Na het winnen van de grote prijs in 2001 gingen er een hoop deuren open voor Raymon Renssen aka Raymzter. Hij kreeg een platencontract bij Top Notch/Virgin en bracht zijn succesvolle debuutsingle "Kutmarokkanen??!" uit waar de media zich als happige bloedhonden op stortten. "Down Met Jou" deed het ook goed, maar dat deze twee commerciële signles niet representatief zijn voor Raymzters puur en echt klinkende debuutalbum "Rayalistisch" blijkt wel. Een gesprek met de man.
De titel Rayalistisch heb je gekozen omdat het Raymzters realistische visie op de wereld is?
Eh… Ja, het is meer mijn visie op de wereld. Of dat nou realistisch is of zo, weet ik niet. Maar het is mijn visie op dingen en mijn realiteit is anders dan jouw realiteit. Iedereen heeft zijn eigen perceptie op de realiteit. Dat is het verschil erin en ook de woordspeling natuurlijk van mijn naam, weet je: Raymzter, Rayalistisch.
Je wilde eerst je album Raypresent noemen. Waarom is dat niet doorgegaan?
Omdat ik die naam meer in gedachten had voor een soort compilatie. Ik maak zelf ook beats en er zijn een aantal jongens waarmee ik wel graag samen wil werken en op het moment dat ik daarmee klaar ben, denk ik dat ik dat naar voren ga brengen als Raypresent. Dat is meer een soort represent-ding, waarop iedereen zijn ding doet en we een soort ander plaatje van hiphopcliches neerzetten door dat te vermijden.
Er staan vijftien tracks op Rayalistisch, hoeveel nummers zijn er op de planken blijven liggen?
Nog twaalf. We konden wel een dubbel-lp uitbrengen en zitten wel goed voor wat betreft het volgende album. Nog wat nieuwe teksten erbij en dan opnemen die hap. Volgend jaar rond deze tijd proberen we nog een album uit te brengen.
De track Of Niet? waarom heb je die er niet opgezet? Is dat omdat het meer een publieksparticipatietrack is en het nummer anders over zou komen op je album?
Het past niet in het plaatje van mij, weet je. Zoals je hoort staan op Rayalistisch geen partytracks. Als ik het nog simpeler kan zeggen: het is geen album waar je vrolijk van wordt. Ik denk niet dat als je luistert, je zult zeggen: nou lekker, ik heb weer zin om uit te gaan. Het is over het algemeen meer serieuze muziek om thuis met een blowtje bij te zitten. Ik vind dat persoonlijk niet erg, want toen ik dit schreef was ik nu eenmaal niet zo vrolijk. Dat gevoel komt ook wel terug. Het volgende album is weer een ander level. Ik ben nu wel weer wat vrolijker. Alles gaat zoals ik wil en ik zie lichtpunten. Dat zul je ook weer terug gaan horen. Of Niet? vind ik een leuk nummer, maar heb ik eigenlijk geschreven als alternatief voor dat ‘everybody say hooo’-gedoe bij hiphopshows. Een beetje vibe-tracks moeten er ook tussenzitten. Het hoeft niet allemaal zo serieus te zijn.br />
Waarom heb je niks met die track Van De Straten ("Dit is voor die breakers, dj’s, graffitischrijvers, MC’s die blijven/Raypresenting al die elementen") gedaan?
Hetzelfde idee, weet je. Ik wou geen hiphop over hiphop maken. Ja, ik weet het nu wel. Hiphop is niet meer zoals het geweest is en het is nep, gasten zijn amateurs, dit is niet goed en dat is niet goed. Maar ja, ik ga er niet over klagen, want er verandert toch niks.
Dus je beseft wel dat je met je muziek niks kunt veranderen?
Nee, het lijkt me sterk dat ik met mijn plaatje de oorlog in Irak zou kunnen stoppen. Met Kutmarokkanen??! heb ik mensen vanuit een andere angle het plaatje laten bekijken, vanuit een ander perspectief. Als mensen er dan over gaan nadenken, erover praten en er debatten of whatever ontstaan, dan zijn we al op de goede weg. Ik kan alleen geen dingen veranderen en heb voor veel dingen ook geen concrete oplossingen of zo, maar ik kan wel mijn visie erop geven dat mensen het toch weer van een andere kant kunnen zien. Ik bedoel: als jij christelijk bent en je spendeert een week met een moslim, kan je ook zijn verhaal bekijken en andersom ook. Dat is wel belangrijk denk ik.
Word je moe van mensen die constant roepen dat je de stem van de moslim of Marokkaanse generatie bent?
