Ja het werd weer tijd voor eindelijk gerechtigheid.
De underground supporten is voor mij een plechtigheid.
Dus ik draai die echte schijt als een zegeplicht.
Want het is het muzikale tegenwicht voor evenwicht.
Te veel shit is veel te lang onderbelicht.
Geef het een kans, wedden dat je voor die onderhonden zwicht.
Geen slappe, inhoudsloze, gare mainstreamtroep.
Want wij die dat niet diggen zijn de grootste groep.
Op maandag 27 december hoorden luisteraars van Tegenwicht Voor Evenwicht voor het laatst dit intro. Overdreven dramatisch doet Def P (Pascal Griffioen) er niet over: “Ja, er is toch wel iets unieks gestopt. Aan de andere kant, als niemand het wist, wordt het ook niet gemist… Misschien zijn er zo’n 2000 mensen een beetje verdrietig.” Het is echter niet zo dat de presentator, zijn collega-host Lars en de rest van de crew er zelf mee wilden stoppen. De beslissing om de stekker eruit te trekken is genomen vanwege de koersverandering van Kink FM in 2011. Pop-rock wordt de focus van de zender, waardoor er voor specialistische programma’s die daarbuiten vallen alleen nog ruimte zou zijn als stream op de website. “Ik had er niet zoveel geloof in dat mensen daar massaal naar zouden luisteren. Dan kom je namelijk op een hele lange stream te zitten en als je specifiek ons programma wilt horen, moet je precies weten waar we zitten in die stream, want je kan er niet in spoelen. Toen had ik zoiets van ‘laat maar zitten dan’. Ik ga ook geen pop-rock plaatjes draaien. We zijn niet gedwongen om te stoppen, maar het alternatief zag ik niet zitten, daar komt het op neer eigenlijk.”
10 jaar vrije muziekkeuze
Het programma begint in 2001, nadat Def P bij het vorig jaar plotseling overleden Kink-boegbeeld Arjen Grolleman in de show plaatjes mag draaien. Dit bevalt zo goed, dat Arjen de rapper een wekelijks programma geeft. “Toen zijn we gaan brainstormen en kwam ik op de titel Tegenwicht Voor Evenwicht, omdat ik juist die dingen wil laten horen, die andere radiozenders niet draaien. Eigenlijk dat wat altijd het meest genegeerd wordt. En daar is het programmaconcept uit ontstaan.” Een programma dat bestaat uit twee verschillende uren: een Nederlandstalig hiphopuur en een uurtje Freakshow, waarin Def P eigenlijk alles kan draaien uit zijn cd-collectie, van de hardste metal tot Ramses Shaffy, Manke Nelis en alles daartussenin, zoals hiphop en jazz. Wanneer de opnames na ongeveer twee jaar verhuizen van Amsterdam naar het mediapark in Hilversum, krijgt hij hulp van Samiro en Bart, twee jongens uit die buurt die reageren op een internetadvertentie. Later komen ook Ramon en Lars (beiden van hiphopgroep Scylla) er een aantal keren bij zitten. “Op een gegeven moment heb ik tegen Lars gezegd: ‘Jij kan beter het eerste uur doen.’ Hij had elke week zo veel nieuwe Nederlandstalige hiphop dat ik me afvroeg waar ie het vandaan haalde allemaal. Hij volgt alles op internet, is alles aan het downloaden…, ik ben gewoon te oud om al die shit bij te houden. Dat deed ik vroeger wel, maar het is nu zo veel. Ik ben ook te veel met andere dingen bezig nu, en volg niet alleen maar hiphop.”
Het zijn de woorden van een rapveteraan die begrijpt dat tijden veranderen. Iets wat Def P ook merkte als hij met jonge rappers sprak die aangaven nog nooit van Tegenwicht Voor Evenwicht te hebben gehoord. “Het is een heel andere generatie. Als je vroeger iets van hiphop wilde weten, moest je open staan voor alle middelen die hiphop tot je konden brengen. Als er een radioprogramma was dat hiphop draaide, dan wist iedereen dat. Nu deden we dit programma al bijna tien jaar en ik sprak af en toe van die jonge rappertjes die in het Nederlands rapten. Dan noemde ik mijn programma en daar hadden ze dan nog nooit van gehoord. Daar merk je wel aan dat het een andere generatie is die gewend is dat ze alles kunnen krijgen wat ze willen via internet. Ze luisteren helemaal niet meer naar dat soort stations om aan hun portie te komen. Het staat toch al op YouTube en weet ik het allemaal. Ze hebben het niet meer nodig.”
