Ik maakte kennis met MF DOOM rond 2005 via een collega-hiphopnerd. Hij bracht mij in contact met de plaat The Mouse and The Mask van DANGERDOOM, het samenwerkingsproject tussen Danger Mouse en MF DOOM en ik raakte uitermate gecharmeerd van laatstgenoemde. Dit bewoog mij om dit karakter met terugwerkende kracht te gaan bestuderen. Hoe meer ik ontdekte, hoe meer hij mij intrigeerde. Als fanatieke hiphopliefhebber en milde comic-/tekenfilm sympathisant was een onorthodoxe underground rapper die zijn talloze alter ego’s ontleent aan stripfiguren bij mij aan het juiste adres. Gedurende mijn studie kwam ik erachter dat de rapper met het metalen gezicht ook metalen vingers heeft en dat hij daarmee verdomd goed produceert. Nadat ik King Geedorah en Viktor Vaughn had toegevoegd aan het lijstje aliassen van de heer Daniel Dumile, vond ik na een tijd flink gegraven te hebben goud.
Ik stuitte op Black Bastards uit 1993, de tweede plaat van de hiphopgroep KMD (Kausing Much Damage of A positive Kause in a Much Damaged society). Deze werd gevormd door Zev Love X, de allereerste alias van Daniel Dumile, Q4 en het broertje van Dumile, Subroc. Alleen de albumhoes verraadde al dat er geen sprake was van een doorsnee hiphopplaat. Te zien is hoe men zojuist het spel galgje heeft gespeeld. De fictieve deelnemer heeft het spel helaas verloren en het figuur is opgehangen. Het feit dat in het betreffende spel de albumtitel Black Bastards de te raden term was en dat het opgehangen figuur in feite een stereotiepe zwarte man is, maakt van de hoes een zeer beladen, provocatieve spotprent. Eén die bij mij keihard binnen kwam. Door eigenhandig de Sambo-figuur te lynchen op hun artwork rekende KMD op poëtische en dramatische wijze keihard af met dergelijke stereotiepe beelden. Meer dan genoeg reden om het album te checken. Met zo’n omhulsel moet de muziek inhoudelijk ontzettende zware kost zijn, dacht ik. Maar het tegendeel bleek waar. De inhoud staat volledig in dienst van de muziek. Met rauwe breakbeats en vooruitstrevend samplegebruik, dat nu nog als onconventioneel bestempeld kan worden, als ondersteuning van aardse teksten met intelligente stukjes beeldspraak en zelf verzonnen termen, is deze plaat uniek in zijn soort. KMD slaagde er gelukkig ook heel goed in om Black Bastards geen prekerige of extreem militante sfeer te geven en om met dit thema juist plezier te maken, want dat spat er van af.
“The chicken crossed the street cause he seen me with a mask. Knockin over trash cans and mail boxes on my block. KABLAOW!”
De plaat vangt aan met de intro Garbage Day #3, een samplesoep gevuld met stukjes dialoog uit televisieseries en (teken)films, een benadering die de latere muziek van Dumile steeds meer zou gaan kenmerken. De eerste officiële track Get-U-Now, een acroniem voor G.U.N., begint met een diepe pieptoon, gevolgd door een vocaalsample van Gylan Kain van The Last Poets, een artiest die nog meer terugkomt op deze plaat: The fuck was that man? That shit blew my head man. Deze quote vat de plaat perfect samen. Een track als What A Nigga Know is bijvoorbeeld mede door zijn harde drumbreak en zeer besmettelijke baslijn een absolute knaller. Een specifieke passage uit de verse van Zev Love X heeft altijd indruk op mij gemaakt: Yummy to the tooth. Bitter to the tummy. Deze line is bijzonder door de omarmende rijm, maar nog meer om de verschillende interpretaties die je eraan kunt geven. Zo zijn bijvoorbeeld de dingen die wij het lekkerst vinden vaak slecht voor ons. Het feit dat zo’n simpele line nog jaren later dergelijke overpeinzingen kan ontlokken, is nog een reden waarom deze plaat tijdloos is. Bovendien openbaart zich nog een leuk weetje in de tekst van Zev, namelijk: The chicken crossed the street cause he seen me with a mask. Knockin over trash cans and mail boxes on my block. KABLAOW! Deze lines suggereren dat het idee om het alter ego te creëren waar hij uiteindelijk furore mee zou maken, al reeds speelde.
En wat te denken van de track Smokin’ That S*#% met humoristische, beeldende lines van gastrapper Kurious: I’m so sorry uhhm, feed ya tits cause them shits are from Somalia. Nog een baszwaar hoogtepunt is Gimme! met gedenkwaardige, old-school gekruide flows van Subroc: Yo black, that’s my cheese. Don’t touch it, it’s nachos. I’m a dog, every day I taste el gato. Noemenswaardig is ook de titeltrack die een soort traagheid heeft in z’n productie en doet denken aan een reggaeplaat. Zijn hook is simpelweg de pakkende slogan: I ain’t black, I ain’t white, die ons oproept om onszelf niet in kleuren op te delen. De track Constipated Monkey, waarvan de songtitel is geïnspireerd door Gylan Kain, is nog een productioneel juweeltje met een psychedelisch tintje door zijn Jimi Hendrix sample. Zev refereert direct naar de albumhoes: Zev Love X-Lax. A brown man, not a black bastard. I’m stringin ’em up, stringin ’em up higher than the ’86 Nikes on the wire, vertelt dat hij zich geen label laat opplakken en weet op een dergelijke, subtiele wijze toch telkens een statement te maken. Het volgende klapstuk F*#@ With Ya Head heeft een diepe, vervoerende baslijn die wordt gekieteld door een jazzy blazerssectie en erkent in het refrein zijn eigen bedwelmende invloed door old school rapper T La Rock te quoten: I don’t really know but somebody said. Some musical rhythms can mess with your head. Hiermee lijkt de groep toe te geven dat ze weten wat voor effect hun muziek kan hebben. Gezien het feit dat deze plaat vandaag de dag nog steeds met mijn hoofd rotzooit, kan ik zeggen dat het effect mij niet vreemd is. Gelukkig.
Wat dit album nog een extra lading geeft, is het feit dat toenmalig label Elektra Records vreesde voor controverse en om die reden besloot de release te annuleren. Tot overmaat van ramp werd dit besluit genomen nét nadat Subroc door een auto-ongeluk om het leven was gekomen. In 2001 is deze klassieker alsnog uitgebracht, maar van Zev Love X was niets meer over. Uitgekotst, beschadigd en verraden als hij zich voelde, verdween hij jaren uit beeld. Rond de millenniumwisseling keerde hij terug met het beruchte metalen masker om zijn littekens te verbergen, als MF DOOM. In die zin is het niet alleen voor mij de ware magnum opus in de carrière van Dumile omdat het 20 jaar na dato nog zo ongelofelijk goed klinkt, maar ook omdat de gebeurtenissen rondom Black Bastards het DOOM-karakter voorzien van een flinke portie tragiek.
Het album Black Bastards staat niet op Spotify, maar is wel in z’n geheel te beluisteren op YouTube:
