“Kids in New York nowadays willen allemaal dezelfde schoenen hebben. Al die arme kids, ze realiseren zich niet hoe corny ze eigenlijk bezig zijn. Wanneer je in de metro zit, zie je gewoon vijf van de zes kinderen met dezelfde schoenen, terwijl er miljoenen verschillende sneakers zijn. Terwijl je back in the days pas écht cool was als je toffe sneakers droeg die niemand anders had, of die zelfs nog niemand ooit had gezien voordat ze aan jouw voeten zaten. Nu ben je not cool om dezelfde reden. De jonge kinderen denken dat ze gezien moeten worden in de schoenen die iedereen heeft. En dat zie ik als metafoor voor rap anno nu. Als je naar buiten treedt met je eigen stijl krijg je reacties als: ‘Oh, wij kennen die stijl niet, dat is niet de algemeen geaccepteerde stijl. Wij weten wat de geaccepteerde stijl is en daar houden we aan vast.’”
Als de algemeen geaccepteerde stijl de maatstaf is voor cool zijn, is Homeboy Sandman (Angel del Villar II) het in ieder geval niet. De 31-jarige New Yorker heeft een creatieve, lome flow met pauzes op momenten dat je ze niet verwacht. Hij rapt over zowel conventionele hiphopbeats (bijvoorbeeld op z’n album The Good Sun) als over meer spacy, dromerige producties die overheersen op zijn meest recente EP Chimera. Bovendien is de tekstuele inhoud verre van doorsnee. Op de cover van Subject: Matter, de eerste van zijn twee dit jaar bij Stones Throw verschenen EP’s, staat de muziek omschreven als: “6 rap songs dealing with content no one has ever rapped about before in the history of rap music. Unfortunately not a very difficult thing to do.” Zo is daar de track Mine All Mine, over de doodgewone bezittingen van Homeboy, zoals zijn sokken en z’n tube tandpasta. Aan inspiratie geen gebrek bij de rapper, een kijkje in de hotellobby levert gelijk weer enkele onderwerpen op, zoals een schommelstoel en een voetbalwedstrijd (Oranje oefent tegen Bulgarije deze avond).
Essentie van cool
“Die sneakers metafoor herinnert me aan een lange conversatie die ik heb gehad met Crazy Legs van Rock Steady Crew. Hij gaf me een lesje in de oorsprong van hiphop. Ik had het over hiphop dat zou zijn begonnen met peace & love. Hij zei: ‘Dat is nooit het geval geweest. Gasten stalen van elkaar en maakten hiphop. Sommigen waren vredig, anderen waren robbers. Het ging nooit om één van die dingen in het bijzonder. Waar het om ging was de essence of cool.’ Nu heb je gasten die zichzelf de man vinden omdat ze veel vrouwen, geld, auto’s of juwelen hebben. Dat was in de begintijd het tegenovergestelde, kids hadden niets. Je kon je niet goed voelen over je school, want die was klote. Je kon je niet goed voelen over je familie, want die lag helemaal overhoop. Je kon je niet goed voelen over je toffe kleding, want die had je niet. Maar als je niets hebt en je bent toch een goede atleet, kun je een b-boy worden. Als je niets hebt en toch een goede artiest bent, kun je een graff-schrijver worden. In hiphop ben je nu alleen cool om de dingen die je hebt, terwijl het begon met cool zijn zonder dat je wat had.”
Hoewel dergelijke mijmeringen over het hiphopverleden wellicht anders doen vermoeden, is Sandman zeker geen chagrijnige rapper die in elke track moet laten weten hoe klote andere rappers zijn. “Je kunt al mijn muziek sinds 2008 terugluisteren, maar je hoort me nooit over een ‘jij’ rappen met daarna negatieve kenmerken. Ik zeg geen you stink, you can’t rap. Maar ik heb het wel over de gevolgen en gevaren van de corny personen die bepalen welke muziek mensen horen. En wat me ook zorgen baart is het product placement in de raps. ‘I drove this car to this club to drink this alcohol, while I was wearing this shirt, and somebody was calling me on this phone.’ En luisteraars horen dat en gaan het genoemde merk kopen. Dat is commerciële rap, je rap is een commercial. Dus voor mij is het groter dan you can’t rap. Als jij niet kan rappen, maakt dat mij niet uit; het heeft geen invloed op mijn eigen rappen. Soms zie ik gasten die niet kunnen rappen, maar het wel proberen en dat is goed. Doe waar je van houdt. Zij hebben pas echt moed. Ik kan rappen, dus voor mij is het niet moeilijk om te doen.”
