Met de tweede jaarlijst onder de noemer ‘De Achteruitkijkspiegel’ steken we voornamelijk de hand in eigen boezem. In dit artikel plaatsen we namelijk tien albums waar we toen ze verschenen onterecht geen aandacht aan hebben besteed. Dat kan liggen aan onze drukke agenda, andere prioriteiten, of simpelweg een Spotify-radar die ons de andere kant op stuurde. Dit zijn de tien albums die we te weinig hebben gedraaid en amper of niet hebben belicht, maar die alsnog een vermelding op HIJS verdienen. De platen uit de dode hoek dus, elk beschreven in twee alinea’s.
Even leek het erop dat hij fulltime acteur was geworden. In de vijf jaar na zijn album All Amerikkkan Bada$$ speelde Joey Bada$$ namelijk diverse grote rollen in films, waaronder in Two Distant Strangers, waarmee hij een Oscar in de wacht sleepte. Maar met 2000 bewijst hij dat hij letterlijk achter de schermen een prima album kan schrijven. De integriteit van het genre houdt hij in ere en het intellect bewaart hij met gratie.
Hoewel 2000 niet kan concurreren met To Pimp A Butterfly of zelfs zijn eigen voorganger, belicht het wel een belangrijke kwestie in de hedendaagse Amerikaanse samenleving: wapengeweld. Met zowel de frustratie als het optimisme die dat bij Joey teweegbracht, creëert hij bewustzijn en hoop voor een veilige en bloeiende gemeenschap.
Staart van de Draak, van het dynamische uit de hoofdstad afkomstige trio Rens, Jaïr & Ome Uncle, beweegt van de dansvloer rechtstreeks richting een zwoele zomerochtend in het park om uit te kateren. Zovaak als producer Jaïr techno-invloeden in de stuwende producties vermengt, slingeren de zanglijnen van Rens richting pop. Op het podium vertalen ze dat naar theatrale hiphop of zelfs performance art.
Het album schiet alle kanten op maar vliegt niet uit de bocht. Een beatbox die overgaat in een triomfantelijke koperblazer-gedreven tune, funky uptempo baslijntjes terwijl ze de bar leegzuipen, gevolgd door snoeiharde gabber. Tja, dan ga je weleens een avond door het geluid. Wij sluiten in 2023 aan bij zo’n avond, want als het album al een even charismatisch als chaotisch feestje oplevert, moet die performance art op de bucketlist.
Samen hebben ze meer dan een eeuw ervaring in de rapgame; Snoop Dogg, Ice Cube, E-40 en Too $hort. Hun gezamenlijke album als Mount Westmore hangt al heel wat jaren in de lucht. Snoop Cube 40 $hort is uiteindelijk een uitgebreide versie van de NFT die ze afgelopen zomer uitbrachten. Rinkelende koebellen, dik aangezette baslijnen en electronische synthesizers vliegen je om de horen; je hoort meteen dat dit een product is uit Cali and The Bay.
Er klinken verschillende muzikale g-funk throwbacks, maar ook vocaal waan je je in de jaren negentig. Zeker als Ice Cube in een stukje rijm TJ Hooker aan Superfly Snuka koppelt. Meer dan eens waan je je op een stoel terwijl de klassenoudsten zich hebben verzameld bij het bord voor een spreekbeurt. De beats zijn repetitief, het gekeuvel bestaat vaak uit nonsens maar hey; ik kan het ook niet helpen dat dat soms heerlijk luisterbare rommel als Ghetto Gutter oplevert. Dubs up!
Jong Louis is zo’n naam die al jaren borrelt in de Nederlandse scene en dit jaar zette hij een grote vink achter een doel van velen; een album uitbrengen met Bas Bron. Klusjesman zit vol met grappen en grollen, rhymes over zijn snitchende scriptiebegeleider en gastbijdragen van vrienden als Willie Wartaal, Spacekees en Donnie.
