Een Frietboer die voer voor je woefers levert. Op het menu: hihats, beukende beats, melodieuze samples en distortion, heel veel distortion. Of zoals de 30-jarige Thijs van den Bosch het zelf zegt: “Ik hou gewoon van herrie.”
HIJS bezocht Frietboer in zijn appartement in Etten-Leur waar hij samen woont met vriendin en poezen Hip en Hop. Vanuit dit appartement besloot Frietboer naar buiten te komen met zijn muziek, gemotiveerd door zijn te vroeg overleden buurman en vriend Henk.
Al in zijn puberjaren raakt Thijs in de ban van muziek en ontstaan de eerste creaties. “De reden dat ik met produceren begonnen ben, is dat ik altijd al met ritme bezig was. Ik timmerde en drumde overal op. Of het nou een tafel was of een drumstel, dat maakte niet uit. In die begintijd luisterde ik vooral veel hardcore. Het was toen de periode dat heel de gabberscene opkwam. Met dat soort beats ben ik begonnen en die invloeden hoor je zo en nu dan nog terugkomen in mijn huidige producties. Veel van die hardcore-artiesten gebruikten ook al enkele hiphopbeats en dat sprak mij erg aan. Vooral The Amen Break was een sample waar je u tegen zegt en die ik nog steeds erg vet vind. Maar de werkelijke overschakeling naar hiphop kwam pas toen ik nummers als Knockin Boots van Candyman en Ice Ice Baby hoorde op de radio. Hoe erg dat misschien ook klinkt. Het ritme van hiphop greep me en vanaf toen besloot ik daar mee verder te gaan. Op hiphop kun je rustig viben maar ook volledig uit je plaat gaan. Muziek moet voor mij ook iets zijn waar je op kunt dansen. Dat is voor mij een vereiste.”
“De naam Frietboer is ontstaan als een soort van stopwoord. Je hebt mensen die roepen: ‘Hey gast!’ Mijn overleden buurman en vriend Henk begroette iedereen met: ‘Hey Frietboer of check die Frietboer!’ Zo is dat eigenlijk blijven hangen. Ik ben sowieso niet zo van die fancy hiphopnamen.”
Buurman Henk had een enorme impact op Frietboer zijn leven en motiveerde hem dan ook naar buiten te treden met zijn muziek. Henk had een grenzeloos vertrouwen in Thijs zijn werk. De klap was dan ook groot toen vriend en steun en toeverlaat Henk kwam te overlijden.
“Henk was een heel grote inspiratiebron voor mij. Toen ik zes jaar geleden hier kwam wonen, heeft hij me echt overtuigd om met mijn producties naar buiten te komen. Henk was een echte kunstenaar die veel tekende en schreef. Zijn dood laat een grote leegte achter. Op de laatste track van het komende Fiks project hoor je hem ook terug. Dat nummer heeft voor mij een enorme persoonlijke waarde.”
Het beatbakken begon voor Thijs op een spelcomputer. “Ik ben begonnen op een Amiga en tegenwoordig staat er een flinke computer. Ik gebruik hoofdzakelijk Fruity Loops, Ableton en Cubase (voor het knippen en plakken). De vocalen worden zeer regelmatig bij mensen zelf opgenomen en dat versturen ze dan via WeTransfer. Het liefst zou ik met hardware werken, maar dat is vaak te duur. Van mijn software zou ik Fruity Loops niet kunnen missen, hoewel mensen er vaak over klagen. Ableton vind ik eigenlijk nog beter, maar ik kan er zelf niet makkelijk mee werken. Alleen live gebruik ik wel altijd Ableton.”
Nadat Frietboer met zijn muziek naar buiten kwam, merkte hij dat de reacties nogal wisselend waren. Zijn eerste treden in de muzikale buitenwereld deed hij als duo met rapper Tens (Fris en Dood). “In het begin vonden veel mensen het herrie. Ze stonden perplex als we optraden en hadden vaak zoiets van: ‘Wat is dit?’ Ze wisten niet goed wat ze er mee moesten. Achteraf kwamen ze dan wel naar je toe om te zeggen dat ze het erg tof vonden. Mensen moeten het altijd eerst op zich in laten werken.”
