De nummers 30 t/m 21 in ‘De Hiphop 100’: Ty, Crooks, Diamantairs en meer

Woensdag is niet alleen de dag dat de werkweek weer doormidden is, maar ook de dag dat een van onze favoriete items dropt: De Hiphop 100 nadert de apotheose. In deze toplijst vol alternatieve hiphoptracks uit de Lage Landen voorziet maker Sjaak Oostenrijk alle joints vakkundig van commentaar. Zo ontstaat er een lijst vol fantastische nummers. Dikke beats, vergeten parels, tekstuele hoogstandjes en kneiterharde straatbangers; voor alle soorten tracks is ruimte. Een overzicht voor de fervente liefhebber, maar ook voor de benieuwde nieuwkomer. Deze week check je de nummers 30 tot en met 21! Geniet ervan.

30. Crooks – Commercieel
Na het geslaagde Laatste Kans op Amier Papiers verzamelaar Hard Voor Weinig 3 bundelen Crooks en producer Moksie Meppie hier opnieuw hun krachten. En wederom is het een schot in de roos. Crooks schiet uit z’n slof op een heerlijk gelaagde en sfeervol melodieuze beat. Let bijvoorbeeld op de subtiele pianosequentie die voortdurend rappe loops afwerkt op de achtergrond. De teksten van de jongere broer van Hef vallen op door de vergaande oprechtheid. Humoristische zelfrelativering als in de zin “als ik pizza bestel, wordt m’n stem herkend” kan ik erg waarderen, evenals het lef om ondubbelzinnig te stellen dat hij financieel worstelt. Buiten het gebrek aan huichelarij kenmerken de raps zich door de degelijke flow en een puike, aangename dictie. Maar het bijzonderst aan de vocalen is zonder meer de ontzagwekkende variatie die Crooks in drieënhalve minuut weet te verzorgen. De constructie zit als volgt in elkaar: een intro, een tweedelig refrein, een eerste vers, een soort pre-refrein, nogmaals het tweedelige refrein, een tweede vers, een brug, nog eens het pre-refrein, wederom het tweedelige refrein en tot slot een onderscheidende outro. Veel ingenieuzer gaat een raptrack niet worden. Het weerspiegelt een creativiteit waar de Nederlandstalige scene wel wat meer van kan gebruiken. En die maakt dat het onterecht is dat Crooks nog altijd niet de touwtjes aan elkaar kan knopen van zijn muziek alleen.

29. Appa, Winne en Safi & Spreej – Mooie Val (Remix)
Het origineel van Mooie Val, met exact dezelfde beat, was een naar Nederlandse maatstaven opvallend straffe track op de soundtrack voor WOLF. Een film die, wellicht niet toevallig, meerdere Gouden Kalveren in de wacht wist te slepen. Toch vind ik de remix met Safi & Spreej nóg een tikje overtuigender. Het refrein van Safi doet de poëtisch weelderige kernzin ‘als je niet meer kunt vliegen, liever een mooie val’ immers meer recht aan, door hem in te bedden in een doorvoelde zangmelodie. Het maakt dat de woorden eleganter en veelzeggender boven komen drijven in de machtig meeslepende beat. Daarnaast vind ik de verzen van Appa en vooral Winne op de remix tekstueel ontegenzeggelijk beter dan op het origineel. Alsof het drama van WOLF nog even heeft kunnen bezinken. Het leidt tot een coherenter geheel, temeer omdat ook Spreej zich de thematiek degelijk eigen gemaakt blijkt te hebben. Weliswaar met en passant enige spielerei, maar dat geldt net zo goed voor Appa. Het gevolg is dat dit nummer ondanks de emotionele geladenheid geen seconde pathetisch overkomt, maar in plaats daarvan 255 seconden lang aanspreekt.

28. Mini – Achterbuurt
Mini was al heel behoorlijk vertegenwoordigd in deze top 100, maar deze uitmuntende trapknaller mag hier geenszins ontbreken. Met een beat die zowel lichtelijk dreigend als ietwat bezwerend klinkt en de buitengewoon overtuigende delivery van de man uit ‘Spikri’ was Achterbuurt één van de hoogtepunten in het overvloedige jaar dat 2017 voor de Nederlandstalige rap bleek te zijn. Daarnaast legde dit nummer samen met Guus! de basis voor één van de meest gedenkwaardige maar kortstondige comebacks die dit genre gekend heeft. Mini, die heel dit nummer lang pocht over de strepen die hij verdiend zou hebben in de onderwereld, zorgt met de bijgaande videoclip overigens onbedoeld voor enkele komische noten. Zo bewijst hij dat ook een entourage van autochtone Nederlanders van rond de veertig intimiderend kan overkomen en zie je hem hakken op een trapbeat.