Fanbase
De originele topics en lyrics van Sandman hebben wel een keerzijde: de muziek luistert niet makkelijk weg, je moet echt in de tracks duiken om er alles uit te halen. De MC uit Queens is zich bewust van het feit dat lang niet elke luisteraar daartoe bereid is. “De meeste luisteraars zijn casual listeners. Het zijn geen muziekmensen zoals jij en ik. Veel mensen maakt het niet zo veel uit welke platen ze horen als ze uitgaan en lekker aan het chillen zijn. Muziek is voor hen vaak een achtergrond ding. Ik weet dat en ik houd dat in mijn achterhoofd wanneer ik beats kies of de melodie en delivery bepaal. In landen waar ik optreed en Engels niet de eerste taal is, wil ik toch dat mensen me live zien en zeggen: ‘Ik versta niet alles wat hij zegt, maar het klinkt crazy.’ Dus hoewel ze geen idee hebben van wat ik tekstueel doe, kunnen ze het cool vinden, dat is voor mij de uitdaging.”
Voor Homeboy Sandman zelf blijven de lyrics onverminderd belangrijk, zeker als fan van storytellers als Slick Rick en Kool G Rap, die hem met alle details meesleurden in hun wereldje. “Black Thought van The Roots is mijn favoriete rapper. Ik ken Illadelph Halflife uit m’n hoofd, maar nog steeds als ik er naar luister hoor ik dingen die ik voorheen niet hoorde. Dat is muziek die indruk op me maakt. We hebben het over muziek, dus natuurlijk zijn beats belangrijk. Ik wil zelf ook toffe producties hebben, maar ik wil niet volledig leunen op m’n dope beats. Dat is niet wat een MC hoort te doen. Zelfs zonder beat moeten mensen onder de indruk zijn van wat ik zeg en hoe ik dat doe. Mensen die er net als ik van houden om helemaal in de tracks en lyrics te duiken, zorgen ervoor dat ik kan blijven doen wat ik doe. Zij zullen me altijd supporten zolang m’n lyrics dope zijn. Dat is een echte fanbase.”
Het opbouwen van een fanbase in Nederland zal Sandman nog een hoop werk kosten, zo blijkt tijdens het optreden in de Nieuwe Oogst later op de avond. Het is even slikken wanneer slechts een dertigtal liefhebbers aanwezig zijn wanneer de Queens MC begint, maar na twee fel uitgevoerde tracks heeft hij de aanwezigen mee. De zin I do whatever I want wordt vol overgave geschreeuwd door het publiek, terwijl de rapper ondertussen een bak druiven leeg eet.
Stones Throw
Voor creatieve, eigenzinnige hiphopgeesten is Stones Throw al sinds 1996 het label om je bij aan te sluiten. Homeboy Sandman voelt zich er dan ook thuis. Zijn Subject: Matter EP is thematisch een eenheid, waar Chimera dat vooral qua sound is. “Een Homeboy Sandman release zal altijd weer anders klinken dan de vorige. Mijn full length album First Of A Living Breed, dat uitkomt in september (met producties van J57, Oh No, Oddisee, Jonwayne, Howard Lloyd, Invisible Think, Sixth Sense, RTNC en Paul White, red.) klinkt weer heel anders dan mijn albums die ik voor m’n deal met Stones Throw uitbracht. Als mensen aan hiphop of muziek in het algemeen denken, moeten ze niet de associatie hebben met een bepaald image of een vaststaande muzikale stijl, maar moeten ze denken aan het creatieve talent van een persoon. Aan de kunst die een getalenteerd individu creëert en wat niemand anders ter wereld creëert.” Of het hem nou gewaardeerd maakt onder een groot publiek of niet, dat is wat Homeboy Sandman verstaat onder hiphop en de essence of cool.
