn van knaken die ons breken en maken / Maar één dezer dagen doet het geen eens meer ter zake, als de hand van God alles schoonveegt maakt het niet uit wie zijn loon kreeg / Slaap daar een nachtje over tot je je motherfucking hoofd breekt / En weet dat als ik praat dat ik het meen, de oorzaak van het probleem zijn jij en ik als slaaf van het systeem”. Raymzter weet prima te flowen op de Oosterse tracks, zo blijkt ook op “Denk Er Over Na” en “Vechten Op Het Schoolplein”, een track waarop Ray zingend terugdenkt aan de tijd dat hij op zijn BMX’je rond crosste op het schoolplein. Voor de beats van “Vrouw of Bitch??” maakt DJ Mass gebruik van Arabische klanken, terwijl Raymzter haarfijn het verschil uitlegt tussen een independent woman en een breezer-sletje.
Het eerste gastoptreden staat op naam van Duvel, die op het door Raymzter zelf geproduceerde ’Geen Tijd…" aardig uit de verf komt. Een track die overigens een paar keer op repeat moet voordat men de wat eigenaardige productie zal waarderen.
Op de Engels-Nederlandse track “4Giveness” krijgt Raymzter hulp van 7th Foul, Big Boy Caprice en zijn back-up MC Miek. Een ogenschijnlijke sample van een G-Unit track en strakke productie van S-ence, die op zijn beurt weer samen heeft gewerkt met de Amerikaan Rick D, gast op “Echte Gangsters”. Ook Opgezwolle dropt scherpe rhymes op stand-out “Levenslessen”, een track die één van de betere beats op het album bevat. De productie staat op naam van Ray zelf, die een prima match vormt met Zwollenaren. Op “Publiekelijk Bezit” showt Ray wederom zijn producer skills, terwijl hij down-to-earth vertelt over het veranderde gedrag van zijn omgeving sinds zijn doorbraak. Gastproducer Giorgio Tuinfort, onder andere bekend van Re-Play, verzorgt vrolijke pianoklanken op het grappige “Soms Gaat Het Mis”.
“Er Is Hoop” past naadloos in het straatje van classics als 2Pac’s “Keep Ya Head Up”, een laid-back track waarop de luisteraar geïnspireerd wordt het hoofd omhoog te houden in mindere tijden. Op zijn eerst single “Zeg Ja!”, ondersteund door een strakke productie van DJ Mass en een geweldige videoclip, is Raymzter recht voor zijn raap. “Een paar grote spelers in de game maar meer grotere lummels / Gasten die rappen over hoe groot hun lul is of over hoeveel ze verdienen, terwijl dat nul komma nul is / En dat is hetzelfde wat ze bijdragen aan deze hip-hop shit / Die kids mogen stoppen als ze het mij vragen”. Enough said, op die tekst zeg ik volmonding “Ja!”. Op het diepe “7-12-’89”, de geboortedatum van zijn zusje, spit Raymzter openhartig over de band met zijn zusje. “Ik weet dat ik niet de perfecte broer ben, maar een kutjoch / En je weet hoe ik erover denk als je loopt met make-up op / Je hebt die shit niet nodig, je bent mooi van jezelf / Straks staan er jongens voor de deur, maar in mijn hoofd ben je nog elf”.
Bonustrack “Jouw Wereld” heeft Raymzter samen met DJ Mass opgenomen nadat het tweetal naar Sierra Leone afgereisd was in het kader van het project Rap For Rights. Een waardige afsluiter van één van de beste Nederlandstalige hip-hop albums ooit. Terwijl copycats hopeloos bezig zijn met het evenaren van de glitter en glamour lifestyle Amerikaanse urban collega’s, brengt Raymzter met zijn creatieve brein de Nederlandstalige hip-hop een niveau hoger. Ja, ik ben nog steeds down met de ongekroonde koning van bewuste hip-hop in Nederland.
Meer info: http://www.raymzter.nl
Tracklist:
01. Intro (Raycapitulatie)
02. Slavernij
03. Vechten op het schoolplein
04. Geen tijd… featuring Duvel
05. Denk er over na
06. Er is hoop
07. 4Giveness featuring 7th Foul, Miek en Big Boy Caprice
08. Vrouw of Bitch??
09. Tijd en ruimte
10 Zeg Ja!!
11. Levenslessen featuring Opgezwolle
12. Soms gaat het mis
13. Publiekelijk Bezit
14. Staat van bewustzijn
15. Echte gangsters featuring Rick D
16. 7-12-’89
17. Jouw Wereld
