Toen eind jaren 80 in Eindhoven de Compact Disc (afgekort: CD) werd uitgevonden en geïntroduceerd was het slechts voor enkele mensen nog maar weggelegd om daadwerkelijk dat soort compacte schijven te kopen en te draaien. Torenhoge prijzen van de apparaten en slecht verkrijgbare discs waren daar de oorzaak van. Omdat de CD ogenschijnlijk louter voordelen had ten opzichte van zijn zwarte voorganger, begon in de vroege jaren 90 de harde opmars van de CD en voorspelde men al snel “het einde van de langspeelplaat”. Dat het daar nooit van gekomen is (en zoals het er nu uitziet ook nooit van zal komen) mag wel duidelijk zijn.
Dit is mede te danken aan de geluidskwaliteit van de vinyl plaat en de directe bediening van de LP.
De geluidskwaliteit van de standaard CD kan lang niet tippen aan de warme, dynamische klank van de 12 inch schijf. Audiofreaks zweren bij de “ouderwetse” plaat. Tegenwoordig zijn er ook speciale hoge kwaliteits CD’s die het geluid van de plaat zodanig benaderen/evenaren dat zelfs de audiofielen niet meer hoeven af te wachten wat er op plaat uitkomt of hun zuur verdiende centjes uit te geven aan, in veel platenzaken, té kostbare platen. Uiteraard dient men wel de bijbehorende super CD speler erbij aan te schaffen om maximaal resultaat te behalen en dus eigenlijk hetzelfde geluid te verkrijgen als een plaat (maar dan zonder tikken, kraakjes en krasjes).
Daarnaast is het aanraken van de plaat (bij diezelfde audiofielen uit den boze) ook een groot voordeel van die op 33 of 45 toeren draaiende schijf. DJ’s bestaan al zo lang er platen zijn zo’n beetje, maar turntablists zijn in de jaren 90 opgestaan uit de horde reguliere platendraaiers om te laten zien dat zij meer konden dan alleen plaatjes opzetten, draaien en mixen. Belangrijk onderdeel is het scratchen ofwel heen en weer halen van de plaat en zo een ander geluid te verkrijgen dan er oorspronkelijk op de plaat staat.
DJ’s en turntablists van wie het hun grote hobby was en die dusdanig ook een flinke collectie platen hebben aangelegd, zullen het voordeel van de directe bediening van de plaat beamen.
Een DJ zijn is niet alleen plaatjes draaien, is niet alleen platen sparen, is niet alleen rommelmarkten afgaan voor die ene plaat, is niet alleen in de spotlight staan, het is niet alleen weten wanneer welke plaat op te zetten; het is alles bij elkaar. Het is een vak!
De DJ is één met de groeven van de plaat, voelt met zijn vingers de groeven, kan breaks herkennen aan de structuur van de groeven, ziet wanneer een plaat begint en eindigt aan de groeven, kan nog net niet het nummer zingen door met zijn nagels door de groeven te gaan. Kortom: hij is groefgeil!
Na de opkomst van de CD werd er in discotheken, jongerencentra en op schoolfeesten nog gewoon doorgedraaid met de platenspelers die al jaren trouw dienst deden. Voordelen: je kon de snelheid instellen met de pitch control en handmatig bijregelen en je kon ze precies op het goeie moment inmixen. De CD spelers van toen waren nog dusdanig gemaakt dat een druk op de knop betekende dat de CD ging starten maar niet persé direct oftewel het was heel lastig om hiermee een nummer in te mixen laat staan de snelheid aan te passen. Omdat een pitch regeling alleen voor fanatieke “Elektuur” abonnees die aan hun dure CD speler durfden te knutselen weggelegd was, was de platenspeler nog steeds de koning in die tijd.
Eind jaren 90 werden er verschillende “DJ CD spelers” op de markt gebracht, maar pas de laatste jaren is die soort CD speler echt hard ontwikkeld. Pitchregelingen zijn bijna standaard en scratchen kan tegenwoordig ook met een (al dan niet MP3) CD. Nadat de kinderziektes uit de apparaten waren gehaald, werd het mogelijk om nu in plaats van groeven te draaien ook met bits de club te laten bouncen. Dit was uiteraard dé uitkomst voor een ieder die wel in de spotlight wilde staan, maar geen of weinig platen had, die wel DJ wilde zijn, maar een rommelmarkt veel te vies vond, die op het schoolfeest de man wilde zijn, maar te slap was om een paar platenbakken te tillen. Kortom: het walhalla voor de wannabe. Met het wereldwijde web als bron kon elke muziekliefhebber ineens DJ worden. Platen kopen? Ben je gek?! CD’s branden en hoppakee, ik ben een DJ! Wat is een groef, waar zit de break? Maakt mij toch niks uit, ik ben DJ!
Omdat niet elke DJ met CD’s wilde draaien, werd er ook een ander artikel ontwikkeld, namelijk de DJ-set bestaande uit 2 speciale platen met tijdcodes en een kastje dat verbinding maakt met een PC of laptop. Downloaden, aansluiten en draaien maar. Soulseek, Kazaa en Limewire zijn de platenbakken!
Als buitenstaander zou je bij het bekijken van de opties al snel de neiging hebben om te kiezen voor de “moderne” variant van de DJ:
– geen zware platenbakken sjouwen maar een laptop of een CD mapje
– geen platencollectie vereist, een internet aansluiting voldoet
– geen kapotte naalden meer, lasers doen het werk
– geen platen die overslaan, CD oppoetsen voor gebruik
– geen krassen op de platen, bij een beschadigde CD gewoon even een nieuwe branden
Eerlijk gezegd zou ik hier misschien ook voor kiezen á;ls ik nu zou beginnen met DJ-en maar…………..
Voor mij is het nog steeds part of the job om thuis in mijn platen te snuffelen voordat ik ergens moet draaien en hieruit een keuze te maken. Je kan nou eenmaal niet alles meenemen. Die keuze in platen hoort bij het DJ zijn.
Ook het gevoel van mijn hand op de plaat en de groeven is niet te vergelijken met het gevoel van de bovenkant van een CD speler of een plaat waarvan je weet dat er niks op staat.
Het geluid van een plaat is nog steeds mooier als het geluid van een CD of van een MP3 file in je laptop. Om dat te horen heb je geen high end audio systeem nodig.
Wat ook een heel belangrijk ding is van het DJ vak is het bladeren door de platen. Bij het zien van een platenhoes krijg ik een impuls om die plaat wel of niet te pakken terwijl CD’s dat gevoel (bijna) niet oproepen om nog maar te zwijgen over een laptop. In een oogopslag weet de DJ bij een plaat wat erop staat terwijl de geprinte indexen van een CD allemaal op elkaar lijken en dus helemaal niets aan gevoel oproepen.
Dit zijn voor mij de belangrijkste punten om de feeling met het DJ vak stevig vast te houden.
Misschien komt het omdat ik opgegroeid ben met platen en altijd platen heb gedraaid en is het puur om nostalgische reden dat ik mijn vrienden van vinyl nooit in de steek zal laten. Ik weet het niet, maar voor mij geen CD of laptop als vervanger!
