Fresku: “Taboes moet je doorbreken.”

Ongeveer een jaar geleden sprak HIJS al met Fresku en Kareem(ineel), die samen het duo Zwarte Schapen vormen. Op dat moment timmerde Fresku nog hard aan de weg met deze formatie, maar sindsdien is zijn solo-carrière in een stroomversnelling gekomen dankzij twee nummers: Brief aan Kees en Twijfel. Op 21 april komt het debuutalbum Fresku uit op Top Notch. Alle reden voor HIJS om naar Eindje af te reizen voor een uitgebreid interview.

Bij aankomst bel ik aan en leg uit wie ik ben. Aan de andere kant klinkt een vrouwelijke stem aarzelend: “Met wie? Van Hiphop In Je Smoel?” Extra langzaam: “Hip-hop In Je Smoel? Fresku? Kom je voor Fresku dan?” Stilte… “Ik doe de deur wel open dan.” Bij binnenkomst heb ik pas door dat het Fresku was die door de intercom zat te praten. De huiskamer is bezaaid met gekke attributen, van een pruik tot speelgoedwapens. “Dit is eigenlijk de kleedkamer. We zitten midden in de opnames voor de volgende clip. Teemong heeft mij echt de gekste dingen laten doen. Stond ik daar met een WC ontstopper,” legt de Eindhovenaar uit. De mastering van Fresku is net achter de rug en de Frisse neemt de tijd om rustig over zijn debuutalbum te praten.

“Het gekke is dat ik en Kareem(ineel) een jaar geleden dachten dat we het al druk hadden,” begint hij. “Maar je kunt het net zo zien als koken. Je moet eerst alles klaarleggen en dan pas kun je beginnen. Nu is het eigenlijk een beetje aan het borrelen. Ik heb echt de tijd genomen voor mijn album en heb niet echt de drang om constant dingen uit te brengen. Wanneer is iets goed genoeg om uit te brengen? Je hebt natuurlijk wel te maken met deadlines, maar ik neem liever de tijd. Ik merk dat veel rappers erg productief zijn, maar weinig kwaliteit leveren. Dat kan ik ook wel doen, maar ik wil geen half werk leveren om de scene te bombarderen met losse flodders. Ik heb een hele lange tijd stilgestaan na de track Twijfel. Dat was een combinatie van persoonlijke omstandigheden en bang zijn voor de verwachtingen. Ik moest weer gaan nadenken over wat ik vet vond: klinkt het goed naar mijn mening? Iedereen kent zijn talenten en je hebt precies jouw eigen ding in je hoofd zoals je het wilt, dus zo moet je het doen. Je moet niet teveel denken aan het publiek. Het schrijven van de tracks heeft uiteindelijk ongeveer zes maanden geduurd. Daarna ben ik de studio ingegaan. Op drie tracks na staan er alleen nieuwe nummers op het album.”

Na de opnames raadt Kareem Fresku aan om voor de mastering met Alan Ward van Electric City in zee te gaan. “Hij is een bekende mastering-engineer die werkzaam is in Brussel. Het masteren van het album was moeilijker dan ik dacht, maar de samenwerking met Alan Ward was geweldig. Hij is echt een classic vent, ik ben alleen al onder de indruk van hem door zijn hele personage. Hij is heel laid back. We hebben van 10 uur ‘s ochtends tot 2 uur ’s nachts doorgewerkt. Je zou denken dat je helemaal gek wordt, maar hij bleef heel relaxt. Toen we even een tegenvaller hadden, zei hij alleen: ’I see this creates a problem,’ krabde op zijn achterhoofd en ging weer verder. Ik had bijvoorbeeld de track Alleen waar ik heel erg tevreden mee was. Toen hij het gemasterd had en ik het hoorde, leek het bijna alsof het de track van een ander was. Hij heeft mijn stem echt heel zuiver naar voren gebracht.”

Met zwaarmoedige tracks als Slavengedrag, Twijfel en Ik Ben Hier staat Fresku bekend als een serieuze rapper die niet bang is om moeilijke onderwerpen aan te snijden. Toch kan hij meer dan dat. “Je krijgt het stempel ‘zwaar’ als je over je problemen gaat praten, maar ik ben gewoon een jongen die af en toe veel dingen aan zijn hoofd heeft. Dat heeft iedereen toch wel? Als je het zwaar hebt, heb je als rapper de plicht om het over jou te laten gaan. Ik heb nou eenmaal wel eens problemen zoals ieder ander en ik zeg niet dat ik in armoe geleefd heb, dat hebben ze in Afrika. Maar ik heb toch wel mijn blutte periodes gehad. Ik ben geen broke ass nigga die ‘money money’ gaat roepen, ik blijf dicht bij mezelf. Ik ben zeker niet alleen maar serieus. Als je met mij chillt, weet je dat ik een gezellige gast ben, dus het valt wel mee.”

