Voor het eerst in jaren was Lowlands niet uitverkocht. Het festival, dat tot voor kort nog geroemd werd als het hoogtepunt van het festivalseizoen, dreigde aan zijn eigen succes ten onder te gaan. Ben je eenmaal ‘king of the hill’ dan hebben mensen uiteraard verwachtingen van je, en die zijn met een publiek zo divers als dat van Lowlands niet altijd makkelijk te verenigen. De één hekelt een gebrek aan headliners, terwijl de ander juist zijn gal spuwt over de ‘3FM-isering’ van het festival waardoor er minder riskante keuzes in de programmering gemaakt worden. HIJS was ter plaatse om zelf poolshoogte te nemen van de beats, rhymes en life op de festivalweide in Biddinghuizen.

Wat betreft hiphop (en aanverwante) acts bijt Roots Manuva het spits af op vrijdagmiddag. Er wordt voorlopig nog geen fitness ge-witnesst in de Bravo tent, want de Britse rapper is een half uur te laat. Wachten is een optie, maar je kan ook doorlopen naar de Charlie tent aan de andere kant van het festivalterrein, waar het Londens punk-duo Slaves zijn opwachting maakt. Ze stellen niet teleur met hun onvervalst Cockney over scheurende gitaarriffs. Tegen het einde gaan ze ook crowdsurfend het publiek over en hebben ze met hun energieke show ongetwijfeld een hoop nieuwe fans gewonnen.

Een paar uur later staat in de X-Ray Soulection beatmaker Sángo vanachter zijn laptop het publiek te vermaken als één van de eerste acts in het nachtprogramma. Uiteraard verwerkt hij veel eigen tracks in zijn set, onder meer van het door Braziliaanse favelas geïnspireerde Da Rocinha 2, maar schuwt hij het mixen van andere tracks ook niet, waarbij vooral Drake’s Know Yourself door het publiek op een enthousiast running through the six with my woes! onthaald wordt. Erg diep in het nachtprogramma duiken we verder niet, want de volgende dag moeten we enigszins fris in de Alpha staan voor Rico en Sticks met hun #OpgezwolleTotNu-show.

Als openers van de zaterdag op het hoofdpodium maken Rico en Sticks hun opwachting in de Alpha tent. Het is verre van de eerste keer dat ze op Lowlands staan, maar het is wel de eerste keer dat ze het grootste podium met z’n tweeën rocken, en rocken doen ze! Het publiek rapt gretig mee en springt van begin tot eind, van voor naar achter. Er zou volgens 3FM bij het grote publiek geen interesse zijn voor hiphop? Dan kunnen ze hun banden met het festival ook wel opzeggen, want de afgeladen tent hier in de Flevopolder denkt daar duidelijk anders over. Van Tjappies en Mammies tot Spaanse Vlieg en van Strik Je Veter tot Hoedenplank, het publiek staat geen minuut stil. Typhoon maakt zijn opwachting voor Rico’s Je Weet en zijn eigen Zandloper en als Great Minds ook nog opduikt voor Doag, inclusief Kleine Viezerik, gaat iedereen helemaal kapot los. Als er überhaupt een minpuntje aangeduid moet worden is het dat de soundcheck voor hiphopbeats uitstekend gewerkt heeft, maar de reggae-nummers van Rico’s Irie de groove deels verliezen door een overschot aan bassen. Door de sterke raps en aanstekelijke performance ervan blijven de nummers gelukkig wel overeind. Als Sticks tijdens de set aankondigt dat 18 maart in de HMH de show over wordt gedaan zonder tijdsbeperking lijkt er geen twijfel over dat een groot deel van dit publiek er dan opnieuw erbij zal zijn. Na vijftien jaar brengen Rico en Sticks nog steeds Nederlandstalige rap van eenzame klasse.