In zijn appartement knutselt Thijs aan de meest uiteenlopende beats. Het liefst alleen en met een bepaalde mix: een goede bak koffie en een joint. “Ik ben productiever als ik blow en koffie drink. Koffie en blowen is GAAN. Ik ben er niet trots op maar het werkt wel. Het is volgens mij ook bewezen dat je gehoor intenser is als je stoned bent.”
Frietboer laat HIJS zijn nieuwste creaties horen en het enthousiasme en plezier spat af van zijn gezicht. Hij geeft ons een kijkje in zijn brein en in hoe een Frietboersound tot stand komt en vooral wat het is. “Ik heb ongeveer 38.000 samples in mijn computer staan. Dat varieert van een hele lange sample tot een simpele kick. Samples zoek ik meestal uit housetracks en uit hiphoptracks. Ik ben vaak op zoek naar losse snaredrums. Ik sample van alles: reggae, jazz, pop, metal. Dat maakt mij niet uit. Daarna ga ik kijken of er nog wat distortion overheen moet. Ik ben gek van distortion namelijk. Het maakt het geluid steviger, dat is het praktische ervan, maar het heeft ook een symbolische waarde. Het pikt bepaalde frequenties eruit en maakt het harder. Als je dan ook nog eens random gebruikt, dan draait dat geluid om en dat vind ik mooi, want geluid is voor mij een belevenis.”
“Heel veel rappers vragen mij ook of ik geen tracks heb zonder distortion. Maar als ze uiteindelijk het eindresultaat horen, zijn ze toch tevreden. Distortion is ruis en een vies geluid, maar het is wel gewoon geluid. De Frietboersound kun je ook wel omschrijven als hardcoreboombap of distortionhop. Hiphop met vaak distortion erover en af en toe gebruik van gabberbassdrums. Vaag. Je kunt er lekker op bewegen. Het is een uiting van positieve agressie. Alles wat te ruig is voor mainstream spreekt mij aan. Live meng ik melancholisch geluid met een heel harde sound. Daarmee presenteer ik ook mezelf want ik ben nogal melancholisch.”
De kleine tv die in de kamer staat, blijft onberoerd. Het maakt onderdeel uit van zijn appartement, maar eigenlijk ook weer niet. In het huis van Frietboer leidt die kast namelijk een leeg bestaan. Een leeg bestaan, iets wat de beeldbuis zelf fabriceert, volgens Frietboer. “Ik kijk nooit tv. Als je ziet wat voor ellende bij je naar binnen komt. Ik hoorde laatst ook van iemand dat ze het geluid van reclames steeds harder maken. Weet je hoe headfokkerig dat is? Dat mensen daar serieus over nagedacht hebben. En mensen weten dat het harder gaat, maar kijken gewoon door. De tv moet echt weg. Het bepaalt teveel in deze maatschappij. Er komt zoveel informatie af op mensen tegenwoordig. Als je bewust met die stroming meegaat, is er geen probleem, maar als je dat niet doet …”
“Voor Frietboerism 2 heeft Brad Hamers, een poetryslammer/kunstenaar uit Portland, Oregon, een collage gemaakt. Daar staat een volwassene op die zijn kind in een tv stopt. Toen had hij me echt te pakken. Ik denk dat we eerst de kant van Amerika op gaan en daarna worden we een soort Japan of China. Een voorbeeld: als je een onbekende vriendelijk groet op straat en die kijkt je boos aan en zegt niks terug. Dan word ik pas boos! Waarom kan dat niet?”
Een goede vraag die ondergetekende ook niet kan beantwoorden. Deze frustraties zet Thijs positief om in zijn muziek. Maar daar kan hij niet altijd alles in kwijt en dus pakt hij soms zelf de microfoon.