Fresku wisselt serieuze tracks ook af met wat luchtige nummers. Na misschien wel de inhoudelijk twee zwaarste tracks, Het Beloofde Land en Twijfel, volgen twee luchtige: Kutkop (Sukkols) en Lamballen. Een bewuste keuze van de rapper? “Het album moet lekker wegluisteren en als het ware ‘kloppen.’ Een goede volgorde is daarom belangrijk,” legt Fresku uit. "Zo was ik vroeger heel erg fan van Immortal Technique door de track Dance With the Devil. Ik ging het album checken (Revolutionary Vol. 1 red.), maar toen ik het hoorde was het alleen maar zwaar. Het was gewoon een mentale uitputting. Het is mooi als je jouw hoofdpijn kunt overbrengen op iemand anders, maar toch was het te veel. Daarom moet je af en toe een luchtige track er tussen gooien. Dat heb ik dan ook bewust zo proberen te doen."

“Curaçao noemen ze in de volksmond Nos Baranka, wat ‘onze rots’ betekent. Iedereen die daar vandaan komt weet dat. Op het einde van de track zeg ik: ‘Luister wat ik zeg, zo kunnen we niet verder. Broeders en zusters (ruman) vandaag moeten we werken aan morgen. Laten we onze handen samenzetten om het gezicht van onze rots naar boven te laten komen.’ Maar eigenlijk klinkt het in Surinaams of Antilliaans beter. Als je het achterstevoren afspeelt hoor je trouwens ‘Maak alle Hollanders af’ met auto-tune. Zet dat er maar bij,’ grapt hij.

“Hoezo hebben wij het meest beschermde volk?
Of doe ik een keppeltje op, ik erger me rot,
Want voor grenzen en grond worden de mensen gepopt,
Racisme bestaat nog steeds, het is belachelijk droevig,
Praat je over joden, word je op een matje geroepen,
Ze worden beschermd, eerlijk waar, ik vind het niet erg,
Ik vind het goed, maar doe het dan bij alle rassen en groepen,
Dan sta je pas voor het goede, en niet boven de anderen,
Het is tijd dat wij naar waarin wij geloven gaan handelen.”

Het Beloofde Land is een politiek geladen tekst. Ben je niet bang dat mensen dit verkeerd opvatten? “Jawel, maar eigenlijk maak ik me niet heel veel zorgen. Ik heb bijvoorbeeld Joods en Duits bloed en ga zo maar verder. Het maakt niet uit wat je afkomst is, zolang je maar van elkaar probeert te leren. Je moet niet discrimineren en mensen afkeuren op basis van hun achtergrond. Je moet elkaar in de waarde laten. Ik ben wel bang dat het verkeerd wordt opgevat, maar taboes moet je doorbreken. Alleen door angst blijven taboes in stand. Ik zorg dat het besproken wordt.”

Het interview wordt even onderbroken, de fotografe is aangekomen. Ze belt aan en Fresku’s acteertalent komt weer naar boven wanneer hij steeds huileriger in de intercom praat. ‘Ja? Ja? Ja?’ Het blijft stil aan de andere kant.. En dan is hij weer zichzelf: ‘Ja, kom maar naar boven.’ Lachend vertelt Fresku: “Ik zou dat vroeger nooit doen, dat komt door Teemong, door hem kan ik meer over mijn grenzen heen.”

Terug naar het album. In de track Paranoia geef je één van de moeilijkheden aan van je toegenomen bekendheid. Hoe ga je hiermee om? “Soms heb je mensen die je heel lang als je beste vrienden ziet, maar zij zien dat niet zo. Maar nu je succes hebt geboekt, willen ze ineens wel je beste vriend zijn. Ik zie de ware aard van de mens nu ik mijn doelen heb bereikt. Er is ook afgunst, maar ik ga er gewoon niet meer mee om.” Zo is er ook de nodige kritiek geweest op het typetje Gino Pietermaai, die hij aanhaalt in het nummer Kutkop (Sukkols):

“Laten we weer over Gino praten,
Voor blanken die van Gino houden en Antillianen die Gino haten,
Interviewers met hun Gino-vragen,
Vanaf nu moeten jullie al die Gino-vragen aan Gino vragen,
Ik speel Gino, en ik hoef me niet eens te schamen,
Jij vindt hem vet, dat zegt iets over jouw morele waarde,
Eigenlijk heeft Kempi gelijk,
Gino is racistisch, ik weet het dankzij Wendy van Dijk.”

