Rapper Engel en zanger Paul de Munnik stonden al meerdere malen op elkaars albums, maar nu maakten ze er een volledig samen. Engel & Paul brengen Ooit vlak voor de zomer uit, maar om mensen kennis te laten maken met het kersverse duo brengen ze er alvast drie tracks van uit, onder de noemer Champagne Bij De Wijn. In gesprek met hen, over to do-lijstjes, demoritis en elkaar toelaten in een back and forth.
“Dat middelpunt zoeken we niet, dat moet gewoon komen.”
We zitten in de foyer van het Fulcotheater in IJsselsteijn, waar Paul de Munnik later op de avond een programma speelt. “Als je met mij meegegroeid bent, kun je dit album sowieso waarderen,” vertelt Engel opgetogen. De Munnik liet hem zojuist telefonisch weten iets later te zijn, dus we beginnen alvast te kletsen. “Ik durf ook best te zeggen dat ik geen hiphopplaat heb gemaakt. Natuurlijk hoor je wel duidelijk welke invloeden ik erin heb gebracht. Op de eerste single Champagne Bij De Wijn gebruiken we een Preemo-achtige beat van Brenx. Maar echt die hiphophoek, wat we met ’t Gilde maakten, zou ik niet zo snel zelf meer kunnen doen. Mijn kracht zit niet per sé daar. Ik houd van trompetten, gitaren en piano’s. Zomaar drie ‘zestiens’ pennen op een boombapbeat vind ik lastig, tegenwoordig.”
Dat heeft onder meer te maken met zijn onderwerpkeuze, legt Engel uit. “Ik ben niet van de punches, dus het moet een bepaalde insteek of onderwerp hebben wil ik erop aanslaan. Maar het is al sinds Woonboot Producties, 2005 dus, dat ik een voorliefde heb voor instrumenten. Op dit album trekken we elkaar soms naar onze eigen hoek. Paul de Munnik die piano speelt en zingt over een Premier-achtige beat, dan is hij bij mij te gast. En op een liedje als Achterbank zit ik weer wat meer in zíjn wereld. Maar het liefst onmoeten we elkaar in het midden. Dat middelpunt zoeken we niet, dat moet gewoon komen.” Het mag volgens hem dan ook nooit gezocht klinken: “Dan krijg je het gevoel van ‘nu gaan ze even hiphoppen’, dat zou awkward zijn.”
“Het is een uitdaging om hierop als rapper je ding te kunnen doen.”
“Dit zijn gewoon twee mannen die respect hebben voor elkaars werk en samen hebben geprobeerd iets leuks te maken”, vergelijkt hij. Ze verzamelden een klein team en gingen aan de slag. Samen met muzikant Jesper Huisman en engineer Ernst van Dusseldorp stuiterde hij naar eigen zeggen ideeën over en weer. “Er staat één liedje op dat je zou kunnen bestempelen als een typisch Paul de Munnik-liedje. Het is een uitdaging om daarop als rapper je ding te kunnen doen, met nieuwe melodieën en een ander tempo bijvoorbeeld. Ik zeg altijd dat ik niet zing, maar hier en daar doe ik toch een refrein of een tweede stem mee. Daarin heeft Paul mij erg uitgedaagd.”
“Dat zijn allemaal leugens!”, breekt diezelfde Paul lachend in als hij de trap op komt lopen. Hij zet zijn tas en zijn gitaar weg, en valt meteen in. Vanavond speelt hij een programma waarvoor hij samen met Kees Prins en JP den Tex iconische liedjes uit de jaren zestig en zeventig vertaalde. De timing was volgens hem perfect. “We hebben geluk dat het album al af is, want nú hadden we het nooit meer kunnen maken”, zegt hij blij. “Dat was echt ondenkbaar geweest, met alles wat er in de coronatijd maar werd verschoven en nu alsnog plaats gaat vinden.”
Het is ook in die tijd dat Ooit definitief gestalte kreeg. “We hebben misschien wel twintig keer afgesproken, of bij Paul thuis of bij mij thuis. Dan gingen we even lunchen en daarna schrijven”, vertelt Engel. “Maar eerst nog via Zoom!”, lacht Paul. “Toen er écht helemaal niks kon en er zelfs een avondklok was, waren zoals iedereen op zoek naar een manier om creatief bezig te blijven. Dan zaten we naar elkaar te proosten via onze beeldschermen. Ik maakte mijn opnames thuis, en Engel ook. Later, toen we wel weer elkaar konden ontmoeten, hebben we hetzelfde schema aangehouden. Zo zijn de demo’s grotendeels ontstaan.”
