El-P: ‘Ik maak geen platen waar het dik bovenop ligt’

Twee jaar geleden gaf je ons de wereldprimeur van de titel van je huidige album I’ll Sleep When You’re Dead. Welke primeur heb je deze keer voor ons?
Eh, ik kan je de titel van Aesop Rock’s nieuwe album geven.

Die weten we al.
Ik heb eigenlijk niks meer dat echt geheim is.

De titel van het Cannibal Ox album misschien?
Can Ox is van de baan.

Serieus?
Ja, ze zijn uit elkaar. Ik heb het geprobeerd, sorry man.

Je album heeft voor en rond de release een flinke hoeveelheid aandacht in de States gehad. De eerste video ging in première op de site van de New York Times…
Ja dat was cool. Je weet nooit hoe mensen gaan reageren, maar dit was natuurlijk al geweldig. Maar zelfs als dit allemaal niet gebeurd was, had het me weinig uitgemaakt. Ik heb een plaat gemaakt die ik wilde maken. Dat de reacties erop positief zijn is natuurlijk wel mooi meegenomen.

Is er iets op het album dat mensen/recensenten nog niet ontdekt hebben op de plaat?
Ik let niet te veel op recensies eigenlijk. Het zou me echter niet verbazen als er heel veel dingen niet ontdekt zijn, omdat ik platen maak waar het niet echt dik bovenop ligt. Het duurt een tijdje voordat je er aan gewend bent en er echt in kan duiken. Ik maak platen die tijd kosten om te begrijpen en uit veel lagen bestaan. Het zijn dingen waar je een jaar naar luistert en dan ineens dingen hoort of snapt die je eerder nog niet doorhad. Ik geef mijn publiek ook de tijd om het te verteren, ik verwacht niet dat iemand het meteen allemaal door heeft.

Je vorige plaat, Fantastic Damage, was een plaat over New York voor 9/11, I’ll Sleep When You’re Dead gaat over New York na 9/11. Hoe heeft New York zich ontwikkeld in de tijd tussen die twee albums?
We waren het epicentrum van de verandering van de wereld. In de afgelopen vijf jaar is de hele wereld flink veranderd, en wij zaten letterlijk in het midden van die explosie (no pun intended) van verandering. Er is als het ware een zwarte wolk boven de stad gaan hangen. Deze plaat is meer vanuit het perspectief van iemand die probeert normaal en helder te blijven tijdens deze rare tijd. Het is alsof New Yorkers een auto ongeluk hebben gekregen, uit de auto zijn geklommen en gewoon weg zijn gelopen. Een jaar later bedenken ze dat ze de auto op de snelweg hebben laten staan. Trauma heeft een diepe afdruk achtergelaten op New York en de New Yorkers. We doen wel net alsof het allemaal nog hetzelfde is als vroeger, maar het is echt anders. Hoe ons leven nu is en hoe we willen dat ons leven zou moeten zijn is compleet anders, en daar worden sommige mensen gek van. Ik tenminste wel. Ik heb mezelf in de afgelopen vijf jaar in drugs en andere shit gestort, up en downs gehad, vrienden gezien die het niet meer trokken en instortten, en uiteindelijk ben ik erachter gekomen dat het niet gaat om winnen, maar hoe je je gedraagt als je weet dat je gaat verliezen. En zo’n plaat wilde ik maken. Een plaat waar de hoofdpersoon niet iemand is die aan het winnen is, maar iemand die in z’n gezicht geslagen wordt en alle kanten op wordt gesmeten, maar uiteindelijk nog wel op zijn twee benen staat met een gezicht vol bloed en zegt: ‘Bedankt, mag ik nog een keer? Want ik weet dat ik dit ga overleven.’

Heb je iets met de kleur oranje?
(stilte) Nee.

De reden dat ik het vraag is dat in zowel de clip voor Deep Space 9mm en de clip van Smithereens de kleur oranje ontzettend opvallend aanwezig is.
In Deep Space 9mm is het meer rozeachtig, maar ik kan snappen dat het op TV overkomt als oranje. Maar dat is wel een goed punt, heb ik nooit over nagedacht. Bij Smithereens had ik er natuurlijk weinig invloed op, die pakken zijn geïnspireerd op die in Guantanamo Bay. Het was een beeld dat me fascineerde en me heel erg liet schrikken. Al die slecht behandelde mensen in oranje overalls in een ver land. En het leek net alsof andere mensen die het zagen dachten van: ‘Ok, cool’ en het daarbij lieten, terwijl voor mij het heel erg verstorend beeld was. Wat me nog het meeste opviel is hoe helder oranje die pakken zijn. Ik wilde een video maken waarbij mensen zich ongemakkelijk voelden, net zoals ik me voelde toen ik de beelden van Guantanamo Bay zag.

Op DJ gebied ben je geswitched van Big Wiz naar Mr Dibbs, vanwaar deze verandering?
Omdat (Big) Wiz en Aesop (Rock) zo goed samenwerken en al zoveel shows en opnames samen doen. Wiz is een goede vriend. Ik nam Wiz mee als ik niet bezig was met een plaat, maar al snel werd hij de DJ voor de hele (Def Jux) crew en hij en Aesop werden goede vrienden. Het probleem met het delen van een DJ is dat als twee mensen tegelijk een show hebben je moeilijk moet gaan doen over wie de DJ ‘krijgt’. Dibbs is een oude vriend van me, hij zat niet meer bij Atmosphere en we spraken veel over de nieuwe plaat en zo is het eigenlijk ontstaan. Ik heb niet de een over de ander gekozen, we zijn allemaal onderdeel van dezelfde crew.