Fresku heeft een beetje genoeg van alle kritiek op zijn personage Gino Pietermaai. “Ik kan het 100 keer uitleggen: Gino is gewoon één van de zoveel sketches en toevallig omdat het een stereotype Antilliaan is vragen mensen vaak: ‘Zit er een stukje van Gino in je?’ Kijk, ik wil geen fans beledigen, maar er is meer dan Gino Pietermaai.” Terwijl Fresku wijst naar de laptop in de hoek van de kamer zegt hij: ’Er komt ook zeker een ander personage aan. Ik heb mappen vol plannen liggen en we zijn er nog steeds mee bezig. Creativiteit kent geen grenzen en ik vind het jammer dat sommigen bij Gino blijven hangen."

Fresku’s gevoel voor humor komt ook tot uiting in de intro van het nummer waarmee hij doorbrak: Brief Aan Kees. De aanklacht tegen de gehele muziekindustrie verpakt in een brief aan platenbaas Kees de Koning zette Fresku in één klap op de kaart. Niet veel later werd Fresku gebeld door de platenbaas van Top Notch. Eén van de eerste dingen die Kees zei toen hij me belde was: ‘Het is een hele toffe track, maar die intro is wat minder, dat moet anders.’ Kees wilde de intro wel opnieuw doen dus hij heeft voor de versie op het album zijn tekst zelf ingesproken. Ik was er niet bij toen het opgenomen werd, maar ik heb hem natuurlijk wel verzocht om het zo te doen, dat vond ik wel grappig."

Zowel Kees de Koning als Teemong en Kareem lijken een belangrijke rol te spelen in Fresku’s carrière. “Eerst is het Kareem, maar pas als het klaar is Kees. Kareem is vanaf dag één de persoon die mij overal mee naartoe genomen heeft. Mijn hoofd zou honderd keer voller zitten als hij niet al die dingen regelde voor mij.” Teemong heeft de productie voor een groot deel van het album op zich genomen en over dit mysterieuze figuur is hij kort. “Teemong bestaat eigenlijk niet, dat is gewoon de naam van een bedrijf. Het zijn allemaal illegale Chinezen. Teemong staat ook op de track Lamballen: dat is een van zijn dubbelgangers…”

Terug naar de realiteit. Hoe wordt het debuut ontvangen denk je? “Ik vind het moeilijk om mijn eigen muziek op te hemelen. Maar ik denk dat als je echt van hiphop houdt zoals het oorspronkelijk was, dus dat je verhalen vertelt over wat je echt meemaakt in plaats van over je imago, dan kun je mijn album ook wel waarderen. Zelf ben ik er tevreden mee en zie erg uit naar de releaseparty op 23 april. Die is in de Dynamo in Eindhoven en vanaf mijn 14e is deze plek een soort van hangplek voor mij. Sinds een aantal maanden geef ik daar ook rapworkshops aan jongeren. Bij Dynamo kon ik ook voor het eerst mijn tracks opnemen, dus het is wel een speciale plek. Na mijn release komt er een toer aan en daarnaast kun je ook nog een paar grote dingen verwachten. Dan praat ik echter niet alleen over rap. Rap is slechts een deel van het geheel: ik wil mezelf creatief blijven uitdagen. Voor nu verwacht ik dat mensen die echt weten wie Fresku is, wat Fresku inhoudt en wat hij doet, wel tevreden zullen zijn over het album.”

“‘Ja jongen, bijna vader’ is wat ze tegen me zeggen,
Als ik het hoor begin ik langzaam een beetje te stressen,
Want misschien moet ik het nog even beseffen,
De Zwarte Schaap van Top Notch krijgt ineens een prinsesje,
Ik kijk er naar uit om jou te zien gaan van kruipen naar lopen,
Je tranen bij het huilen te drogen, je luiers te verschonen,
Je bent er bijna, je mama’s buikje wordt groter.”
uit: Mijn Dochter

Bij het afnemen van het interview staat Fresku op het punt om vader te worden en op 6 april is het dan zover: zijn vriendin bevalt rond 15:30 van een dochtertje. “Ze heet Alisha en en ze is echt supermooi,” zegt de kersverse vader. “Vanzelfsprekend ben ik daar nu ook druk mee. Het mooie is wel dat ze is geboren op de dag dat de moeder van mijn vriendin jarig zou zijn. Dat is wel bijzonder.”

Beeld door Jamie Hoogland

Geplaatst door bowie op 9 april 2010