Toch bestaat de show tien jaar mede door een trouwe groep luisteraars, ‘een leuk concertzaaltje vol’, zoals Def P het omschrijft. “Het gaf altijd een gevoel alsof je een intiem feestje gaf.” Ook in de studio was altijd volk genoeg. Talloze bekende rappers zoals Opgezwolle, net na het uitkomen van Spuugdingen op de Mic , en vele onbekendere acts brachten een bezoekje aan de Kink-studio. “Op een gegeven moment zijn we wel minder gasten gaan uitnodigen voor ons programma, omdat het een beetje saai werd om elke keer hetzelfde lulverhaal te horen van een onbekende rapgroep: ‘We hebben wel een demo uit, nog geen plaat, we zoeken nog een deal. We hebben een website, een clippie op YouTube en een MySpace’ en verder komen ze niet. ‘Optredens? Nee hebben we niet.’ Nou oké, dat was dan het interview. Dan kun je een beetje de standaardvragen stellen van: ‘Hoe zijn jullie begonnen?’ ‘Ja, een beetje naar die en die luisteren en toen zijn we zelf gaan rappen.’ Altijd heel standaard. Kijk, Brainpower, daar gooi je een kwartje in en dan lult ie het hele uur vol, maar die heeft ook zo veel te vertellen en die doet ook heel veel. Maar bij veel gasten moet je de informatie er echt uit trekken en dan dacht ik wel: zit ik hier nou voor jou of jij voor ons? Dan draai ik liever een nummer van hun cd, want op plaat lullen ze wel.” Sowieso werden acts die de moeite namen hun demo op te sturen beloond met airplay, wat de kwaliteit van de afgespeelde tracks niet altijd ten goede kwam. “Soms was het na één keer draaien wel genoeg ja, haha. Lars had altijd enorm veel nieuwe dingen bij zich en in het begin toen hij het programma overnam, waren we alleen nog maar nieuwe muziek aan het draaien en dat werd een beetje vervelend. Vooral die nieuwe nederhop was veel van ‘in the club’ en dat soort bullshit. Dus heb ik tegen Lars gezegd: ‘Het is wel leuk al die nieuwe muziek, maar ons programma wordt er ook een beetje eenzijdig van.’ Toen zijn we weer meer die oldschool dingen er tussendoor gaan gooien en afwisselender gaan draaien.”
Hiphopradio
De studio die vanuit de speakers vaak als een gezellige, ongeorganiseerde boel overkwam, was dat ook, beaamt Def P. “Ik heb denk ik ongeveer 500 shows gedaan en veel leuke, bizarre dingen meegemaakt. Een van de grappigste dingen was toen ik nog in Amsterdam zat en Zebulon en Locomotief als vaste gasten had. Op een avond kwam Locomotief binnen, die had paddenstoelen gegeten en daarbij ook nog lopen zuipen, die was helemaal in de war en toen had ie een heel terras meegenomen naar binnen. ‘Ja, ik heb gasten voor in het programma.’ Wildvreemde mensen die hij zomaar van het terras had geplukt, daar stond ie mee in de studio, die moesten allemaal geïnterviewd worden haha. Dat soort dingen. Het was altijd chaos, maar wel lachen. Feestjes op de maandagavond.”