27. Stikstof ft. Roméo Elvis – Dobberman
Slechts zeven procent van de Brusselaars heeft Nederlands als moedertaal, dus dat er in de Europese hoofdstad een baanbrekende Nederlandstalige formatie zou opstaan, lag bepaald niet voor de hand. Toch is daar Stikstof, het vijftal met de poëtische raps, de gevarieerde, niet zelden complexe flows en de wat mechanisch aandoende beats. Dit nummer was hiervan het bevredigendste voorbeeld ten tijde van de samenstelling van deze toplijst. Over een heerlijk onheilspellend wankelende DJ Vega-productie weten Jazz, Zwangere Guy, Rosko en Astrofisiks op dit nummer een buitengewoon rijke synthese tussen inhoud en vorm te bereiken. Zeker Rosko, die aan bod komt na de Franstalige gastartiest en stadsgenoot Roméo Elvis, levert een bewonderenswaardige prestatie door in een overdaad aan rijmklanken behoorlijke inhoud te verdisconteren. Maar het overtuigendste bewijs voor de kwaliteit van Stikstof, dat onlangs -zonder Rosko- een fenomenaal derde studioalbum uitbracht, is dat het plezier heel de track lang tussen het vakmanschap door krioelt. Wanneer dat elkaar niet in het minst uitsluit, is er sprake van meesterschap.

26. Brandwerk – Regisseur van de Atmosfeer
In het algemeen ben je als individu heel beperkt in hoeverre je de wereld om je heen kan beheersen, hoezeer onze cultuur je ook anders moge doen geloven.  Hoewel een perfectionist als ikzelf gebaat is bij benadrukking van de wetenschap dat je als individu zelfs op je eigen leven betrekkelijk weinig invloed hebt, zijn er allicht ook lichtvaardigere types die henzelf er wel eens aan mogen herinneren dat er toch echt enige ruimte is voor het uitoefenen van controle. Misschien dat dit opgaat voor Kay Slice, die de luisteraar in het refrein van dit nummer op het hart drukt dat ze ‘regisseur’ zijn van ‘de atmosfeer’. Het lijkt niet eens een hyperbool te zijn. Slice’ verzen zijn ook wat speelser dan de bijdrage van kameraad Ella, maar beide spreiden zowel intelligentie als een puike taalbeheersing ten toon. Ook raptechnisch is het bij beide MC’s dik in orde. Gepaard met de heerlijk volle, zwierige beat van producer Pro Miel levert dit deze uitstekende track op. Gelukkig is dit nummer na de meest recente EP van Brandwerk weer wat meer onder de aandacht gekomen. In 2018 is na lang wachten bovendien de debuutplaat van het Dordtse gezelschap uitgekomen. Bij dit dik vijf jaar oude nummer werd het af en toe boeiend experimentele Water voor de Oogst al aangekondigd. Met lichtvaardigheid zullen de mannen van Brandwerk dus inderdaad wel bekend zijn. Of hun recente opsplitsing daar ook mee te maken heeft, weet ik niet.

25. Nul7Negen – De Stad
ILL Material kwam op plaats 37 al voorbij en keert nu met zijn kliek Nul7Negen terug in deze toplijst. Op De Stad, een eerbetoon aan de thuisplaats van de formatie: Zoetermeer, grijpt hij opnieuw de aandacht met zijn kraakhelder-doch-schurend uitgesproken, grimmige en ietwat dubieuze raps. Kompaan Mortier had daarvoor in een even uitgebalanceerde stijl aangekondigd welk oord Nul7Negen vertegenwoordigt, om vervolgens zijn ervaringen op de straten van ‘de Zoo’ abstract uit de doeken te doen. In het derde couplet doet Spinal in zijn typerende onderdrukt-hysterische stijl dit laatste nog eens dunnetjes na. Hoe de man die ook bekend is van zijn samenwerking met Steen hier expres net een tikje te laat op de beat gaat zitten, op zo’n manier dat het nét niet fout klinkt, is intrigerend. Als Nina Simone had gerapt, had ze waarschijnlijk ook zo getimed. Toch is het bovenal de ambivalente, meeslepende instrumentatie van Ciph Barker die dit nummer naar een bijzonder hoog niveau tilt. Het is een werkelijk meesterlijke productie. Naast dat hij pakkend klinkt, bevat de beat een uiterst treffende discrepantie tussen een warme klank en dreigende ritmes. De warmte van orgeltjes en blazers staat voor de hechte broederschap van de leden van Nul7Negen, de gekwelde sequenties voor de duistere onherbergzaamheid van het Zoetermeerse straatleven.

