Kay Slice zijn eerste soloalbum is het resultaat van een doorlopende muzikale ontdekkingstocht. Een reis die intens persoonlijk is en tegelijk verhaalt over heel de Afrikaanse diaspora. Via FaceTime vertelt de Rotterdammer vanuit Ghana over zijn nieuwe album, de diepere betekenis van ritmes en de frisse flows uit ‘Kumerica’.
“What if you were a palm tree, in an oak tree forest? Would you stay rooted?”, zo vraagt Kay Slice zich af tijdens de eerste seconden van The Score. Een baslijn als een kop warme thee na een lange dag, en een trompet die klinkt als een ondergaande zon omlijsten zijn vocalen. Het is een kalme, drumloze opener voor zijn solodebuut, maar het frisse pianoloopje dat halverwege invalt geeft al een hint naar meer dansbaar materiaal dat zijn opwachting maakt. Welkom op From Back To Back, de plaat waarop de Ghanese Rotterdammer (of Rotterdamse Ghanees) je gedurende een half uur meeneemt op reis langs zijn roots.
Toen de afspraak met de rapper uit de voormalige formatie Brandwerk gemaakt werd, was nog niet duidelijk of we in thuisstad Rotterdam een kop koffie zouden pakken, of gingen videobellen. De op dat moment nog geldende maatregelen die alle horeca dichthield maakten het onzeker, we prikten een datum en keken later wel hoe of wat. Het blijkt uiteindelijk via FaceTime plaats te vinden. Niet omdat de terrassen in Nederland nog gesloten zijn, maar omdat het voor hem dichtstbijzijnde etablissement zich op dat moment nog in het West-Afrikaanse land van zijn ouders bevindt.
“Ik heb mijn verblijf wat verlengd. Ineens moest ik alweer terug, maar ik ben met nog veel te veel dingen bezig hier”, zegt hij lachend. “Mentaal was ik ook nog niet klaar om terug te gaan.” Dat komt niet zozeer omdat hij daar niet langer een Ghanese palm in een Nederlands eikenwoud is. “De conclusie is eigenlijk dat ik gewoon overal anders ben. Als ik hier ben, zien ze me toch als een Nederlander. En in Nederland ben ik die Ghanees. Maar dat betekent ook dat je altijd uniek bent.”
Diezelfde kruisbestuiving kenmerkt ook zijn muziek als soloartiest. Hij is nog steeds de man die als hiphopkid in Nederland opgroeide, maar omarmt het Ghanese muzikale erfgoed meer dan ooit op zijn solodebuut. Het is het resultaat van een proces dat al enkele jaren loopt. “Ik moest hiernaartoe komen om echt te duiken in wat muziek van hier nou anders maakt dan westerse muziek. Heel erg in de polyritmiek duiken—hoe verschillende ritmes bij elkaar komen, wat maakt dat het anders is in bepaalde regio’s, welke energie geven specifieke ritmes?”
De kennis die hij opdeed tijdens zijn reizen en studies (onder meer aan de University of Ghana in Accra) leerden hem hoezeer de betekenis van ritmes nieuwe lagen aan de muziek toe kunnen voegen. “Het Kpanlogo-ritme bijvoorbeeld, is iets dat heel erg populair is geworden in de tijd dat Ghana onafhankelijk werd. Dan weet je dat dat een ritme is dat mensen een bevrijdend gevoel geeft. Wanneer je die achterliggende gedachtes achter ritmes weet, ken je de kracht ervan pas echt en kun je er ook van alles mee doen; in je lyrics en wat je ermee wilt vertellen. Ik had ook mijn interface mee kunnen nemen en gewoon hier wat gaan maken met verschillende mensen en producers -en dan klaar. Maar ik vond het heel belangrijk om verschillende generaties te spreken. Ik heb gesproken met mensen die mijn grootouder zouden kunnen zijn, dat brengt heel andere informatie met zich mee dan wanneer je alleen met generatiegenoten communiceert.”
