Hoewel Fotosynthese al snel na zijn eerste muzikale wapenfeit het stempel van groot talent krijgt, is het verschijnen van Los niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Foto krijgt echter een duwtje in de rug van niet de meest voor de hand liggende persoon: “James (FTG) is geen naam die je snel op mijn plaat zou verwachten, maar eigenlijk is James degene geweest waardoor ik het album ben gaan maken. Op een gegeven moment was ik gewoon klaar met het rappen. Maar backstage bij een optreden van Fakkelbrigade in de Effenaar had ik het er met hem over en hij zei: ‘Stop, stop, stop. Jij moet gewoon niet zo veel denken, maar een plaat gaan brengen.’ En die zin maakte zoveel indruk op me, volgens mij zijn we de week erna al bezig geweest met Jongensdroom, de eerste clip.”
Twijfels
“Ik heb een mooi huis, een lieve zus en broer die altijd klaar staat. Een paar lieve ouders die nog steeds met elkaar gaan. Een fijne buurt, vrienden die waar ik ook ga staan. 5 vwo en een meisje naast wie ik graag slaap. Why the fock ben ik toch niet altijd gelukkig en focus ik mezelf steeds op dingen die dus steeds mislukken? En als rap echt de reden van m’n ruzies zijn, dan stop ik nog vandaag zodat al m’n pijn illusie blijft. Ik zie de vragen op me afkomen, maar antwoorden zijn ver weg, dus laat ik ze onbeantwoord.” – Jongensdroom
De hype rondom Grootspraak was achteraf gezien allemaal nogal veel voor de jonge rapper, die dit nu drie jaar later als reden ziet voor het ‘klaar zijn met rappen’. “De EP werd heel erg gehyped, misschien nog wel meer dan de kwaliteit het toeliet. Ik was er natuurlijk superblij mee dat veel mensen het oppakten, maar dat betekende ook dat ik ineens heel veel aandacht kreeg en erg veel weg was. Ondertussen gingen mijn vrienden gewoon uit en hadden zij vriendinnen. Daarnaast zat er eind 2009 binnen een week voor het eerst wat tegen. Ik verloor de Grote Prijs finale en behaalde geen State Award. Dat was allebei wel te verwachten, maar voor het eerst lukte iets niet.” Op de avond van de Grote Prijs finale ontmoet Foto echter wel het meisje dat nu nog zijn vriendin is. “Op dat moment heeft de gewone jongen, Mijndert, eigenlijk gewonnen van Fotosynthese. Ik heb toen een jaar niet veel gedaan, waarna ik het weer heb opgepakt. En James heeft daar wel een belangrijke rol in gespeeld dus.”
De twijfels van ‘de gewone jongen’, die vaak gepaard gaan met het ouder worden als tiener, zijn al terug te horen op Grootspraak (Antwoorden Zijn Ver Weg). Sterk verwoorde levensvragen van veel leeftijdgenoten, die zich daardoor kunnen identificeren met de teksten van de rapper. Ook op Los zijn de overpeinzingen aanwezig, al zijn het op het als gedicht geschreven Was Getekend en op Jongensdroom meer twijfels over de carrière als rapper. “Ik had een jongensdroom, maar inmiddels lijkt alles wat ik doe zo doodgewoon (line in Jongensdroom, red.). Het is zo dat je op een gegeven moment niet meer kan genieten van het optreden. De eerste keer is dat tof, of de eerste keer dat je op Lijn5 komt, de eerste keer dat je een interview doet. Het is dan allemaal zo groot en zo tof. Ik vind het wel eens jammer dat het minder wordt en daar baal ik wel van. Dat gevoel was tussen Grootspraak en Los wel heel sterk. Nu heeft Jongensdroom zeg maar 60.000 views, dat zijn er voor mij 40.000 te weinig. Terwijl als dat mijn eerste track ooit zou zijn geweest, ik had gezegd: ‘Wow, 60.000 views.’ Het is jammer dat het plezier minder werd, maar ik merk duidelijk dat het nu weer terugkomt. Zeker omdat je het weer een lange tijd niet hebt gedaan. Dus nou lijkt het alsof je voor het eerst een interview doet, alsof je voor het eerst voor 300 man staat of een clip opneemt.”
Los
Dat alles weer nieuw lijkt, komt natuurlijk door het aankomende album. In nauwe samenwerking met producers Benzie en Rens (de broer van Foto) is Los gecreëerd in het tuinhuis bij Foto’s ouderlijk huis in Ulvenhout. Hoeveel Mijndert ook kan twijfelen in z’n tracks, bij het opnameproces is zijn eigen wil duidelijk: “We hebben eigenlijk alle beats met z’n drieën gemaakt, ik was er altijd bij. Veel melodieën of geluiden heb ik zelf verzonnen. Ik lijk Jay-Z wel haha, want als ik zei ‘ik wil daar een viool’, dan kwam daar een viool. In het tuinhuis ben ik soms wel echt een bitch geweest tegen die gasten. Ik wilde toch altijd wel m’n zin doordrukken. Als ik iets in m’n hoofd heb, wil ik het wel graag zo hebben. Weinig ruimte voor compromissen eigenlijk.” Muzikaal gezien is Los overduidelijk hiphop met hier en daar een vleugje drum ‘n’ bass of dubstep, waar Rens al meer in geïnteresseerd was. Naast het gebruik van samples speelde Benzie het meeste in op z’n keyboard, verder staat op twee tracks Stijn de Laat met zijn saxofoon en is op eentje een elektrische gitaar te horen. De boombap tracks vol woordspelingen en punchlines worden afgewisseld met storytelling tracks zoals het D-Day oorlogstweeluik Juni en De Bunker. Met In de Golven staat er een heuse (Foto: “Die is bijna fout he”) poging tot zomerhit op. Verder doen naast James ook Diggy Dex en Timmietex mee op Los.
