De boekenlijst: vijf leestips van 2021 voor bij je kerstboom

Met een dik boek en een warme drank op de bank; wij kunnen ons weinig prettigere manieren bedenken om winterse dagen door te brengen. En aangezien je op deze site terecht bent gekomen, hebben we een vermoeden dat jij onze voorliefde voor het betere schrijfwerk over hiphop met ons deelt. In het afgelopen jaar verschenen er verschillende boeken die daarom niet in je kast zouden misstaan. We zetten onze onze top vijf van leestips voor bij de kerstboom voor je op een rij.

Basquiat - Taschen

5. Jean-Michel Basquiat – Eleanor Nairne (Taschen)

Vorig jaar bracht de Duitse uitgever Taschen een prachtig vormgegeven en gigantisch boekwerk uit dat het complete werk van Jean-Michel Basquiat beslaat. De 500 pagina’s ervan wegen samen ruim zes kilo (!), en kosten je een slordige 150 euro. Dat ze aan het begin van dit jaar dus een meer handzame en betaalbare versie uitbracht was absoluut welkom.

Als de helft van graffiti-duo SAMO stond hij aan de wieg van street art in het New York van de jaren ’80. Hij tekende hij de hoes voor de old school-klassieker Beat Bop van K-Rob en Rammellzee, en viel in voor Grandmaster Flash als DJ in de videoclip van Blondie’s Rapture. Toch waren het vooral zijn doeken die hem een icoon maakten. Basquiat overleed al in 1988 op 27-jarige leeftijd aan een overdosis heroïne, maar groeide in de jaren erna uit tot de populairste schilder die de hiphopcultuur voortbracht; rappers, van Westside Gunn tot Rick Ross, namedroppen hem nog altijd in hun verses.

Voor twee tientjes (JAY Z betaalde in 2013 ruim vier miljoen dollar voor één van zijn doeken) zet jij zijn complete oeuvre in de kast. Je kunt er dan naar hartelust doorheen bladeren, terwijl kunstkenner Eleanor Nairne je bijpraat over het verloop van zijn (te korte) leven. Zeg nou zelf, dat is toch een deal waar je niet omheen kan?

Hip-hop (and Other Things) - Shea Serrano

4. Hip-hop (and Other Things) – Shea Serrano (geïllustreerd door Arturo Torres)

Eerder maakte Shea Serrano samen met illustrator Arturo Torres al The Rap Year Book, waarin hij met veel humor én kennis bepleitte wat de track van het jaar was van 1979 tot en met 2014. Daarna volgden boeken over zijn andere grote liefdes binnen de popcultuur: Basketball (And Other Things) en Movies (And Other Things). Die trilogie is nu compleet met Hip-Hop (And Other Things).

Het format is simpel: Serrano stelt een vraag, en doet vervolgens zijn uiterste best diezelfde vraag in een essay van een aantal pagina’s te beantwoorden. Vragen als “Is Action Bronson A Good Travel Partner?”, “When Was Young Jeezy The Most Motivating On Thug Motivation 101?” en “Which is The Most Perfect Duo In Rap History?” Tijdens het lezen van zijn uitgebreid beargumenteerde antwoorden is het vrijwel onmogelijk niet meer dan eens hardop te lachen. Maar het zou te simpel zijn om Serrano zijn schrijfwerk als platte lolbroekerij af te doen. Daarvoor houdt hij simpelweg teveel van hiphop. Het is eerder alsof je de betere barbershop-discussie tussen goed geïnformeerde liefhebbers in boekvorm leest. In het laatste hoofdstuk gaat Serrano zelfs de ultieme vraag niet uit de weg: 2Pac or Biggie? Het antwoord zal je verbazen, en misschien wel overtuigen.

3. Music Is History – Questlove

Questlove schreef met het uitstekende Mo’ Meta Blues eerder al een vermakelijk boek dat veel van een memoire weg heeft. In Music Is History verlegt hij echter zijn vizier. Dit keer is niet hijzelf, maar de Amerikaanse geschiedenis het onderwerp. In elk hoofdstuk bespreekt hij een jaar vanaf 1971 (zijn geboortejaar) aan de hand van zowel enkele belangrijke albums die toen uitkwamen, als wat er gebeurde. Door muziek en historie met elkaar te verweven probeert Questlove meer te doen dan schrijven over muziekhistorie, maar te laten zien hoe muziek een product is van de wereld waarin het gemaakt wordt, en tegelijk invloed op die wereld hebben kan.