Ja, ze moeten altijd een sensatiekopje bij het plaatje hebben. Het is net zoiets al dat Def Rhymes altijd naar voren wordt gebracht als de grappige rapper, Brainpower als de afgestudeerde rapper en Raymzter als de Marokkaanse rapper. Je kent het wel. Ze moeten gewoon een soort kapstokje hebben om je aan op te hangen. Ik heb zelf nooit zoveel met die hokjesgeest, ik maak gewoon muziek. Er gebeuren ook dingen in de politiek die ik zie of hoor of dingen in de coffeeshop, dat gebruik ik allemaal, dus het is een stukje van.
Heb je een hekel aan interviews?
Nee, niet echt, maar ik merk wel vrij snel wat voor interview het wordt. Zoals wij hier relaxed praten is een ander interview dan als er iemand hier komt zitten die gelijk begint van: Zo, dus jij bent de stem van de Marokkaanse jongeren en ik hoor dat je niet naar de moskee gaat. Eet je wel ritueel geslacht vlees? Dan weet ik al vrij snel wat voor interview het wordt. Wat dat betreft heb ik wel enige mensenkennis of zo. Bij Hitkrant krijg je onzinnige vragen als wat is je lievelingseten en dat soort dingen. Het hoort erbij, weet je en ik neem het op de koop toe, net als dat we op de tv moeten verschijnen en dat soort dingen. Daar ben je eerst nooit mee bezig, maar omdat je plaat uit is moet je er dan toch aan geloven, anders weet niemand dat je plaat er is. Maar voor mij hoeft het allemaal niet.
Die hele heisa eromheen hoeft voor jou niet.
Nee, er werd me tijdens een interview ook gevraagd hoe ik die hele mediahype vond, of het niet overweldigend was. Nou, het is eigenlijk heel simpel. Het is goed voor het liedje en de muziek, maar minder goed voor mij. Ik ben niet zo’n mediageil type die overal wil verschijnen en linten door wil knippen en dat soort dingen.
Hoe ga je met die druk van buitenaf om?
Ja, niet. Wat dat betreft ben ik heel makkelijk, weet je. Als ze beginnen te praten… ja leuk, tof, ja strak! Ja, goed was ie he! Ik lul gewoon mee, dat is de beste manier heb ik al gemerkt. Als je gaat zeggen dat je geen zin hebt komen ze toch weer. Beter lul je mee met die mensen, ben je na twee minuten van ze af. Het is wat minder leuk als je ziek bent en mensen willen de aandacht. Ik was een keer zo ziek als een hond, waren er twee meisjes me aan het volgen. En ik had lopen kotsen, jongen, in de studio en de hele nacht ook al en ik was helemaal kapot gewoon, dacht dat ik dood ging. Liepen ze achter me: Raymzter! Raymzter! Ik hoorde ze wel, maar luisterde niet. Hoor ik ze zeggen: Hij heeft wel kapsones hoor. Ik dacht: Ooooh, je moest eens weten kreng hoe ziek ik ben. Ik kots zo in je bek! Damn. Nou, dat krijg je dan, ben je weer een klootzak. Als je per ongeluk iemand niet ziet waar je vroeger mee praatte, dan heb je kapsones.
Is er ook een track opgenomen met Opgezwolle?
Die is al opgenomen voor het project Raypresent eigenlijk, maar dat is nog niet van de grond gekomen. Ik denk dat het zo gaat lopen dat alles wat we hebben opgenomen opnieuw gaan opnemen, want de studio waar ik alles heb opgenomen, daar liggen alle backups nog en blablabla. Die jongen is nu met hele andere dingen bezig en heeft er gewoon geen tijd voor. Ik zit eraan te denken om dat nummer met Opgezwolle ook opnieuw op te nemen en dan gewoon bij DJ Delic en dan neem ik gewoon mijn beats mee. Daar was ook al sprake van, maar nog steeds wil ik het project doen. Wat ik zeg, ik ben ook bezig met producties en dat wil ik ook graag naar voren brengen. Op het album heb ik een aantal producties samen gedaan met Mass en ik wil ook gewoon een project doen waarop ik het alleen doe.
Heb je al een titel voor het volgende album in gedachten of is dat nog veel te vroeg allemaal?
