Hiphop heeft in de afgelopen vierentwintig uur twee grondleggers verloren, zo werd gisteravond bekend. Rapper John ‘Ecstasy’ Fletcher was in de jaren ’80 als één van de twee oprichters van de groep Whodini een directe pionier van het genre. Bluesrock-gitarist Leslie West zijn invloed was indirect, maar een concertsample van hem uit 1969 werd decennia later eveneens een icoon binnen de hiphopcultuur.
Het is zaterdag 16 augustus 1969, rond kwart over negen ’s avonds, als Leslie West naar voren stapt op het podium van Woodstock. Het is de tweede dag van wat als het meest legendarische popfestival ooit de boeken in zal gaan. Dat het pas het vierde optreden ooit is van Mountain, de psychedelische bluesrockband waarvan hij zanger en gitarist is, is niet aan hem te merken. Een half miljoen mensen staat er naar hen te kijken als drummer Norman Smart het intro van Long Red uit zijn instrument mept, maar ze zijn Leslie nog niet enthousiast genoeg. “You out there?”, vraagt hij hen. Het publiek schreeuwt. “Louder!” reageert hij, en hij heeft nog een instructie: “Well, clap your hands to what he’s doing!”
Zowel de drums van Norman Smart als de stem van Leslie West zijn in het geheugen van vrijwel elke hiphopliefhebber gegrift. Onbewust wellicht, want de liveopname van Long Red leeft vanaf de jaren ’80 voort in talloze hiphopklassiekers. Van Drake tot Dilla, van Rakim tot A$AP Rocky en van Dilated Peoples tot Compton’s Most Wanted, allemaal hebben ze de sample gebruikt. Veel rappers en producers zelfs meerdere keren, zo rijk is de bron. De teller staat inmiddels op meer dan 700 tracks die ernaar terugkeerden, en het einde daarvan is nog lang niet in zicht.
Leslie West verloor afgelopen zondag op 75-jarige leeftijd het bewustzijn na een hartaanval. Hij werd naar het ziekenhuis gebracht en overleed daar op dinsdag 22 december, zo bevestigde zijn broer gisteren aan muziekmagazine Rolling Stone. In de wereld van hiphop zal zijn stem echter nooit verdwijnen, en alleen nog maar ‘Louder!’ worden.
De invloed op de hedendaagse hiphop van Whodini is niet tot één track terug te brengen, maar is minstens even groot. Jalil Hutchins en Ecstasy brachten als duo in 1983 hun titelloze debuutalbum uit, later voegde ook Grandmaster Dee zich als DJ bij de groep. Op de cover van die eerste plaat poseerden Jalil en Ecstacy in strak gesneden witte pakken tegen een achtergrond van graffiti; een beeld dat hun geluid wonderbaarlijk goed samenvat. Het album werd goed ontvangen maar leverde nog geen mainstream-hits op, wat een jaar later niet gezegd kon worden van opvolger Escape. Die leverde namelijk onder meer de hitsingle Friends op, een klassieker met een hoofdletter ‘K’.
Het refrein van de track werd opnieuw geïnterpreteerd, gesampled en hergebruikt door artiesten van MF Doom tot Kanye West, maar de invloed van Whodini uit zich ook in minder directe gevallen. Net als de rest van Escape werd Friends geproduceerd door de legendarische Larry Smith, die het album in iets meer dan twee weken met de groep in Londen opnam. Daarmee stond Smith aan de wieg van twee voor hiphop essentiële bewegingen.
De eerste hiphopplaten werden namelijk vaak als uitlopers van disco gezien, wat qua stijl geen vreemde aanname was. Maar het was samen met Run DMC, dat het Smith lukte om de rauwe energie van live hiphopshows op plaat te vervangen, en de deur voor hardcore hiphop te openen. Met Whodini opende hij echter een deur die precies aan de andere kant van het spectrum lag: een hybride vorm tussen hiphop en R&B. Precies die twee uitersten maakten duidelijk hoe breed het genre wel niet zijn kon, en het is ondenkbaar om je voor te stellen hoe de ontwikkeling ervan zonder één van die twee eruit zou zien.
“Whodini was dominant van 1983 tot 1987”, aldus de Amerikaanse muziekhistoricus en hiphopjournalist Dart Adams. “Dat zijn vijf opeenvolgende jaren. Tegen 1988 werd duidelijk dat ze het moeilijk zouden krijgen om te concurreren met golden era-artiesten. Maar zonder Whodini, komen we helemaal niet bij een golden era aan. Het was het soort rapgroep dat je ouders ook tof konden vinden. Zij konden daardoor het podium delen met gevestigde R&B en Soul groepen in settings die normaal gesproken anti-rap waren. En ze verkochten platen en rockten shows. Zij waren het totaalpakket precies toen we het nodig hadden.”
Public Enemy frontman Chuck D beaamt de live-reputatie van Whodini volmondig: “In 1987 deed Public Enemy mee met de Def Jam tour. Ik werd zenuwachtig wanneer ik de 15.000 fans zag die er elke avond voor me stonden. Maar er waren twee rappers die zomer die mijn mentor werden en me kalmeerden. De eerste was Doug E. Fresh, en de tweede was Ecstasy van Whodini. Altijd daar om je tips en advies te geven.”
John ‘Ecstasy’ Fletcher werd 56 jaar oud. Wij wensen zijn nabestaanden veel sterkte toe met dit verlies.