Het levert een hoop interessante inzichten en een bijzonder portret van de moderne geschiedenis op. Daarin schijnt hij zelf nog altijd meer door dan het onderwerp in eerste instantie doet vermoeden. Bijna heel het hoofdstuk over 1995 gaat bijvoorbeeld over de ’95 Source Awards, de avond waarop de beef tussen oost- en westkust ontbrandde. De drummer van The Roots zat toen zelf, uiterst nerveus, in het publiek. Maar ook in de keuze voor het ene album boven het andere, schuwt hij er absoluut niet voor de invalshoek persoonlijk te laten zijn. Tel daar de thematische playlists tussen de hoofdstukken door bij op, en waarom hij voor welk nummer koos, en je hebt een boek vol smakelijke anekdotes, verrassende weetjes en boeiende inzichten, waar elke muzieknerd zijn hart aan ophalen kan.

The Marathon Don’t Stop: The Life and Times of Nipsey Hussle - Rob Kenner

2. The Marathon Don’t Stop: The Life and Times of Nipsey Hussle – Rob Kenner

Wat kunnen we nog zeggen over deze uitstekende biografie van de veel te jong overleden Neighborhood Nip? Auteur Rob Kenner is een overduidelijk een man die tijdens het leven van de rapper en ondernemer uit Los Angeles al door hem geïnspireerd raakte, en er alles aan gedaan heeft om die inspiratie eer aan te doen met de manier waarop hij zijn levensloop beschreef. Dat doet hij bovendien door niet alleen Nipsey zelf te portretteren, maar de wereld waaruit hij voortkwam. De gangcultuur en historie van zijn stad worden met gevoel voor nuance neergezet, en maken het boek een must-read voor iedereen die meer begrijpen wil van Westcoast-hiphop.

Hoe bekend of onbekend je met het werk van de rapper in kwestie bent is daarmee van ondergeschikt belang. Kenner maakt haarfijn duidelijk waarom Nipsey Hussle stond voor iets dat groter was dan hijzelf, en daar zelf groots mee werd. In het interview dat we eerder dit jaar met de schrijver voerden over de totstandkoming van het boek, was hij glashelder over zijn intenties: “Ik was vastbesloten dat het boek geen tragedie moest worden. Ook al vond een tragedie plaats terwijl ik nog midden in mijn research ervoor zat, weigerde ik dat de focus te maken. Ik heb me ten doel gesteld er een triomf van te maken.”

Missie geslaagd.

Kelefa Sanneh - Major Labels

1. Major Labels: A History of Popular Music In Seven Genres – Kelefa Sanneh

Als zoon van Afrikaanse ouders in het Amerika van de jaren ’80 was hiphop het eerste genre waarmee Kelefa Sanneh een eigen identiteit los van zijn ouders vorm begon te geven. Zijn eerste grote muzikale liefde was echter punk; het idee jezelf te kunnen definiëren aan de had van hetgeen waartegen je verzet, ontwaakte iets in hem dat hem nooit meer losliet. Het vormt ook de kiem voor één van de interessantste boeken over muziek in tijden. Muziekgenres zijn immers net zo afgebakend door wat ze níet zijn, als door wat voor geluiden hen kenmerken.

Genredefinities verdwijnen volgens Sanneh echter naar de achtergrond in het streamingtijdperk, waarin alles soms één diffuus genre lijkt te worden. De ervaren muziekjournalist pleit voor het belang van genres, hun verschillende bijbehorende subculturen en de invloed die ze ermee uitoefenden. Dat doet hij door in volle vaart de historie van de zeven (in Amerika) populairste genres te beschrijven: rock, r&b, country, punk, hiphop, dance en pop. Die verschillende geschiedenissen blijken elkaar meer dan eens te raken, en nergens exact afgebakend te zijn. Sanneh is dan ook geen purist pur sang; de muzikale omnivoor schrijft met even oprechte waardering en doorwrochte kennis over alle zeven stijlen. Maar wil je muziekhistorie in kaart brengen, en hoe grensverleggend sommige platen wel niet zijn, dan zal je toch eerst moeten weten waar die grens ligt. Laat dit boek daarbij je reisvisum zijn; Kelefa Sanneh stempelt je paspoort met genoegen af.

Geplaatst door Jaap van der Doelen op 16 december 2021