In de vooravond is diezelfde Alpha gereserveerd voor een verjaardagsfeestje: De Jeugd van Tegenwoordig wordt 10 jaar! Op het podium wordt een reusachtig blokje kaas inclusief prikkertje met nationale driekleur geserveerd dus de melige toon is direct gezet. Vjeze, Yayo en Wiwa zijn gepast feestelijk gekleed en knallen door een set heen die iedereen al lang van buiten kent maar daardoor enkel aan kracht gewonnen lijkt te hebben. Even lijkt de set in te kakken met nieuwe single Manon, waarin de heren met de dame uit de titel willen seksen op het balkon, maar al snel krijgt ook deze track de goedkeuring van het publiek. Verrassend is het allemaal niet, maar een feest is het wel. Voor de hiphop-liefhebber die zijn oor wel eens te luister legt bij sfeervolle electronica is er ‘s avonds nog de set van SBTRKT, de producer die vooral bekend is van zijn samenwerkingen met Sampha maar ook met A$AP Ferg gewerkt heeft. De permanent gemaskerde Brit staat zelf in het midden van het podium tussen een woud aan apparatuur en heeft links een drummer en rechts een toetsenist staan. Zijn gevolg aan gastvocalisten heeft SBTRKT niet meegenomen maar de drie leveren een prettig broeierige set af waarbij met name de live drums een waardevolle toevoeging zijn.

Op zondagmiddag begint zich lichtjes het besef op te dringen dat dit alweer de laatste dag is. Het weer is tot dan toe perfect voor een festival en er valt iedere dag genoeg te genieten tussen het eten, drinken en uitgebreid chillen door. De sfeer is gemoedelijk en hoewel er door trouwe bezoekers soms geklaagd wordt over de onstuitbare groei van het nachtprogramma, en hoe dit het karakter van het festival verandert, zit daar ook een voor iedereen positieve kant aan: doordat er twee overlappende maar min of meer gescheiden massa’s aan publiek zijn (het bandjes publiek overdag en de ketamine crowd ‘s nachts), is het nooit echt onhandelbaar druk op het terrein. Om 16.00 struinen we, tussen de dames met daisy dukes en jonge jongens met bandana’s, opnieuw richting de Bravo voor de show van Joey Bada$$. Twee dagen eerder heeft hij het publiek op Hip Hop Kemp mogen vermaken en dat heeft hoorbaar zijn tol geëist. DJ Statik Selektah klinkt nog als zichzelf maar zodra de Badmon zelf het podium bestormt is hij alleen visueel herkenbaar; zijn stem is een onherkenbaar rasperige echo geworden. Het publiek reageert desalniettemin enthousiast op het duo, dat even later ook door Pro Era-lid Kirk Knight ondersteund wordt. “Thank you for rocking with me even though my voice is gone” laat Joey weten. Dat wordt een avondje thee met honing drinken in stilte, anders heeft de rest van zijn publiek tijdens deze tour vette pech. Naast zijn stem heeft Joey in Tsjechië waarschijnlijk ook zijn geografische kennis achtergelaten, het publiek reageert dan ook lauw op zijn oproep wanneer ze voor de zoveelste keer als ‘Amsterdam’ aangesproken worden. Het siert hem dat hij ondanks zijn fysieke gesteldheid toch optreedt, maar de show steekt daardoor wel wat schraal af tegen zijn eerdere performances deze festivalzomer.

“Thank you for rocking with me even though my voice is gone!”

Datzelfde kan gezegd worden van de jongens van New Wave. Hun show is uitermate energiek en er wordt vol overgave gesprongen en gerapt maar van enige vorm van eb en vloed in de setlist is geen sprake. Het is van begin af aan gáán en het jonge publiek vooraan in de tent vreet het op. Naarmate je verder naar achteren kijkt wordt het publiek ouder en wordt er steeds koeler gereageerd. De continu doordenderende bassen klitten samen tot een monotone dreun die onder de hele set blijft plakken en juist energie wegzuigt in plaats van toevoegt, en het “3-2-1” aftellen naar het refrein hebben we na drie keer ook wel gehoord. Er zit zeker potentie in New Wave, maar dat komt waarschijnlijk pas echt tot wasdom wanneer ze wat meer met tempo’s wisselen en wat variatie in hun set aanbrengen. Nu is het veel teveel van hetzelfde om een heel uur te vermaken, zelfs met een grote groep bijzonder gemotiveerde jonge honden.

