Hoewel een slecht verstaander zou kunnen denken dat het ijzeren masker dat de ‘metal face villain’ sinds zijn terugkeer na de KMD-dagen draagt, een gimmick is om op te leunen, lijkt het omgekeerde eerder waar; DOOM is wars van de persoonlijkheidscultus die gemeengoed is geworden in de door celebrities geobsedeerde 21e eeuw en creëert een persoonlijkheid die zo ver in dienst van zijn muziek staat dat deze er niet meer van los te denken is.

Key to the Kuffs lijkt zijn meest persoonlijke album tot nu toe te zijn. Hoewel er ongetwijfeld talloze malen persoonlijke interesses zijn doorgesijpeld in het gemaskerde personage, en dit personage natuurlijk sowieso een exponent van die interesses is, zijn er zelden zoveel elementen van Daniel Dumile’s (DOOM’s ‘government name’) echte leven direct te herleiden geweest naar zijn muziek.

“As the dollar continues to lose momentum
He need land from murdered indians that represent ’em”

Door een behoorlijk ironische samenloop van omstandigheden is hij al enige tijd gestrand in de UK, waar hij geboren is en waar hij na een tour in het buitenland, bij gebrek aan het juiste papierwerk, bleek te moeten blijven nadat de Amerikaanse douane hem zijn thuisland weigerde in te laten. Hopelijk geen motivatie om de verre van populaire stunts tijdens zijn Amerikaanse tour in 2009, waar hij tot begrijpelijk chagrijn van fans een dubbelganger met zijn masker het podium op liet gaan, te herhalen.

Zijn tijdelijke Britse thuishaven is iets dat meerdere malen doorklinkt in de plaat, zoals in ‘Rhyming Slang’ (“Hear the echo of the bang and the cockney rhymin’ slang”) of in ‘Guv’nor,’ een nummer zo over de top-Brits dat je er bijna sproeten van krijgt en waarin overigens de IJslandse vulkaan “Eyjafjallajökull” als rijmwoord gebruikt wordt alsof het de normaalste zaak van de wereld is. In ‘Banished’ verwijst DOOM naar zijn onvermogen de VS in te gaan en vergelijkt hij zichzelf met een illegale Mexicaanse immigrant, terwijl hij het woord "Oaxacado" (een inwoner van Oaxaca, een grote stad in het zuiden van Mexico) zo ongeforceerd laat klinken dat ‘t buitengewone vocabulaire nauwelijks opvalt:

“Villain got banished
Refused out the U.S., he ain’t even Spanish
Oaxacado, sock with a hole”

Het album is doorspekt met allerlei Britse soundbites, en muzikale vrienden van het eiland als Damon Albarn en Beth Gibbons komen langs voor gastoptredens. Vooral ‘GMO’, waar de van Portishead bekende zangeres een gastoptreden in vervuld, is een positieve uitschieter; een thematisch sterk nummer over genetisch gemodificeerd voedsel dat met zijn speelse, akoestische gitaarmelodie mooi contrasteert met de dramatischere snaarinstrumenten en zwaarmoedige zang.

DOOM verdwijnt vervolgens naar de achtergrond op ‘Bout The Shoes’ waarin Boston Fielder de vocalen voor zijn rekening neemt en ‘Still Kaps', waarin Khujo Goodie samen met Jneiro Jarel het duo Willie Isz vormt. Het meest opvallend is echter het melancholische ‘Winter Blues’, waarin Daniel Dumile zich direct richt tot zijn echtgenote die hij door de eerdergenoemde paspoort-problematiek missen moet. Een nummer waarop de superschurk helemaal niet meer mee lijkt te doen en de man achter het masker zijn hart spreken laat.

JJ DOOM is een project dat een slag elektronischer en minder organisch klinkt dan DOOM’s eerdere samenwerkingen of eigen producties. Jneiro Jarel laat de synthesizers vaker spreken dan de sample-grootmeesters die hem voorgingen, maar zijn producties zijn vaak verrassend en voorzien van genoeg cartooneske zijpaden en onconventionele melodieën om te blijven boeien en DOOM de ruimte geven voor zijn vocalen. Het zal fans van het eerste uur die hoopten op een plaatsvervanger voor Madvillainy 2 misschien een beetje aanpassingsvermogen kosten, maar Key to the Kuffs is een intrigerende plaat die meerdere luisterbeurten beloont en nu al een sleutelplek in het oeuvre van DOOM verovert heeft.

Tracklist
01. Waterlogged
02. Gov'nor
03. Banished
04. Bite the Thong feat. Damon Albarn
05. Rhymin Slang
06. Dawg Friendly
07. Borin Convo
08. Snatch That Dough
09. GMO feat. Beth Gibbons
10. Bout the Shoes
11. Winter Blues
12. Still Kaps feat. Khujo Goodie
13. Retarded Fren
14. Viberian Sun Part II
15. Wash Your Hands