24. Typhoon – Zo Niet Mij
Toen Typhoon een paar jaar geleden te gast was bij het televisieprogramma 24 Uur Met… omschreef presentator Theo Maassen hem als ‘een goedlachse rapper’. Ik vond het maar een rare typering. Nogal onwetend, op z’n best onvolledig. Zeker, Ty is een vriendelijke gast die veel glimlacht, maar als je naar z’n muziek luistert, klinkt ‘ie bepaald niet onbezorgd en bovenal intelligent. Juist door zijn wereldbewuste, doordachte en geregeld poëtische raps viel Typhoon aan het eind van de jaren nul ontzettend op. Zijn debuut Tussen Licht en Lucht was tevens muzikaal erg interessant en daarmee een formidabele mijlpaal in de Nederlandstalige rap. In dit nummer horen we de woelige reflecties van een zoekende jongeling: “altijd was ik minder, laat me niet verdrinken in het meer,” klinkt het veelzeggend. Met aanzienlijk taalgevoel weet Typhoon zijn vertwijfeling prachtig neer te zetten, waarbij hij ondersteund wordt door een lichtelijk verwarrend aandoende, want qua sound ietwat vreemd samenhangende productie. Typhoons onzekerheid zit ook in de beat, die herhaaldelijk weg lijkt te duiken. Het is weergaloze convergentie. Alles bijeengenomen is dit niets minder dan een monumentaal nummer.

23. Opgezwolle – Verre Oosten
Naar mijn mening is dit -wat afzonderlijke nummers betreft- de grootste klassieker binnen de Nederlandstalige hiphop. Maar goed, ik heb deze clip dan ook veel te vaak op The Box gezien met m’n destijds nog uiterst plastische puberbrein. Ik ken de tekst volledig uit m’n hoofd zonder het ooit te hebben hoeven bestuderen. Meerdere versregels ervan beschouw ik dientengevolge als legendarisch. Wat een knaller is dit ook: een zeer onderscheidende, swingende beat en Rico en Sticks die nog dikker vloeien dan lauwe satésaus uit een op z’n kop gehouden steelpan. Toch snap ik nog steeds niet hoe je Zwolle kunt omschrijven als het verre oosten. Zwolle ligt niet eens in het oosten van Nederland, een land helemaal aan de westkant van het Europese vasteland, wat dan weer het compacte westelijke uiteinde is van de bijzonder omvangrijke Euraziatische landmassa. Hoe dan ook: wat een gruwelijk harde track.

22. Diamantairs – Pennen in Blauw
Antwerpen is het hart van de Europese diamanthandel, dus het schept weinig verbazing dat Diamantairs de naam is van een uit de grootste Vlaamse stad afkomstig duo. Rapper-producer Cloos en MC Pasi, beide spilfiguren van het eerste uur bij het gevestigde platenlabel Eigen Makelij, brachten in 2014 onder deze noemer een gelijknamig album uit. Pennen in Blauw was daar mijns inziens het hoogtepunt van, in de eerste plaats door de fenomenale productie. De compositie is buitengewoon afgewogen en rijk aan variatie, waarbij met name retrogeluiden als de funky synthesizers aangenaam opvallen. Het pakkende, gezamenlijk ingezongen refrein, handelend over de geestelijke laagconjunctuur die kan volgen uit een kunstenaarsbestaan, surft bovendien elegant op de golven van de beat. Van het prachtig getergde, associatieve openingsvers van Pasi kan hetzelfde gezegd worden. Cloos’ couplet bevat het enige minpunt van deze verder formidabele track. Zijn metrum is mij wat te leeg, waardoor hij tamelijk lange pauzes tussen z’n regels heeft zitten. Met “Ik maak me druk, maar druk maakt diamant” levert zijn vers nog wel een poëtisch hoogstandje dat meteen de dubbele laag in de groepsnaam verklaart.

21. Kevin ft. Sevn Alias, Lijpe, Kippie & Vic9 – In de Streets
Drugshandel is één van de meest uitgekauwde onderwerpen voor een raptrack. Toch kan ik onmogelijk om deze banger heen. Dit is een keiharde possecut met een epische gangstarapbeat zoals er in Nederland maar weinig gemaakt zijn. Hoe weinig woorden Sevn Alias in zijn refrein nodig heeft om je als luisteraar de zenuwen van een wietkoerier te laten voelen, is eveneens bewonderenswaardig. Het refrein vormt een hoeksteen waaromheen vier MC’s een meer dan degelijke prestatie leveren. Kevins gebruikelijke trage swagrap komt goed uit de verf op de gejaagde productie en ook Vic9 ontstijgt z’n gebruikelijke niveau met een bevlogen vers vol dubbelrijm. Lijpe biedt vervolgens verfrissende afwisseling met zijn extreem autoritaire, hoogst geanimeerde stijl en Kippie lijkt onwennig te beginnen maar sluit uiteindelijk subliem af met een razendsnelle flow. Kwalitatieve vocale variatie op een topbeat: het is ruim voldoende voor een bijzonder genietbare track.

Volgende week denderen we de Top-20 binnen, dus we zien je dan graag terug!

Geplaatst door bowie op 16 januari 2019