Van een vermeend gebrek aan headliners is wat betreft het hiphoppubliek sowieso geen sprake. Hadden we op de vroege zaterdagmiddag al een hoogtepunt te pakken met Rico en Sticks, de zondagavond treedt K.Dot aan op hetzelfde podium. Hij begint vijf minuten later dan gepland en na een aankondiging door de host van het podium staat zijn band, schijnbaar op hun dooie gemak, gedurende die tijd te soundchecken terwijl je de spanning door de Alpha tent voelt gonzen. Dan starten de visuals op het grote scherm achter de band en klinken er elektronische geluiden uit de koker van Flying Lotus. Dat wordt afgekapt zodra Kendrick het podium opkomt en Money Trees inzet. Gekleed in een simpele grijze sweater en zwarte LA cap ziet Kendrick eruit als iemand die je op ieder ander willekeurig moment tijdens het festival tegen het lijf had kunnen lopen. Zet hem op het podium en Kendrick ademt echter charisma. In zijn eentje bespeelt hij een groot deel van het podium terwijl de band een haag om hem heen vormt op de achtergrond. Een band die overigens niet de irritante neiging heeft de nummers naar té analoge versies te verbouwen maar de beats, inclusief de meer elektronische elementen, minstens net zo krachtig als op de plaat laat klinken. Kendrick vaart, op zijn feature op A$AP Rocky’s F**kin’ Problems na, bijna compleet op eigen werk, en dan voornamelijk van good kid, m.A.A.d city. Aan het einde volgen enkel de drie singles van het spraakmakende To Pimp a Butterfly: I, Alright en onvermijdelijke afsluiter King Kunta. Voor die laatste track maant Kendrick het massaal toegestroomde publiek tot stilte en krijg het, praktisch zonder moeite, nog voor elkaar ook om in een bijna ijzingwekkend stille Alpha zijn G-funk anthem in te laten slaan als een bom. Kippenvel. De show is strak, bijzonder goed verstaanbaar en vol emotie. Twee jaar geleden stond Kendrick nog in de kleinere Grolsch tent (dit jaar omgedoopt tot Heineken), nu bewijst hij het hoofdpodium volledig in zijn zak te hebben. Vanavond hebben we een superster kunnen aanschouwen en zijn naam is Kendrick motherfucking Lamar.

De glans van Lowlands als festival der festivals leek dit jaar op voorhand wat doffer geworden, en de organisatie worstelt met de enorme diversiteit van het publiek en de grote verscheidenheid aan eisen die daarbij komt kijken. Afgelopen weekend bleek wederom juist de kracht van het festival in die enorme diversiteit te zitten. Op welk ander Nederlands festival kun je het ene moment overdonderd worden door onvervalst ouderwetse punk, om je kort daarna te laven aan experimentele elektronica en pasteitjes van de soul food tent, en vervolgens los te gaan op een DJ-set waarbij de voetjes van de vloer gaan alsof de vloer van lava is? Tel daar de absolute uitschieters Rico en Sticks en Kendrick Lamar bij op, de sfeervolle aankleding van het terrein en de boeiende randprogrammering met theater, film en literatuur en je hebt een memorabel weekend te pakken waar je nog lang op teren kan. Ja, goedkoop is het allemaal absoluut niet, en je kan je euro maar één keer uitgeven op één van de vele leuke festivals die het land tegenwoordig rijk is, maar je kan ‘m zeker slechter besteden dan aan een retourtje Biddinghuizen. Als de organisatie het zogenaamde gebrek aan headliners lekker negeert en er volgend jaar juist een schepje bovenop doet wat betreft de meer risicovolle programmering, heeft Lowlands zijn positie als ‘coolest kid in class’ zo weer terug.

Fixtures:
Hoogtepunt: Kendrick Lamar
Dieptepunt: What’s up Amsterdaaaaam?!?
Bier: €2,60,- (1 muntje)
WC: Gratis
Garderobe: Kluisjes à €20,- + €5,- borg
Geluid: Uitstekend, iets minder op de weides naast de Alpha. Gehoorbescherming verdient aanbeveling.
Bezoekers: 48.000 (niet uitverkocht)
Damage: € 195,- + €25,- parkeerkosten (€15,- in de voorverkoop)
Cijfer: 7.5