“Dat was nog wel even spannend”, herinnert Engel zich. “Ik luister die shit dood voordat we de studio ingaan. Dat bestaat écht, hè? Iets als demoritis; de angst dat je bij de definitieve opname niet boven je demo uitstijgt. Paul heeft dat wat minder, ook omdat hij megaveel projecten heeft.”
En zo zijn er wel meer muzikanten-struggles die in het hoofd van de Hoornse rapper rondspoken. Hij heeft een hekel aan tijdverspilling en kan zodoende geen sessie verkwanselen. “Dus kom ik met een to do-lijst: er is nieuwe muziek waarop we kunnen schrijven, dus dan gaan we daarmee aan de slag. Als je aan één liedje wilt gaan zitten en er komt niets uit, is de vibe niet superpositief. Ik vind dat er aan het eind van een werkdag altijd minimaal een beginpunt van een liedje moet zijn. Ik vind het supermoeilijk als een sessie niet het resultaat oplevert waarvan ik dacht het erin zou zitten. Daarom werk ik liever aan meerdere dingen per dag. Als je aan drie dingen hebt gewerkt, kan er één compleet mislukken of minder tof zijn dan gedacht, maar dan kunnen de andere twee wél te gek zijn.”
“In de opname-periode hadden we veel contact, daarna was ik hem weer even ‘kwijt’.”
Zijn zingende compagnon prijst de kartrekker op ‘de weg naar Ooit‘. “Hij is met geweldige ideeën gekomen, qua clipjes, fotografie, een podcast en promotie. Daar heb ik nu wat minder tijd voor.” Engel: “In januari hebben we het eerste deel opgenomen en in de zomer het tweede deel. Toen hadden we heel veel contact, maar daarna was ik hem weer even ‘kwijt’. Dus het is wel leuk dat we elkaar hier weer treffen, vlak vóórdat de eerste muziek onder Engel & Paul uitkomt. Nu is hij bezig met The Streamers, hij heeft een project aangekondigd met Paskal van BLØF, Vrienden van Amstel komt er weer aan… voor mij is dít nu het allerbelangrijkste. Al een jaar lang.”
En met ‘dit’, bedoelt hij het album Ooit, maar eerst Champagne Bij De Wijn, een drie tracks tellende EP die dient als voorafje voor het volledige album. Waarom zijn dit de tracks die de perfecte kennismaking vormen? “Ik vond dat men met één track niet per sé te weten zou kunnen komen wat Engel & Paul precies is. Met drie tracks heb je een beetje een dwarsdoorsnede. Nu zitten we met de titeltrack in de hiphophoek…” “En met de andere nummers aan de verhalende en melancholische kant”, maakt Paul de zin af van zijn partner. “Het is een mooie blauwdruk van onze samenwerking.”
Door de drukte in zijn agenda, kan De Munnik niet de energie erin steken die hij zou willen. “Het is een drukke tijd, maar we wilden het heel graag uitbrengen deze zomer. Dus kwam er qua organisatie veel op zijn schouders. Ik heb alles wel gezien hoor, qua vormgeving, maar daarin was ik vooral een kind in de snoepwinkel. Zo zie ik nu ook voor het eerst die hoodie”, wijst hij naar Steven.
“Je zou het helemaal niet zeggen, maar hij is heel erg geordend.”
Die draagt een bordeaux-rode trui met daarop de woorden ‘World tour’, ‘Engel & Paul’ en ‘Ooit’, begeleid door een Amerikaans ogend busje. “Ik vind het zelf helemaal niet leuk dat mijn agenda nu zo vol is, maar ik moet zeggen dat het hem goed afgaat.” Lachend: “Je zou het natuurlijk ook helemaal niet zeggen, maar Engel is heel erg geordend en weet heel goed hoe en wanneer hij dingen wil regelen. Ik ben eerlijk gezegd juist heel slordig. Maar doordat hij zo goed kaders kan bepalen, wist ik op onze afspraken en in onze sessies altijd meteen waar ik aan toe was.”