Tijdens de opnames van je album heb je een blog opgezet waarop je de voortgang bijhield. Hierdoor voelden fans zich meer betrokken bij het proces (ik tenminste wel), denk je dat het invloed op de verkoopcijfers heeft gehad?
Ik weet het niet. Ik had niet verwacht dat mensen het zo vet zouden vinden. Ik deed het gewoon voor de lol, we deden rare dingen en mensen konden wat mee krijgen van wat er gebeurt als je een album maakt. Het idee kwam van de vele kladblokken die bij de meeste artiesten thuis liggen. Die staan vol krabbels, teksten en ideeën die het album nooit halen. Ik vind het tof om daar doorheen te bladeren en de gedachten van de artiest te zien en het creatieve proces achter een plaat. Ik had wat rondgekeken bij blogs en het irriteerde me dat vrijwel elke blog wordt gebruikt om te zeiken, of het nu over muziek, film of politiek is. Het is nooit onderdeel van een iets groters. Ik weet niet of het geholpen heeft met de verkoop, maar dit soort interactie met de fans, ook al komt het niet van twee kanten, is een van de pluspunten van internet. Het minpunt is dat het je ook heel erg af kan leiden. Het proces was heel belangrijk voor mij en als anderen daar een beetje van mee zouden krijgen, kunnen zij een beetje het gevoel krijgen dat ze er ook onderdeel van uitmaken.

Je hebt je blog wel al een tijd niet meer geupdate…
Ik ben dan ook geen echte blogger. Ik ga denk ik weer beginnen als mijn Amerikaanse tour start, daar gebeurt altijd zoveel domme shit.

Die begint direct na deze tour toch?
Ja, hierna gaan we zeven weken door de VS trekken en dan weer terug naar Europa. Ik ga mezelf helemaal slopen.

Hoe houdt je stem dat vol?
Ik doe stemoefeningen, de hele dag door. Ik heb dat recentelijk pas geleerd terwijl zangers dit al eeuwen doen. Rappers doen er eigenlijk helemaal niks mee. Ik raakte vroeg in de tour mijn stem kwijt en mijn toetsenist gaf me wat tips. Verder heb ik geleerd goed voor mezelf te zorgen. Vroeger ging ik altijd helemaal naar de klote na een show, rookte me suf aan sigaretten, ging om zes uur ’s ochtends naar bed, kwam er om acht uur ’s ochtends weer uit, reizen, weer een show doen etcetera. Ik ben wijzer geworden en heb geleerd dat ik betere shows geef als ik goed in vorm ben. Ik haat het als artiesten niet goed voor zichzelf zorgen.

*Twee jaar geleden hadden we het erover dat Jux steeds groter werd en nu doet Aesop Rock dingen met Nike, RJD2 met Coca Cola, jij op de New York Times website, de Adult Swim compilatie, het is hard gegaan in die twee jaar. *
Het is natuurlijk niet echt in die twee jaar gebeurd, het is een totaal van zeven jaar Def Jux dat hiertoe heeft geleid. We hebben onze muziek niet veranderd ofzo. De samenwerking met Adult Swim/Cartoon Network komt omdat ik daar mensen ken en ik weet dat het hiphop heads zijn. Ik ben een fan van wat ze doen en we waren op zoek naar een coole manier om fans gratis muziek te geven. Ik denk dat er altijd zulke kansen zullen zijn voor mensen die muziek maken dat als cultureel verantwoord wordt gezien, in tegenstelling tot mainstream pop.

RJD2’s nieuwe plaat is niet op Def Jux uitgekomen, waarom?
Omdat RJ het uit wilde laten brengen op een label dat in zijn ogen het soort muziek dat hij wilde maken beter op de markt kon zetten. En daar kan ik hem eigenlijk geen ongelijk in geven. Ik denk dat het label waar hij nu op zit veel meer ervaring heeft met de muziek die RJ wil maken. Ik had het zeker willen proberen, maar ik respecteer zijn beslissing. Def Jux is geen gang waar je onmogelijk uitkomt ofzo, het is gewoon een groep gasten die muziek maken. Ik ben niet kwaad op hem ofzo.

Zelfde geldt voor Murs?
Murs zou sowieso maar een album op Def Jux uitbrengen en toen besloot hij er nog een te doen. Murs is gewoon een independent gast en een goede vriend met wie ik nog steeds rondhang.

Vertel hem dan eens dat hij weer naar Europa moet komen.
Dat doet ie niet. Murs haat Europa.

Even terug naar RJ, je zegt dat je hem zijn eigen ding wilde laten doen, maar zijn platen waren bij de best verkopende platen op Def Jux.
Ja, maar het waren hele andere platen dan wat hij nu heeft gemaakt. Als zakenman zou ik hem met de muziek die hij nu maakt ook niet getekend hebben op Jux. Niet dat de muziek die hij nu maakt slecht is, maar ik weet waar ik naar zoek voor mijn label. Niet dat ik nooit een plaat uit zou brengen waar iemand op zingt, dat zou ik zeker doen. Toen we erachter kwamen dat hij naar een ander label wilde zaten we wel allemaal van: ‘Oh nee’ want wij hebben hem grootgebracht. Hij heeft goede dingen gedaan voor ons en wij hebben goede dingen gedaan voor hem. Maar uiteindelijk ben ik eerst een artiest en dan pas labelbaas en ik vind dat mensen moeten kunnen doen wat ze willen. Het gaat niet om het geld, maar om de beweging en de ideeën. Ik ga hem niet tegenwerken ofzo. Als hij weer een plaat op Jux wil doen, dan ga ik zeker daar weer met hem rond de tafel over zitten zonder negatieve gevoelens.

Hoe zit het met het Weathermen album?
2008.

Nog iets dat je kwijt wilt?
Niet echt. Ik wil wel iedereen bedanken die mij en Def Jux support.

Geplaatst door bowie op 9 juli 2007