Dergelijke gezellige maandagavonden op de kabel zijn sinds dit jaar verleden tijd. Op de landelijk te ontvangen radio is alleen het commerciële 538 Juize nog over. Waar hiphop van bepaalde Nederlandse artiesten steeds meer op de radio gericht is en dat medium voor hen dus belangrijk is, is voor een specialistisch hiphopprogramma geen plek meer. “Het ligt er maar net aan of het hiphop gegund wordt. Ik heb altijd gedacht dat als we op 3FM hadden gezeten we meer luisteraars zouden hebben dan bij Kink. Maar dat weet je pas als je die kans ook krijgt, tot die tijd is het altijd maar hypothetisch gelul natuurlijk.” Voor zichzelf ziet hij niet gauw een nieuwe radiobezigheid ontstaan: “Radio wordt steeds meer een format-ding, horizontaal geprogrammeerd, het zit steeds meer vast aan hokjes. En ik denk dat hoe ik radio maak moeilijk in een hokje te passen is. Ik doe het op de ouderwetse manier van plaatje en praatje en doe wat er ter plekke bij me opkomt. Het unieke bij Kink was, dat ik mocht doen wat ik wilde en ik denk niet dat ik die kans snel bij een andere zender krijg. Maar als een zender dit interview leest en ze durven het aan, bring it on!” Hoewel Def P en collega’s er voor henzelf en de luisteraars in geslaagd zijn onderbelichte muziek aandacht te geven, is de balans op de Nederlandse radio onveranderd. Zoals een van de programmaslogans van Tegenwicht Voor Evenwicht luidde, is er nog steeds ‘te veel muziek die je te weinig hoort.’
Def P na Osdorp Posse
Ruim een jaar voor het einde van Tegenwicht Voor Evenwicht stopte de legendarische Osdorp Posse ermee. Hoe bevalt het leven na de OP? “Ja, goed. We hebben het twintig jaar gedaan en dan ben je wel toe aan nieuwe uitdagingen. Het is natuurlijk heel gemakkelijk om voort te borduren op iets wat z’n succes al heeft bewezen. Ik kan niet m’n hele leven Osdorp Posse blijven doen. We hebben er op een heel leuke manier een punt achter gezet, met een groot eindfeest. In de tussentijd ben ik gaan nadenken welke nieuwe dingen ik wil doen. Ik heb allerlei nieuwe dingen opgestart en heb nu vijf projecten lopen (met BL3NDER, Howling Coyotes, Beatbusters, Onderhonden en Digibombers, red.). Om een lang verhaal kort te maken kan het zomaar zijn dat ik dit jaar met vijf albums uitkom.” Van een lege agenda na het einde van de OP en Tegenwicht Voor Evenwicht is dus geen sprake. “Het is een goede manier om me te oriënteren na Osdorp Posse, om te kijken waar ik uiteindelijk mee verder wil. BL3NDER blijf ik sowieso doen. De overige zie ik voorlopig als tijdelijke projecten, want je kan niet in vijf bands tegelijk zitten. Dat merk ik nu ook, want we hebben Digibombers (duo met Jerome XL, red.) even op pauze gezet omdat het gewoon too much werd.”
De eerste release Ouwe Koeck, Nieuwe Roll, een album met de Zwolse rock & roll formatie Howling Coyotes, is afgelopen zaterdag gepresenteerd in Occii Amsterdam. Op die cd staan oude Def P en Osdorp Posse teksten in een nieuw rock & roll jasje. “Hiermee gaan we meer alternatieve optredens geven. Het is wel leuk om elke keer in dezelfde hiphopscene op te treden, maar er zijn ook veel coole scenes daarbuiten. En ik vind het leuk om dat door elkaar te mengen. Rock & roll-liefhebbers en hiphopfans in één zaaltje krijgen en dat zo een nieuwe sfeer ontstaat. Dat vind ik altijd het mooiste…” Opeens schiet de rapper verbaasd in de lach, wanneer de barman in het relaxte café in Amsterdam-centrum zonder aankondigen de track Picasso van zijn release met Howling Coyotes opzet. “Dat is wel heel bizar. Ik was al verbaasd dat jij de naam van de plaat wist, maar hier hebben ze ’m gewoon. Op een of andere manier zijn ze aan het singletje gekomen. Heel apart.” Over bijzondere muzikale projecten als deze gaat Def P verder: “Ik probeer eigenlijk vanaf het begin al hiphop te maken die nog niet bestaat. Ik vind het te gemakkelijk om elk jaar met een vette boombap plaat te komen. Dat doen veel gasten al en ik ben altijd op zoek naar nieuwe invalshoeken. Dit was er wel eentje, niemand is eigenlijk rap met rock & roll aan het kruisen. Hetzelfde had ik toen met de Beatbusters met rap en ska. Ik ben nu 41 en de gemiddelde hiphopfan is de helft van mijn leeftijd. Op een gegeven moment komt daar ook een iets grotere kloof tussen, ik hoef niet per se alleen maar voor 20-jarigen op te treden. Ik vind het ook leuk als er mensen van mijn leeftijd in de zaal staan en als dat een beetje mengt.” Naast deze rap & roll plaat staan er nieuwe albums met de Beatbusters en BL3NDER (voornamelijk jazz-rap) op de planning voor 2011.
