Een gebalde vuist tegen het gebruik van rapteksten in de rechtbank

Een hele lange rits aan artiesten, labels en juridische experts heeft zich verenigd in een oproep om “zwarte kunst te beschermen.” Ze publiceerden een open brief in The New York Times en het Atlanta Journal. Daarin worden wetgevers in heel Amerika aangespoord om de manieren te beperken waarop creatieve expressie kan worden gebruikt tegen verdachten in een proces. In het bijzonder wordt opgeroepen een einde te maken aan de discriminerende praktijk om rapteksten als bekentenissen te beschouwen. Doel: een einde maken aan de bedreiging van de zwarte artistieke vrijheid.

Op de lange lijst van ondertekeningen prijken grote hiphopnamen als Drake, 50 Cent, J. Cole, Megan Thee Stallion, Travis Scott en Lil Uzi Vert. Ook belangrijke majors als Warner Music Group, Universal Music Group, BMG ondertekenden de bijbehorende petitie. Net als grote social media-bedrijven als Spotify, TIDAL, TikTok en YouTube Music.

De brief, opgesteld en gepubliceerd door Warner Music Group, luidt gedeeltelijk: “Naast de duidelijke minachting voor vrije meningsuiting en creatieve expressie, beschermd door het Eerste Amendement, bestraft deze raciaal gerichte praktijk reeds gemarginaliseerde gemeenschappen en hun verhalen over familie, strijd, overleving en triomf.”

De hele spread uit The New York Times. Tekst gaat door onder de foto.

Topje van de ijsberg

Deskundigen doken in de archieven en vonden in de openbare registers meer dan vijfhonderd (!) gevallen van rapteksten die dienden als bewijs. Ze merkten op dat dit aantal slechts het topje van de ijsberg is. Voor het grootste deel werd geen rekening gehouden met aanklachten, jeugdzaken of zaken die eindigden in een pleidooi. De onderzoekers vonden slechts vier gevallen – sinds de jaren vijftig – waarin non-rapteksten als bewijsmateriaal werden gebruikt. Drie van die zaken werden verworpen, de vierde werd nietig verklaard na een veroordeling.

“Genoeg is genoeg.” – Kevin Liles

Kevin Liles, voorzitter en CEO van 300 Elektra Entertainment is initiatiefnemer van de petitie #ProtectBlackArt. “Al tientallen jaren wordt een raciale dubbele standaard gehanteerd tegen zwarte en bruine hiphopartiesten, door hun creatieve visies tegen hen te keren in rechtbanken. Genoeg is genoeg. Als aanklagers niet bereid zijn om deze praktijk zelf te beëindigen, moeten er wetten komen die een einde maken aan dit flagrante misbruik. Namens Warner Music Group wil ik de buitengewone groep mensen uit onze sector en de juridische wereld bedanken die zich bij ons aansluiten in deze cruciale strijd.”

Gunna tijdens WOO HAH! 2019. Tekst gaat door onder de foto (door Nikki van Toorn).

Young Thug en Gunna

Ook Julie Greenwald, CEO van WMG’s Atlantic Music Group gaf een statement af. “Door de geschiedenis heen hebben artiesten personages gecreëerd en verhalen gesmeed die de cultuur om hen heen weerspiegelen. Die vrijheid van meningsuiting is essentieel voor het creatieve proces en de rol van kunst in de samenleving. De harde realiteit is dat zwarte artistieke creativiteit op een ongekend niveau wordt bedreigd. En we moeten er alles aan doen om deze onethische, discriminerende aanpak van vervolging te stoppen.”

Het nieuws dat zoveel prominente artiesten van zich laten horen in deze call to action komt niet toevallig nu. Afgelopen mei werden teksten uit de populaire nummers van Young Thug en Gunna tegen hen gebruikt in een lopende RICO-zaak. De rappers worden daardoor geconfronteerd met meer dan vijftig beschuldigen van betrokkenheid bij activiteiten van bendes. Een van de aanklachten beschuldigde hen, en minstens 26 andere leden van hun YSL-crew, van het plegen van afpersing en een reeks andere georganiseerde misdaden. Een nummer dat in het bijzonder tegen Young Thug werd gebruikt was Just How It Is uit 2019, waarin hij rapt: “I done did the robbin’, I done did the jackin’, now I’m full rappin'”.

Young Thug in de Melkweg, 2015. Tekst gaat door onder de foto (door Joël Frijhoff).

