Een samenhangend, grappig, charmant en ja, ook een grof en angstaanjagend album dat het typische NYC-geluid neemt en er iets geheel unieks van maakt. Het debuut van Gravediggaz, 6 Feet Deep, krijgt een heruitgave op vinyl en dat gegeven alleen is al reden genoeg om deze vaak vergeten parel uit de hiphophistorie er weer eens bij te pakken. Een diepe duik in de plaat die horrorcore innoveerde, en een essentieel rapalbum op zichzelf.
Het is eind jaren tachtig, begin jaren negentig. Zowel Robert Diggs als Paul Huston verlaten het iconische label Tommy Boy, beiden ongelukkig. De carrière van Diggs werd in de kiem gesmoord omdat hij niet kon voldoen aan de commerciële behoeften van het label, terwijl de platen van Huston’s groep Stetsasonic daar niet eens de kans voor kregen. Het 80’s hiphopcollectief kreeg commercieel gezien niet de respons die gelijk was aan dat van de critici, waardoor het label geen reclame voor hun platen meer wilde maken. Het resultaat: het potentieel was er overduidelijk, maar er werden maar weinig platen verkocht.
Huston, bekend als Prince Paul, is het na drie platen beu om beats te maken voor De La Soul. Hij besluit Stetsasonic’s MC Arnold ‘Frukwan’ Hamilton in te schakelen en haalt ook Anthony ‘Poetic’ Berkeley erbij, die hij net had getekend bij zijn kersverse label Dew Doo Man Records. Poetic was eveneens na één single gedropt door zijn oude label. Hij slaagt er ook in opnieuw contact te leggen met Diggs, die dan na zijn eerste single bij Tommy Boy als Prince Rakeem bezig is met de transitie naar RZA. De naam waaronder hij zou uitgroeien tot het meesterbrein achter de knoppen bij Wu-Tang Clan.
In eerste instantie zouden de vier samenkomen om het nieuwe productiegeluid van Prince Paul te horen, maar RZA komt al gauw met het idee om een groep te vormen. De vier jongens nemen allemaal een andere naam aan voor het maken van het album dat zou volgen. Frukwan doopte zichzelf The Gatekeeper, RZA is The RZArector, Poetic gaat als The Grym Reaper te werk en Prince Paul draagt vanaf dan de bijnaam The Undertaker. Gravediggaz is geboren.
De meeste beats van hun debuutalbum 6 Feet Deep komen op de nam van Prince Paul, die de swing die hij in Buhloone Mindstate van De La Soul had gelegd compleet overboord gooide. De overige beats werden gemaakt dor RZA en diens mentor RNS, Gatekeeper, Mr. Sime en een beat komt op conto van de hele groep. De helft van de schijf bevat nummers die zijn samengesteld uit gelaagde, dystopische samples en harde, mid-tempo drums. In de meeste stukken levert dat een donkere en griezelige sfeer op. De perfecte soundtrack voor The Gatekeeper, The Grym Reaper en The RZArector om met een hardcore, gesyncopeerde en soms schreeuwende stijl hun humoristische en overdreven gewelddadige horrorteksten uit te voeren. Vaker omslachtiger dan vloeiend, maar altijd passend bij de ritmes.
“The year ’84, November, day 10
Overwhelmed by the wicked inspirations of an evil djinn
I realize my ideas have spawned
For 400 years of blood sweat and tears
I saw the torture, brutal murder of my father
So my brain became stained with the horror
I’m havin’ reoccurring nightmares
Of bein’ soakin’ wet, strapped down to the electric chair…”– RZA in Diary Of A Madman
Hoewel 6 Feet Deep eerder werd opgenomen dan Enter The Wu-Tang: 36 Chambers, verscheen het negen maander later. Daardoor wordt Gravediggaz veelal gezien als een van de zijprojecten van Wu-Tang Clan. De LP combineert typische Wu-elementen uit de koker van RZA, waaronder de affiliates als featurings en een rauwe, directe stijl van rappen met de vele erfenissen uit Prince Paul’s De La Soul-periode. De talrijke sketches bijvorbeeld, die hier absoluut niet storen en de groep alleen maar meer ruimte te bieden om het concept uit te diepen en en laagje sarcasme en humor toe te voegen. Killah Priest en Shabazz The Disciple doen mee, Sunz Of Man en Dreddy Kruger debuteren met solide prestaties en Masta Ace verzorgt de bars in de intro van Deathrap.
Zestien nummers, vijf sketches en 52 minuten luisterplezier. Gravediggaz valt zowel bij de fans als critici meteen in de smaak en bereikt de top-10 onder de rapplaten. In Europa verschijnt 6 Feet Deep onder de naam die geschrapt werd voor de Amerikaanse markt: ‘Niggamortis’. Thema’s als zelfmoord, psychopathie en marteling zijn over het hele album terug te vinden, maar niet één keer voelt er iets overheersend. Alles draagt precies genoeg bij aan de onheilspellende horrorfilmsfeer. Het beste voorbeeld? Diary Of A Madman, dat de hel op aarde omschrijft en ongelooflijk duister is, maar altijd met een tongue-in-cheek gevoel gebracht wordt.
6 Feet Deep is de ultieme horrorcore-klassieker; de meest invloedrijke van allemaal, maar ook een van de meest toegankelijke en coherente platen in het genre. De ene briljante beat volgt op de andere. En RZA is een van de meest ondergesneeuwde rappers – niet gek in een groep met onder meer Ghostface Killah, Raekwon en Method Man – maar hier is hij in topvorm. Zijn flow en spooky delivery blinken uit. Maar ook The Gatekeeper en The Grym Reaper kunnen meesprinten over de loopgraven.
Inmiddels is Gravediggaz een ter ziele gegane groep. In 1997 volgde nog een tweede album getiteld The Pick, the Sickle and the Shovel, waarvoor Prince Paul amper op produceerde en waarop RZA juist het muzikale voortouw nam. Daarna werd het stil. Frukwan en Poetic waren tot het overlijden aan darmkanker van laatstgenoemde in 2001 de enigen die nog op die titel muziek uitbrachten. Prince Paul en RZA lijken hun onderlinge contact al lang verbroken te hebben.
Wat een periode van isolatie en zowel artistieke als commerciële onvervuldheid al niet teweeg kan brengen. Onderdrukte beats die pasten bij de collectieve depressieve stemming die er heerste. En ondanks dat is 6 Feet Deep een van de meest charismatische en grappigste hiphopalbums die je ooit kunt checken. De donkere humor en b-film-sfeer is op ieder moment met een korreltje zout te nemen, maar dat neemt niet weg dat Gravediggaz bloedserieus was in het vasthouden aan het thema.
Wat er zou gebeuren als RZA, het genie achter het ruige maar mystieke geluid dat hiphop veranderde, zou samenwerken met Prince Paul, die vlak ervoor nog de soepele en soulvolle klanken van De La Soul op zijn naam schreef? Niemand die het zou vermoeden, maar het is een plaat die horrorcore definitief naam gaf. Een subgenre van hiphop dat gefixeerd is op dood, moord en meer van zulks. Zodra het album opent met de opzettelijk krankzinnige pianosample van Allen Toussaint’s Louie en de grillige eerste rhymes van Poetic (R.I.P.) klinken, weet je dat je je op duister terrein begeeft. Een terrein waar geschreeuw en bloedspetters elkaar ontmoeten, over akkoorden in mineur en vertraagde soulsamples.
Hoe had die re-issue – naast zwart – beter kunnen verschijnen dan in een bloedrode oplage? Nu te koop op de HHV‘s, bol.com’s en Sounds-sites van deze wereld.
