De vasthoudendheid van Xzibit

De hiphopwereld maakt kennis met Xzibit (Alvin Joiner, 1974) in 1995 op het klassieke album Coast To Coast van Tha Alkoholiks. Op Hit And Run debuteert de 20-jarige X to the Z verdienstelijk naast de dan al gevestigde namen Tash en J-Ro. Als jongste lid van de in Los Angeles gevestigde Likwit Crew gaat Xzibit met Tha Alkoholiks en King Tee op tour. Nadat X op Tee’s IV Life een toffe verse ten gehore brengt op de track Freestyle Ghetto, tekent hij in 1996 een albumdeal bij Loud.

Paparazzi
Het gebeurt niet vaak dat een underground mc als Xzibit een hit scoort met zijn debuutsingle, maar in de periode 1996-1997 lijkt de Nederlandse top 40 redelijk open te staan voor hiphop. The Fugees, Busta Rhymes, Bone-Thugs-N-Harmony en LL Cool J bestormen allemaal de hitlijsten in 1996 en nieuwkomer Xzibit bereikt in februari 1997 de 4e plaats met zijn ijzersterke, maar toch bepaald niet commerciële Paparazzi.

De eerste twee albums
De hit met de prachtige klassieke sample is afkomstig van Xzibit’s debuutalbum At The Speed Of Life , dat een paar maanden eerder is verschenen. Het rauwe album past prima in het rijtje van Loud-artiesten als Mobb Deep en Wu-Tang Clan en vestigt in één klap Xzibit’s naam. Hij is geen briljante mc, maar een degelijke allrounder met een indrukwekkende stem en overtuigingskracht. Storytelling (Carry The Weight, The Foundation) en ouderwets bragging and boasting (Bird’s Eye View, Plastic Surgery) gaan hem allemaal goed af. De productie is in handen van mensen als E-Swift, Diamond D en DJ Muggs en is meer dan solide. De gastoptredens van artiesten als Tha Alkoholiks, Saafir en Ras Kass voegen allemaal wat toe aan het album. Al deze mc’s komen uit Xzibit’s eigen kamp, dus van plichtmatigheid is geen enkele sprake.

In 1998 komt album nummer twee, 40 Dayz & 40 Nightz uit. Hoewel het een goed vervolg is op At The Speed… staat er ditmaal geen verrassende hit als Paparazzi op. Wel mijn persoonlijke favoriet van Xzibit trouwens, de keihard pompende banger What U See Is What U Get. Die track komt uit de koker van Jesse West, maar het gros van het album is geproduceerd door de legendarische, aan Ice Cube gelieerde, Sir Jinx. Naast gastoptredens van de gebruikelijke Likwit Crew leden, Saafir en Ras Kass zijn Jayo Felony en Method Man te horen op het nummer Pu**y Pop.

 

Samenwerking met Dr. Dre
Na zijn twee sterke albums wordt Xzibit opgemerkt door zijn wereldberoemde stadgenoot Dr. Dre. Op diens 2001 doet hij op vier nummers mee, met What’s The Difference als meest in het oog springende track. Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, maakt de mc dat jaar ook nog zijn acteerdebuut in de film The Breaks. De Dre-affiliatie legt X to the Z zeker geen windeieren. Dr. Dre is de executive producer van The Restless Album (met de hit X ) en mede dankzij featurings van zwaargewichten als Snoop en Eminem bereikt het album met een kleine twee miljoen verkochte exemplaren de platina-status. Xzibit maakt daarnaast onderdeel uit van de immens succesvolle Up In Smoke Tour van het Dre-kamp.

Focus op acteerwerk en presentatie
Na het minder succesvolle Man vs. Machine (2002) beëindigt X de samenwerking met Dre. Muzikaal wil het vanaf dat moment allemaal wat minder vlotten met de albums Weapons Of Mass Destruction (2004) en Full Circle (2006). X verkoopt nog steeds een paar honderdduizend albums maar is niet tevreden met de promotie van de albums door zijn labels, die volgens hem vergeten dat hij geen commercieel popsterretje is. Omdat de inwoner van Los Angeles inmiddels presentator van het populaire MTV-programma Pimp My Ride is en een succesvolle filmcarrière heeft, lijkt het erop dat labels hem nu zien als mainstream artiest. Daarom kiest Xzibit ervoor om van 2008 tot 2012 even de muziek in de wacht te zetten. Nu is daar dan X’ nieuwe album Napalm. Heeft de veteraan het nog steeds?

Xzibit – Napalm
Order in the court, this is what you came to see/the state of hiphop versus mister X to the Z. Deze zin uit opener State Of Hiphop Vs Xzibit toont aan dat het de 38-jarige Xzibit menens is. Hij laat de luisteraars weten dat hij getuigt vanuit de underground, ondanks zijn mainstream succes als acteur en presentator. De pompende beat is trouwens afkomstig van de Britse Beat Butcha, die veelvuldig met Nederlandse mc’s heeft samengewerkt.

Wat je veel ziet bij rappers van boven de, laten we zeggen, 35, is dat ze veel terugkijken op het verleden en graag laten weten dat ze er nog zijn. Dat is ook het geval op Napalm. Een goed voorbeeld is de mooie, soulvolle track Stand Tall waarin Xzibit terugblikt op zijn eigen verleden als straatjongen en hij de jongere generatie een hart onder de riem steekt.

Het indrukwekkende 1983 is het hoogtepunt van het album. Over pianobegeleiding vertelt X dat hij op 9-jarige leeftijd zijn moeder verloor en zelf suïcidaal werd, zijn broer net vrij is na 15 jaar en zijn zus net een kind heeft geadopteerd. De luisteraar krijgt dus een zeer persoonlijk kijkje in het leven van X to the Z. Zo vertelt hij dat hij teleurgesteld was in MTV dat hem voor zijn gevoel als een soort stripfiguur wilde neerzetten en dat Eminem hem uiteindelijk heeft laten zitten.

De 17 nummers op Napalm zijn geproduceerd door maar liefst 15(!) verschillende producers. Dat komt de muzikale samenhang bepaald niet ten goede. Van ratelende hi-hats naar bijna pure funk, naar pompende boombap; voor ieder is er wat wils maar van een duidelijk muzikaal verhaal is geen sprake. Tekstueel balanceert Xzibit op Napalm net als op eerdere albums tussen persoonlijke, gevoelige verhalen en mensen ervan overtuigen dat er niet met hem te sollen valt (Forever A G, Gangsta Gangsta). Xzibit is zoals eerder gezegd geen briljante mc, maar hij maakt veel goed met zijn charisma, overtuigingskracht, stem en degelijke flow. Napalm is een redelijk geslaagde comeback, al zal X to the Z waarschijnlijk geen nieuwe fans voor zich winnen met deze collectie tracks.

Geplaatst door bowie op 30 oktober 2012