Vandaag gaat het International Film Festival Rotterdam weer van start, en zoals eigenlijk ieder jaar kun je daar weer een hoop cinematografische parels vinden. Ééntje willen we er echter toch even voor je uitlichten. Have You Seen the Listers? Is namelijk veel meer dan alleen een documentaire over de carrière van de wereldberoemde Australische street artist Anothony Lister; het is een film over faam, familie en vaderschap, en het is een film die je hart breken gaat.
Foto: Raglan Rules
“Als verhalenverteller in de gehomogeniseerde samenleving van vandaag de dag voel ik mij aangetrokken tot mensen die zich aan de randen van de mainstream begeven”, laat regisseur Eddie Martin weten in een persbericht. “Anthony Lister val zeker in die categorie.” Als jonge schilder sleepte Lister een opdracht van de gemeenteraad van Brisbane binnen om de controlekasten door heel zijn stad van aansprekende schilderingen te voorzien.
Lister was net vader geworden en had een betalende opdracht dus hard nodig. Dat hij er tijdens het schilderen achterkwam er enorm van te genieten om op straat te werken maakte het een dubbele winst. Met werk waarvan hij genoot kon hij een boterham verdienen voor zichzelf, de vrouw op wie hij smoorverliefd was, en het kind dat zij samen hadden. Het leven was goed.
Anthony Lister in New York. Foto door Peter Baker.
Zijn carrière blijft internationaal groeien en ook zijn gezin breidt zich verder uit. Het gaat hem voor de wind, en wanneer dezelfde lokale politicus die hem ooit de opdracht voor de stoplichten gaf hem op een grote muur op een braakliggend terrein in zijn thuisstad wijst, gaat hij graag op diens uitnodiging in. Lister is drie dagen bezig met een muurschildering waarmee hij in zijn ogen iets teruggeeft aan de stad waar hij begon. Machtigere politici in de stad zien dat helaas anders en laten een dag later al het werk grijs oververven. Het is het begin van een jarenlange vete tussen Lister en zijn stad, die gaat over wat de één beschouwt als vandalisme, en de ander als een verrijking.
Het is een interessante discussie die onontkoombaar is voor artiesten binnen de street art- en graffitiwereld, en die hier ook uitgebreid aan bod komt. Maar het is absoluut niet het hart van de film. Dat wordt namelijk gevormd door de talloze familievideo’s uit Lister’s persoonlijk archief waaruit een groot deel van de film opgebouwd is. “Hij bood me een berg persoonlijke hard drives aan”, vertelt de regisseur Martin. “Anthony had obsessief zijn leven, familie en carrière op een unieke, persoonlijke schaal vastgelegd.”
Foto: Chrissie Hall
Dat je als kijker zo dicht op het idyllische familiegeluk uit zijn jonge jaren zit, maakt het des te schrijnender om het later in de film uit elkaar te zien vallen. Lister blijkt niet in staat zijn almaar groeiende status binnen de internationale jetset te combineren met zijn rol in het gezinsleven. Hoe hoger hij stijgt op de professionele ladder, hoe harder hij naar beneden dondert in zijn persoonlijk leven. En er is maar één manier waarop hij kan communiceren hoe diep de put is die voor zichzelf gegraven heeft, en hoe erg hij zijn familie mist, en dat is door middel van zijn kunst.
“Verschillende levens en een carrière die zo intiem vastgelegd zijn gedurende tientallen jaren in handen hebben was een zwaar vooruitzicht, met wel met enorm potentieel. De artistieke uitdaging was begonnen”, zo blikt Martin terug. “Kan ik een boeiende film maken met maar liefst 750.000 verschillende bestanden als startpunt?”
Have You Seen the Listers? bewijst met verve dat hij dat kan. We kunnen de film van harte aanraden. Net als het meenemen van een pakje tissues, trouwens.
Have You Seen the Listers? is te zien op maandag 29 januari, dinsdag 30 januari, woensdag 31 januari, vrijdag 2 februari en zaterdag 3 februari. Tijden en locaties vind je op de website van het IFFR.