Het album verschijnt via RAEN Music, het platform van Blaxtar waar Fotosynthese via Manu bij terecht komt. Een flinke steun in de rug bij het aan de man brengen van Los, al zijn de kosten voor het opnameproces voor de artiest zelf. Verder geven Blaxtar, Killian en Manu een RAEN showcase tijdens de releaseparty op 4 mei in de Bredase Mezz, waar ook Safi & Spreej en Timmietex optreden. Foto’s show wordt een mix van nieuw en wat ouder materiaal, zodat het publiek ook een aantal tracks kent. Zijn liveshow is iets waar de rapper veel in investeert: “Het verschil tussen mijn show en Timmietex z’n show aan de ene kant en Sticks aan de andere kant is nog zo groot … Dat weet je wel, maar op het moment dat je weer achter elkaar staat, zoals op Paaspop laatst, is het altijd weer een motivatie. Zo van: oh shit, we moeten harder werken. Ik ben sindsdien ook weer de hele week bezig geweest met ademhalingstraining. Ik probeer sowieso wat beheerster te rappen live, want ik was voorheen ook veel aan het rennen en alle kanten op aan het vliegen. Maar de rust te allen tijde zoals bij Sticks, dat doet je optreden veel goed. Ik heb dat ook wel goed ontwikkeld, maar het zit nog niet op het niveau waar het moet zijn.”
Erkenning
Met het album Los als eerste release na Grootspraak houdt Fotosynthese zich aan zijn uitspraak uit een interview met HIJS van begin 2009: “Aan mixtapes doe ik niet, het is volgens mij veel krachtiger om een sterk album af te leveren.” Hoe denkt hij daar nu over? “Ik ben nog steeds een voorstander van een album, al is dat in deze tijd niet heel verstandig. Als ik deze zestien tracks die ik nu heb, verspreid over de afgelopen twee jaar had uitgebracht, hadden ze me een productieve rapper gevonden en was ik nooit uit de picture geraakt. Het was misschien verstandiger geweest om met clips te komen in plaats van een album, maar vanuit hoe ik hiphop heb beleefd met Vloeistof en Eigen Wereld van Opgezwolle en Noah’s Ark van Jiggy Djé, ben ik nog steeds een voorstander van een album om te laten zien wie je bent en wat je kunt. Al denk ik dat als ik hierna nog iets uitbreng het een EP zal zijn, om sneller te kunnen droppen. Maar het hangt een beetje af van het succes van Los. Als mensen dit niet tof vinden of als het niet lukt om wat voor reden dan ook, ga ik wel bij mezelf te rade of dit wel is wat ik wil doen.”
Nu Fotosynthese een leeftijd heeft bereikt die voor een rapper niet bijzonder meer is, legt hij zichzelf de nodige druk op: “Mijn leeftijd is nu veel minder een issue dan toen ik 14 was, maar ik heb wel het gevoel dat ik nu met iets moet komen dat minimaal gelijkwaardig is als iets waarmee een rapper van 23 komt. Ik vind het verschil tussen 18 en 23 helemaal niet zo groot, dus die lat heb ik wel voor mezelf gelegd. Ik kom er niet meer mee weg dat ik 18 jaar ben, dan zou ik mezelf ook voor de gek houden. Het was de afgelopen jaren wel vervelend als iemand weer zei: ‘Hij is echt goed, voor z’n leeftijd.’ Maar aan de andere kant was ik me er wel bewust van dat dat ook gewoon hetgeen was wat mij daar heeft gebracht en de kans heeft geboden om op m’n 18e een plaat te maken die dat misschien gaat overstijgen. Daarom doe jij nu een interview met mij, want er zijn natuurlijk genoeg rappers die niet de aandacht hebben gehad die ik heb gehad en die misschien wel hetzelfde niveau brengen. Die leeftijd heeft me natuurlijk gewoon ontzettend veel gebracht en ik ben blij dat ik dat zelf ook inzie. Het zou raar zijn als ik hier verkondig van ‘ja, dat was geen issue en ik spitte gewoon wreed’.”
“Het was niet de insteek bij het maken van de plaat, maar nu ik zo de master binnen heb, ben ik wel heel benieuwd wat de mensen er van vinden. Kijk, als je geen releasedatum hebt, is het zo van ‘hij komt, hij komt’. Maar als je echt weet dat ie op 4 mei uitkomt, weet je dat ie vanaf dan te checken is en dat best wel veel mensen er naar gaan luisteren en er hun mening over geven. En ik weet ook wel dat die niet van iedereen leuk zal zijn. Dat hoort erbij. Maar ik vind het wel spannend ja, ik voel wel een bepaalde druk. Maar dat is niet meer dan logisch. Er is niemand die een album maakt die niet zenuwachtig is over hoe die wordt ontvangen. Dat kan ik me niet voorstellen. Er zijn heel veel rappers die zeggen dat je het voor jezelf doet, maar zo heb ik het eigenlijk nooit echt benaderd. Mijn muziek is ook voor anderen en voor erkenning. Niet voor herkenning, want het maakt me niet uit of mensen weten dat ik Fotosynthese ben, maar wel of mensen die het luisteren het tof vinden. Als ik merk dat het niet het geval is, ga ik wel kijken of ik nog een keer al die tijd en een hoop geld, want dat kost het, er in wil steken. Maar ik denk dat het wel goed komt.”