“Ik ga niet zeggen dat ik een goede rapper ben, maar in de tracks waar ik in rap probeer ik wel iets te zeggen. Met muziek alleen kun je niet precies zeggen wat je vindt. Dat kan met woorden wel. Ik vind dat de meeste mensen hun woorden niet goed gebruiken. En dat er te weinig zuiver gecommuniceerd wordt. Beter vertellen mensen wat minder en zeggen ze wat meer.”
Als we dieper ingaan op zijn karakter vertelt Frietboer HIJS dat hij een spontaan iemand is die voor veel zaken open staat, maar hij voegt daar wel een cryptische omschrijving aan toe. “Ik denk dat ik persoonlijk moeilijker te begrijpen ben dan dat mijn muziek dat is.”
En voor de muziek zijn we tenslotte hier. Naast de Fris en Dood albums bracht hij Frietboerism 1 t/m 5 uit en remixte hij o.a. tracks voor Fremdkunst, Eboman en Steach & Dobleye. Over zijn collega-beatmakers in Nederland is Thijs enthousiast. “Hayzee vind ik echt heel goed en Kubus natuurlijk. Ook het werk van Dr. Ernst spreekt me heel erg aan, dat is een goede vriend van me. Er komen sowieso hele vette dingen uit Nederland. Ik vermoed dat de sound in Nederland steeds meer richting dance zal gaan in de toekomst. Zelf hou ik ook heel erg van minimalistische tracks. Zoals house-dj Plastikman ze maakt. Ik denk dat dat soort minimalistische hiphoptracks voor rappers ook fijner is om over te rappen. Want hoe meer riedels en piano’s je erin stopt, hoe lastiger het vaak wordt voor een rapper. Je hoort dan gewoon terug dat de rapper en producer elkaar in de weg zitten.”
De komende tijd staan er veel nieuwe Frietboerproducties op het programma. Zo verzorgt hij enkele tracks op de nieuwe cd van hiphopcollectief Onderhonden Rotkwijlers. De groep, rondom Osdorp-voorman Def P, brengt 24 september hun nieuwe album uit. Tevens verzorgt hij vrijwel alle producties op de 1 juli verschenen EP Spokenjacht van Bredanaar Kensei. Maar het meest trots is Frietboer toch wel op het zelf opgezette project Fiks, dat naar alle waarschijnlijkheid vanaf 31 augustus te horen is.
Voor dit project werkte hij o.a. samen met Master Surreal, de Gelogeerde Aap en Eboman. ”Eboman is in mijn ogen echt een held. Ik zag hem destijds optreden op tv op Noorderslag en dat vond ik helemaal te gek. Voor het Fiks project ben ik naar hem toegegaan. Uit het gesprek dat ik met hem had, kwam naar voren dat hij technologie belangrijker vindt dan muziek. Het gaat hem meer om heel het proces eromheen, de beelden horen daar ook bij. Het was echt tof dat hij enthousiast was en mee wilde werken aan mijn project. Maar dat geldt eigenlijk voor iedereen die er aan mee heeft gedaan. Ik ben er erg trots op.”
In december vorig jaar ontsproot het idee van het project uit Frietboer zijn brein. “Ik wilde gewoon een project maken dat anders was dan de andere dingen die ik had uitgebracht. Meer met een diversiteit aan artiesten, meer muzikanten ook en een organisatie eromheen. Zo heb ik besloten om er een documentaire van te maken. Een vriend van me heeft dat geregeld. Ik doe het gewoon puur voor de muziek en om mijn netwerk en horizon te verbreden. En om van elkaar te leren. Bijna iedereen die ik er voor gevraagd heb, heeft toegezegd en de samenwerking verliep ook prima. Ik moet altijd een klik met iemand hebben en er amicaal mee om kunnen gaan, dat is voor mij heel belangrijk. En ik kan zeggen dat dat zeker het geval is geweest tijdens Fiks.”