Wetsvoorstellen als gevolg

De #ProtectBlackArt-beweging strijdt nu voor de goedkeuring van de Rap Act Bill. In juli introduceerden Congresleden Hank Johnson en Jamaal Bowman de Restoring Artistic Protection Act. Die dient om artiesten te beschermen tegen het onrechtmatig gebruik van hun teksten tegen hen in strafrechtelijke en civiele procedures. De wetgeving is het eerste wetsvoorstel in zijn soort op federaal niveau.

In een verklaring verwees Bowman toen naar de zaak van de 17-jarige Tommy Munsdwell Canady. Die werd beschuldigd van moord met voorbedachte rade nadat aanklagers teksten uit een van zijn liedjes hadden gebruikt om hem van moord te beschuldigen. “Ons rechtssysteem criminaliseert op ongelijke wijze zwarte en bruine levens, inclusief zwarte en bruine creativiteit. Tommy Munsdwell Canady is een 17-jarige jongen die een levenslange gevangenisstraf uitzit en wiens veroordeling sterk afhankelijk was van teksten die hij schreef. Ik was diep geraakt toen ik hoorde dat meneer Canady zijn kunst blijft voortzetten, ondanks de systemen die anders zwarte kunst zouden verstikken.”

Congresleden Hank Johnson (Georgia) en Jamaal Bowman (New York).
Tekst gaat door onder de foto (door Getty Images).

De politicus vervolgde: “Hij is geen uitzondering. Uit bewijsmateriaal blijkt dat wanneer jury’s geloven dat songteksten bestaan uit raps, er een tendens is om aan te nemen dat het een bekentenis is. Terwijl songteksten voor andere muziekgenres worden opgevat als kunst, niet als feitelijke verslaggeving. Deze wet zou ervoor zorgen dat onze bewijsnormen het recht op vrije meningsuiting van het Eerste Amendement beschermen.”

New Yorkse evenknie

In mei keurden het Senaat in de staat New York ‘Bill S7527’ goed. In de volksmond wordt dat wetsvoorstel ook wel de ‘Rap Music on Trial Bill’ genoemd. Het zal de toelaatbaarheid van muziek of andere creatieve uitingen van een verdachte als bewijsmateriaal voor een jury beperken. Als de wet wordt aangenomen, moeten aanklagers “duidelijk en overtuigend bewijs” leveren dat de creatieve uiting van een verdachte, zoals een rapnummer, “letterlijk en niet figuurlijk of fictief” is. Helaas zou het wetsvoorstel geen volledig verbod inhouden op de mogelijkheid voor aanklagers om songteksten in een zaak te presenteren.

Bobby Shmurda. Tekst gaat door onder de foto (door ONEprm Studios)

Bobby Shmurda, de rapper die ook al eens eigen teksten uit zijn grootste hit als boomerang in zijn gezicht kreeg in de rechtbank, vertelde toen aan TMZ dankbaar te zijn. Maar hij benadrukte dat het niet genoeg is. “Ik denk dat dit door het hele land moet gebeuren. Helemaal als je kijkt naar wat er nu in Atlanta gaande is. Rap is targeted the most. Rap is expression.

Woorden erkend als kunst

En hij ging verder. “Als ze zeggen dat rap tegen je gebruikt kan worden, beperkt dat je kunst, want soms willen mensen gewoon vrij zijn.” Voordat het tot wet kan worden verheven, moet het wetsvoorstel ter goedkeuring worden voorgelegd aan het parlement van de staat New York.

Fat Joe. Tekst gaat door onder de foto (door ROC Nation).

JAY-Z is een van de bekendste hiphopsterren die de Rap Music on Trial Bill bepleit. Hij werkt ervoor samen met onder meer Meek Mill, Killer Mike en Fat Joe. Laatstgenoemde tegen Rolling Stone: “Onze songteksten moeten worden gezien als een vorm van zelfexpressie en entertainment. We willen dat onze woorden worden erkend als kunst en niet als wapens worden ingezet om veroordelingen in de rechtbank te krijgen. Ik hoop dat de gouverneur en alle wetgevers in New York onze brief in overweging nemen. Om onze artistieke rechten te beschermen, en de juiste beslissing nemen om deze wet aan te nemen.”

Waarvan akte. Hiphop In Je Smoel weet maar al te goed dat het dagelijks verslag doet van een zwarte cultuur. Een rijke cultuur, die we ten alle tijden koesteren. Het journalistieke belang van dit artikel weegt zwaar, in onze ogen. We zijn het dan ook roerend eens met de slotzin van de online petitie: “We moeten zwarte kunst, creativiteit en gemeenschappen beschermen.”

Teken de petitie ook via change.org.

Geplaatst door bowie op 3 november 2022