Ik zit eraan te denken om weer iets te doen met een woordspeling en mijn naam, weet je. Iets van Rayactie of Raylativerend. Rayincarnatie, Rayorganisatie, haha. Maakt niet uit, er kan van alles, jongen! Het nieuwe album wordt weer een heel soort ander ding. Je moet het zo zien: dit waren allemaal fases of gebeurtenissen in mijn leven die invloed op me hebben gehad. Ik heb geprobeerd dat op dit album te zetten en dat is nu eigenlijk afgesloten, behalve het hoofdstuk over mijn vriendin dan. Er staan veel oude teksten op het album. Sommige stukken komen uit ‘96. Op de nieuwe cd zal je hopelijk ook mijn groei meemaken. Ik vind zelf dat ik beter flow op de nieuwe tracks, dat inhoud beter gecombineerd wordt met die flows, en wil dat er ook wat luchtigere tracks zoals Of Niet? opkomen. Ik denk dat mensen ons dan weer van de andere kant zien, ik denk dat dat belangrijk is nu. Het is volgens mij belangrijk dat je telkens een andere formule gebruikt, want het gevaar is dat je een parodie op jezelf gaat worden. Je wordt een soort Mien Dobbelsteen. Carry Tefsen blijft altijd Mien Dobbelsteen voor iedereen. Dat krijg je dan ook met muziek. LL Cool J was bijvoorbeeld echt een hele goeie rapper vroeger. Hij was bekend als de battle-rapper, niemand durfde hem te battlen. Na I Need Love zie je dat ie nu een nummer heeft gemaakt met J-Lo. Dat is een beetje hetzelfde idee. Hij is een parodie geworden. Het zou hetzelfde zijn als ik nu zou komen met Kutantillianen. Een beetje zonde, weet je, als je meer kan.
Dit is voor mijn gevoel het eerste echte Nederlandstalige hiphopalbum dat helemaal vol inhoudsraps staat. Ik bedoel, Osdorp Posse heeft op sommige albums ook een hoop inhoudstracks staan…
Ja, ik moet zeggen dat Def P qua teksten altijd een goede rapper was. De muziek was nooit mijn keuze, maar op zich had ie leuke dingen te brengen.
Vond je dat de Nederlandstalige hiphopscene het nodig had, iemand die echt inhoudsraps brengt?
Ik ben bezig met muziek, maar ben ook muziekliefhebber en vond toch altijd wel dat er iets ontbrak. Het was niet het soort hiphop dat ik zou willen maken. Dan heb je dus een Def P. Qua teksten dacht ik van: ja tof. Dan heb je een Brainpower en dan denk ik qua delivery, dus hoe hij het brengt en de rijmschema’s, is ook tof, maar dan kloppen de beats weer niet of vind ik de flow weer niet goed. Iemand als Extince doet alles perfect alleen hij heeft vaak weer geen inhoud. Ik bedoel, een track als Jonge Ouders vind ik wel heel tof. Over het algemeen is hij de kletsmajoor. Dus ik heb me altijd al afgevraagd wat er voor mijn gevoel ontbrak. Op het moment dat je jezelf bent val je het beste op, denk ik. Iedereen is uniek op zich. Voor mij is het niet moeilijk om een heel album te vullen met serieuze tracks. In de periode van ‘92 tot nu heb ik iets van 41 tracks of zo, waarvan er nu pas vijftien op een cd zijn beland.
Je hebt vroeger als bakker gewerkt. Was dat die 9 tot 5-baan?
Nou, niet echt. Meer een twaalf tot twaalf-baan. Dat was meestal twaalf uur ’s nachts beginnen en dan meestal tot een uur of negen/tien ’s morgens. Er was ook nog een dag dat ik moest werken van zeven uur ’s morgens tot twee uur ’s middags, dan kon ik naar huis om daarna ’s nachts om twaalf uur weer te beginnen in de bakkerij. Op zaterdag was het altijd van twaalf tot twaalf. Ik had voor mijn leeftijd bakken met geld, alleen mijn sociale leven was helemaal naar de klote. Ik zag niemand meer en leek op een gegeven moment echt op een zombie. Ik zat op de wc op school en wist niet eens waar ik was: thuis, op mijn werk of op school.
Maar dus nu kun je fulltime bezig zijn met hiphop. Is dat een vrij gevoel?
Jazeker, dat is het mooiste wat er is. Ik bedoel, als jij graag mensen wilt interviewen en je kunt daar van rondkomen, dan is er niks mooiers toch? Je moet gewoon iets doen dat dichtbij jezelf ligt. Bakker zijn was ook leuk, maar dat was toch meer een baan omdat er dingen betaald moesten worden. Als ik vijf jaar geleden kon leven van muziek had ik het toen al gedaan, dan was ik nooit in een bakkerij terechtgekomen. De bakkerij was wel een leuke ervaring en ik heb er nog wel profijt van. Als er iemand jarig is kan ik een Mickey Mouse-taart maken of zo.
Heb je reacties gekregen van mensen uit Almere op het nummer Almere Stad?
Ik vond het wel grappig dat ze me laatst hadden gevraagd om bij de opening van een jongerencentrum in Almere de track Almere Stad te komen doen. Nou, als je het nummer hebt gehoord, weet je dat het niet echt een soort promotienummer is. Toen dacht ik ook van: Waar slaat dit op? Ik ben er niet op ingegaan en heb het niet gedaan, want anders word je zo iemand die lintjes gaat doorknippen, een nummertje doet en weer weggaat. Je komt gewoon voor een show en niet voor een nummer, weet je.