En waar laatstgenoemde zichzelf op dit album de orgineelste kletsmajoor kroont, kan ‘Jong Vloei’ er ook wat van. Op de electronische funk glijdt hij – “Wiehoeee!” – richting De Schule (we waren er begin dit jaar om over zijn album i.s.m. Spacekees te praten) om daar te verblijven met toeters. En als je daar dan toch overblijft, kun je net zo goed een liedje maken voor de juffen. Opwekkend, dansbaar, melig maar bovenal muzikaal de grootste uitdaging die Louis tot nu toe heeft gehad. Zie maar eens bijna een dozijn Bas Bron-beats in te kleuren zonder meteen een JVT-kopie te worden genoemd.
Belachelijk eigenlijk, dat we deze release niet hebben besproken. Ik móet me natuurlijk niet verantwoorden, maar doe het alsnog. Het nieuwe album van Sampa The Great verscheen namelijk middenin de drukste periode van het jaar. Een groot gedeelte van Team HIJS is begin september namelijk druk met street art-festival ALL CAPS. Maar met terugwerkende kracht moet gezegd: As Above, So Below is een meesterwerk.
Sampa schreef het nadat ze tijdens de pandemie vanuit Australië was teruggekeerd naar haar geboortelan Zambia. Zodoende is het een uitgebreide waardering en viering van haar Afrikaanse wortels, en bijzonder authentiek. Ze werkte ervoor samen met de Zambiaanse producer Mag44 en een aantal legendarische Afrikaanse artiesten; de Beninse zangeres Angélique Kidjo en Zamrockband WITCH, maar ook haar eigen nicht en zus zijn te horen. Het is tevens een erbetoon aan dat genre, dat Zambiaanse muziek en psych-rock combineert. De plaat is rijk, levendig en laat de vele kanten van Sampa’s persoonlijkheid zien.
Eigenlijk is ook de verschijningsdatum van het comeback-album van Ab-Soul de reden dat we het (nog) niet al te vaak gedraaid hebben. Herbert verscheen op de rand van het jaar, toen iedereen in ons vakgebied vast al ruimschoots begonnen was met het maken van de jaarlijstjes. Hoe het kan dat de mix werkelijk all over the place is met gasten als Sounwave en MixedByAli in de TDE-gelederen, lijkt onverklaarbaar, maar wie daardoorheen luistert hoort het interessantste Ab-Soul-album sinds Control System uit 2012.
Het album van de meest onderbelichte TDE-rapper is doorspekt met berichten; een voicemail van zijn biddende oma, en aanmoedigingen uit zijn inner circle. Maar het zijn vooral de overwegingen van Herbert zelf waardoor er een kwetsbaarheid uit dit album spreekt. Hij kijkt terug naar zijn kindertijd, waarin hij Kriss Kross-liedjes uit zijn hoofd leerde, en freestyles ’typte voor een internetpubliek via een AOL-inbelverbinding’. Maar zelfs die eerste hiphopherinneringen halen hem niet uit zijn focus.
Vorig jaar bewees voormalig G-Unit-soldaat Lloyd Banks ook na twintig jaar nog altijd een vlijmscherpe pen te hebben, toen hij The Course Of Inevitable uitbracht. Op het vervolg ervan weet hij als vader nog altijd ‘The Hunger For More’ te kanaliseren. Andermaal blijkt hij een complete mc; hij heeft de puchlines, de natuurlijk klinkende flows, de fijne en luisterbare stem, de delivery en schijnt de code van de straat te kennen.
Socialize heeft die classic Banks-feel, op Power Steering haalt hij Jadakiss tevoorschijn om je terug te brengen naar de tijd waarin G-Unit en The LOX de heetste producten van NY-rap waren en de chemie tussen hem, Vado en Dave East is niet te missen in Traffic. Sprinkel er wat vintage G-Unit-achtige vibes overheen en tel de Beanie Sigel-achtige grunt die het afgelopen decennium schijnbaar in zijn stemgeluid sloop erbij op en je weet het; Banks is méér dan enkel iemand die een goeie punch kan schrijven.