Ook liefhebbers van ruiger hiphopwerk krijgen waarschijnlijk in dit jaar nog een nieuw album voorgeschoteld. De Onderhonden, een formatie met verder nog Casto, Das, Jerome XL en DJ Daan, is over de helft met het opnemen van een plaat die nog een tikje rauwer is dan mensen van de Onderhonden verwachten. “Onderhonden is echt onvoorspelbaar, want alles gaat in zo’n traag blowerstempo. Het is ook lastig om af te spreken met zo’n grote groep. Maar we hebben er allemaal veel zin in, ook om weer op het podium te staan. We zijn ondertussen allemaal best oldschool gasten, er zit zelfs een opa in de groep haha. Maar het moet wel heel raar lopen wil het niet 2011 worden.” Onder andere Oscar X, Engel, Surya en de Uitverkorenen zijn ook te horen op die Onderhonden release. Alsof dit alles nog niet genoeg is, volgen dit jaar de opnames voor een te verfilmen stripboek waarin Def P een rol speelt, al kan hij daar verder nog niets over loslaten.
Boek
Even terug naar onze binnenkomst in het café waar dit gesprek plaatsvindt. Een man aan de bar begroet Pascal met een enthousiast ‘Hey Def P, Osdorp Posse!’ Vervolgens vertelt hij over een optreden van de OP jaren geleden waar hij met Def P op de foto is gegaan. “Was een mooi feest, ging er hard aan toe, mensen sprongen allemaal tegen elkaar op.” Def P glimlacht er rustig bij, het zal niet de eerste noch de laatste keer zijn dat zulke herinneringen worden opgehaald. De meest ruige Osdorp Posse avonden mogen er dan al een tijdje opzitten, het wil niet zeggen dat de 41-jarige artiest het rustig aan gaat doen, getuige de vele genoemde bezigheden. Wel heeft het einde van Osdorp Posse ervoor gezorgd dat Def P tijd had voor een treinreis rond de wereld in 2010. Een reis die hij beschrijft in een wellicht nog dit jaar te verschijnen boek dat voor de schrijver ook fungeert als afsluiting van een periode. “Na 10 jaar OP vroegen veel mensen aan mij: ‘Komt er ook een 20 jaar OP boek?’ Dat komt er nu dan in deze vorm alsnog een beetje.” Over de inhoud: “Het wordt een reisverhaal over die treinreis en dat combineer ik met allemaal losse, korte verhaaltjes over dingen die ik eerder heb meegemaakt, een soort flashbacks… In die anekdotes komen veel muziekgerelateerde verhalen, want ik heb met de Osdorp Posse en de muziek veel gekke dingen meegemaakt. Ik denk dat mensen die mij kennen als rapper ook veel zullen herkennen. Het gaat eigenlijk over de eerste veertig jaar van mijn leven. Normaal krijgen mensen een midlife crisis op hun veertigste, maar ik ben heel de wereld rond gegaan en heb tijdens die reis m’n leven op een rijtje gezet. Om te zien wat er nou terecht is gekomen van al m’n wensen, idealen, dromen. Nou, ik kwam eigenlijk tot de conclusie dat ik de boel letterlijk en figuurlijk aardig op de rails heb.”
Beeld door Ron van Rutten (http://www.ronvanrutten.com)