Het duo lacht met elkaar (“In het begin wilde ik nog iedere scheet aan hem laten ruiken!” – Engel) en van hun zinnen sprankelt wederzijds respect. “Ik kan best wel véél zijn in de studio…”, reflecteert de rapper op zichzelf. “Daar heeft ‘ie óók alweer gelijk in!”, beaamt De Munnik gauw grijnzend tussendoor. “… dus het is fijn dat hij met liefde terugdenkt aan het proces. Ik ben iemand die véél van iemand verwacht, omdat ik weet wat iemand kan.”
“Als alle partijen krampachtig vasthouden aan wat ze kennen, moet er iemand iets toegeven. Dan krijg je water bij de wijn.”
Paul: “Dat maakt een samenwerking zo leuk. Je moet je durven over te geven aan elkaar. Ik kan wel op m’n strepen gaan staan en zeggen dat ik al dertig jaar dingen sta in te zingen in studio’s, maar wordt pas écht wat als je elkaar toelaat. Als je in een schrijfsessie durft te luisteren naar wat iemand komt vertellen en je eigen werk ernaast legt, wordt het pas spannend. Als alle partijen krampachtig vasthouden aan wat ze kennen, moet er iemand iets toegeven. Dan krijg je water bij de wijn.” Dat kan uiteraard niet met een titel als die van de EP die nu op Spotify staat.
Wat ze wilden voorkomen, is een zanger-rapper-plaat maken. “We doen geen zestien maten rap met een mooi refreintje”, omschrijft De Munnik het. “We vullen elkaar echt aan en gaan back and forth, zoals Engel het noemt. Ik pak het zangmatig aan, maar pak bijvoorbeeld ook een keer een woord van hem over. Maar je wilt mij geen dingen horen doen die niet bij me passen”, zegt hij, doelend op een coupletje rappen. “Uiteindelijk wil je inbrengen wat je kunt, en die zoektocht is heel erg verfrissend. Dat levert mooie contrasten op. De eerste keer dat ik bij hem meedeed, vijf jaar geleden, kon hij de rijm niet ontdekken in mijn tekst. Terwijl het voor mij overduidelijk was waar die zat.”
Hoe anders is dat nu: een onconventioneel aantal zinnen rijmen bijvoorbeeld. Waar er in rap vaak gekozen wordt voor acht, twaalf of zestien zinnen in een couplet, bestaat hun track met Sticks uit coupletten van negen regels per stuk. Engel: “Als Paul dat had voorgesteld aan het begin van onze samenwerking, had ik gezegd dat we er acht zouden doen. Maar mede dankzij dit project heb ik zulke dingen van me af laten glijden. Als ik er nu naar luister, klopt het gewoon. En toen we onze coupletten terughoorden, vonden we dat Sticks er ook negen voor zijn rekening moest nemen. In mijn ogen heeft Sticks iets gemaakt dat hij niet voor zijn eigen platen zou maken, dus is hij ook een beetje in onze wereld gestapt. Die connectie komt trouwens van Paul!”
Die blijkt op zijn beurt een grote fan van Sticks en voornamelijk Stickmatic. “Er was nog een couplet open waarvan we vonden dat het helemaal anders moest zijn dan alles dat we tot dan hadden gemaakt. Het album was bijna af, en pingpongden over de featurings. Ik vind Sticks zo cool op zijn eigen grond, en vind het supertof wat hij maakt. We hadden al eens contact om eventueel iets samen te gaan doen, en het is te gek dat het op deze plaat staat.”
“Engel durft dingen uit te spreken die niet goed gaan, die niet gelukt zijn. Ik heb geprobeerd daar naartoe te kleuren.”
De zanger is sowieso enthousiast over de kunstvorm van zijn rappende partner. “Wat mij zo aanspreekt in het werk van Engel, is dat hij heel erg naar zijn gevoel durft te gaan, en dat erg lyrisch kan verwoorden. Hij durft dingen uit te spreken die niet goed gaan, die niet gelukt zijn. Ik heb geprobeerd daar naartoe te kleuren.” Vervolgens komt hij wellicht tot de kern van het bestaan van Engel & Paul: “In die soort van waarachtigheid hebben we geprobeerd elkaar te ontmoeten.”
Champagne Bij De Wijn van Engel & Paul is nu hieronder te beluisteren. Via deze link is van Ooit (release 3 juni) op vinyl en cd te pre-orderen!