Er was een tijd dat breekbaarheid, kwetsbaarheid en emotie op een laag pitje stonden, zeker wat Nederlandstalige hiphop betreft. Fresku’s Twijfel bracht ruim een decennium geleden daar een ommezwaai in. Persoonlijke reflecties, zelfkritiek; het mocht ineens, ook op de bühne. Tegenwoordig viert de openhartigheid hoogtij. Goudeerlijke raps over gevoelens van zowel man als vrouw, we mogen ze graag horen. Wie daar anno 2022 in uitblinkt is MC LOST, de rapper uit de Bijlmer die op FASES hardop een zoektocht lijkt te organiseren naar het zijn van zichzelf. Hij herinnert, intrigreert en komt tot de conclusie dat hij vrij weinig is veranderd.
FASES gaat over liefde, respect en hoop. Maar ook over de levenslessen die hij leerde, de vragen die hij zichzelf stelt en de onzekerheden. Al die factoren blijken ervoor te zorgen dat zijn leven in sneltreinvaart passeert. Een prachtplaat die wat hij heeft geleerd van het opgroeien in een groot gezin verbindt met waar hij mee strugglet als hij eenzaamheid ervaart anno nu.
Ook Mickey Diamond – een van de dopeste rapontdekkingen van het jaar, bedank ons later – bewijst dat de journalisten toch echt tot het einde van het jaar moeten wachten met het maken van tja.. eindejaarslijstjes. Umbrella Collective, de groep waarin hij opereert, heeft zo’n gigantische output dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet; alleen al in 2022 verschenen er van zijn hand acht albums. Inhalen gaat je dus behoorlijk wat tijd kosten, maar waarom niet achteraan beginnen in dit geval? In december dropte Diamond namelijk twee albums in samenwerking met Big Ghost LTD.
Dat is niet alleen voor hem een gigantische co-sign, maar tevens het fijnste een-tweetje dat de anonieme producer heeft voortgebracht in de laatste jaren. Op zijn gelaagde boombap, vol klassieke, dreigende bassen of juist klassieke strijkers-samples gooit de rapper uit Detroit werkelijk een barrage aan rhymes. Continu blijft hij met zijn zware stemgeluid, laverend tussen nors en stoïcijns, metaforen en worstel-referenties spuwen. Met gevoel voor humor, want hoe hij, drie weken na deel 1 alweer deel 2 opende is classic: “The long-awaited sequel to the critically acclaimed Gucci Ghost is finally here!”
Tariq Ravelomanana, beter bekend als Infinity Knives, loopte veel van wat King Cobra zou worden door een vintage tape-machine die Brian Ennals in zijn auto rondsleepte. Het voegt een warmte, textuur en menselijkheid toe aan het grotendeels elektronisch gecomponeerde album. En in zekere zin doet het album hetzelfde in hoe het nieuws van de afgelopen jaren aan ons terug wordt gegeven. De avonturen van de “post-apocalyptic RUN DMC” komen pijnlijk bekend voor; het is een onverschrokken soundtrack bij elk protest tegen onrechtvaardigheid in de recente geschiedenis, bijtend en vol vuur, zonder aan cynisme toe te geven.
Ja, Brian Ennals en Infinity Knives zijn kwaad. Over swastikas die op deuren geschilderd zijn, pedofiele priesters en hoe erg de Baltimore Orioles sucken. Maar in al hun kwaadheid weigeren ze het idee dat deze wereld een betere kan zijn op te geven. Ennals’ scherpe humor en talent om in een paar woorden tot de essentie van iets te komen, gepaard met Infinity Knives zijn unieke vorm van glitchende synthesizer-funk, flirt regelmatig met nihilisme zonder daar volledig aan toe te geven. Daarvoor zit er gewoon teveel hart in. Teveel om nog voor te willen vechten. House the unhoused. Trans lives matter. Gooi die fucking molotov cocktail en voel de hitte van de vlammen op je gezicht afstralen. En laat iemand The Black Eyed Peas een belletje geven; dwars door de van de coke trillende oogleden en slokken goedkoop bier heen, hebben we eindelijk gevonden where the love is.