Je zat voorheen bij hiphopcrew Onafhankelijk, toen ging je solo, maar ga je nog dingen met ze doen?
Ja, ik doe ook producties en op het moment dat we met Onafhankelijk bezig zijn, zal ik wat meer producties dan teksten doen. Van de tien nummers vier nummers meedoen en wat beats doen. Als de tijd rijp daarvoor is, valt alles op zijn plek. Ik denk dat na het tweede Raymzter-album er meer rust in de tent is en iedereen er ook echt klaar voor is. Er ligt al heel veel materiaal klaar, maar we moeten er wel met z’n vijfen achter staan. Ik heb toch een wat bredere of commercielere blik dan de rest, merk ik. Een jongen als Miek die ook meedoet op Perspectief zou nooit op een track als Down Met Jou te horen zijn. Ik heb toch een wat andere insteek in de muziek, ik zie het wat anders of zo.
He Effe over die track Altijd Laat. Vind jij het bijvoorbeeld ook moeilijk om tijdens persdagen als dit op tijd te komen?
Eh, eigenlijk wel en ik had het geluk dat het iets uitliep. Het is altijd moeilijk voor mij omdat ik altijd wel met iets bezig ben. Als ik niet bezig ben met een tekst dan ben ik wel bezig met een beat. Ben ik niet in de praktijk met iets bezig, dan ben ik wel in m’n hoofd met iets bezig. Ik probeer er rekening mee te houden. Als ik naar een optreden moet of zoals dit naar een persdag, probeer ik toch echt mijn creativiteitsknop effe uit te zetten. Soms lig ik te slapen en krijg ik een idee, ja: moet ik eruit. Ik kan geen dingen van me afzetten en moet iets afmaken als ik met iets bezig ben. Meestal kan ik niet pitten doordat ik een ding in mijn hoofd heb, dat werk ik dan uit… die nachturen van de bakkerij zijn er toch ingebleven.
Ga je dit jaar weer meedoen met de freestylecontest Geen Daden Maar Woorden?
Ja, ik denk het wel. Vind ik wel leuk. Niet per se om die titel te rippen, meer omdat ik vind dat we gewoon scherp moeten blijven en omdat je je ogen open moet houden voor nieuwe kids. Het is leuk om te zien dat je steeds weer onverwachte mensen met talent ziet. Ik bedoel: er was zo’n Klopdokter. Nou, wie is dat nou weer, nooit van gehoord. Stond daar een raar studentenventje met puisten in z’n kop en blijkt dat ie ook nog goed is! Ja, dat zijn leuke dingen en het houdt je scherp. Het is wel belangrijk dat je niet vast gaat roesten, lui wordt en denkt dat je de beste bent of zo.
Toen ik je een jaar geleden sprak zei je dat Raymzter de hele shit in de Nederlandstalige hiphopscene over gaat nemen.
Ja man, wat ik zeg. Volgend jaar kunnen we als we willen weer een album droppen, kan ik nog een project doen en kan ik nog terugvallen op het Onafhankelijk-ding. Er zijn genoeg dingen waar ik me mee bezig kan houden. Als je gaat kijken naar hoelang mensen bezig zijn die eigenlijk maar een album of twee singles hebben uitgebracht, denk ik dat wij op een hele goede weg zitten. We zijn goed aan de weg aan het timmeren om het zo maar te zeggen.
Maar denk je ook dat je gasten als Extince en zo verpulvert?
Nou ja, verpulvert. Ik bedoel het in de zin van productiviteit. Dat wij in de tijd dat zij bij wijze van spreken twee albums hebben, wij er drie hebben, iedereen hebben ingehaald en hard lachen. Dat is wel een soort streven, weet je. Niet dat wij beter zijn omdat we meer albums hebben, maar meer een soort van voldoening. Als ik niet productief ben zit ik ook nooit lekker in m’n vel, dus ik moet wel doorgaan.
Het tourschema van Raymzter voor de komende tijd ziet er als volgt uit:
10 mei 013, Tilburg (met Opgezwolle)
17 mei Tivoli, Utrecht (met Opgezwolle)
31 mei Atlantis, Alkmaar (WereldMuziekfestival Terra)
6 juni Hedon, Zwolle (met opgezwolle)
22 juni Cityslam Festival
1 juli Melkweg, Amsterdam (met Opgezwolle)
6 juli Vondelpark, Amsterdam
14 juli Wantijpop, Dordrecht
14 juli Festival Mundial, Tilburg