Niet dat die er geen op de plaat te vinden zijn. Een opvallende feature is Joey Le Soldat, de rapper uit Burkina Faso die in Mama A een verse in zijn moerstaal spit. Een vriend die voor Joey getolkt had in een interview dat hij tijdens ADE Beats gaf, stelde hem in Rotterdam aan Kay voor. Een dag later zaten ze in de studio. “Joey is echt een baas”, blikt Kay lachend terug. “On some Jigga shit. Hij hoorde die beat, vroeg om het nog een keer te horen, en zei toen ‘Oké, ik heb de tekst.’ Toen deed ie ‘m gewoon! Hij hoefde niks uit te schrijven. Twee keer die beat en let’s go. Ik vond het nice dat hij het in zijn moedertaal heeft gedaan. Dat geeft een extra lading en brengt het echt bij elkaar.”
De track kende meerdere fases en begon met een compleet geproduceerde beat. Tijdens verschillende liveoptredens evolueerde deze steeds verder, waarna de track opnieuw door de band werd ingespeeld. Ook Slice M Go, de track die hij enkele jaren terug al speelde als muzikale gast in De Wereld Draait Door, kent verschillende versies. Twee ervan haalden de plaat: het origineel en de ‘Ghana Remix’. “Ik heb hier in Ghana met een band gewerkt en wilde die contrasten en mijn reis laten horen. Dat wordt met die twee heel duidelijk. In Slice M Go zitten wel wat West-Afrikaanse invloeden, maar ik wilde laten zien wat er gebeurt als je het helemaal daarnaartoe trekt.”
In de vernieuwde versie bleek ook ruimte te ontstaan voor zo’n ritme dat een extra laag betekenis toevoegt. “Dat is een ritme dat te herleiden is specifiek naar centraal Ghana, waar mijn vader vandaan komt”, vertelt Kay. Die kennis had hij nog niet toen hij het tijdens een drumles in Ghana leerde. Hij merkte het ritme hem direct pakte, waarop zijn drumleraar begon te lachen. “Natuurlijk, jongen!”, reageerde die. “Dat komt direct uit de regio waar je vandaan komt!”
Het stelde hem ook in staat om te verwijzen naar de highlife en afrobeat van de jaren ’70. De historie van highlife gaat terug tot de 19de eeuw, toen Ghanese muzikanten hun muziektradities toe gingen passen op westerse instrumenten. Highlife werd bovendien enorm gestimuleerd door Kwame Nkrumah, de eerste president van Ghana en een groot aanjager van het panafrikanisme. “Hij bracht ook altijd een band mee. Die speelde highlife, maar op een manier waarin iedereen zichzelf herkende”, weet Kay. “Dat is echt next level shit; dat je muziek gebruikt als middel om mensen bij elkaar te brengen. Als je heel erg in zou zoomen op één gebied in Ghana en die muziek erin zou gooien, zou het mensen niet raken. Maar omdat al die invloeden erin verwerkt zitten, creëerde het een nationale identiteit.”
Highlife inspireerde eind jaren ’60 vervolgens weer muzikanten als James Brown om meer Afrikaanse elementen in hun muziek te stoppen, waaruit al snel de funk geboren werd. En toen men in West-Afrika funk-invloeden op hun beurt weer in highlife verwerken ging, ontstond de afrobeat. “En James Brown is voor ons als hiphop-kids echt onze vader, man”, spreekt de rapper bewonderend over de veelvuldig gesamplede funk en soul-artiest. “Die hele periode sprak tot mij, dus dat wilde ik echt verwerken in mijn muziek.”
Dat die wisselwerking niet enkel iets van het verleden is, blijkt ook wanneer we enkele favoriete tracks van Kay Slice uit de rijke muzikale traditie van Ghana beluisteren. We besluiten er drie uit te lichten. Daar zitten niet alleen highlife en afrobeat legendes tussen, maar ook Black Sherif, één van de vaandeldragers uit de populaire en levendige Ghana drill scene. “Als ik hier vertel dat ik uit Rotterdam kom, noem ik dat het Kumasi van Nederland. Kumasi is hier ook de tweede en grootste stad van het land. Dat noemen ze hier Kumerica; omdat ze inspiratie uit de sounds van Amerika halen.”
Black Sherif – Second Sermon
“Het heeft heel veel energie en je voelt die drill-vibe, maar het is niet per sé agressief. Zijn delivery is heel verfrissend. Het zou niet uit een andere plek kunnen komen dan waar hij vandaan komt, dat vind ik altijd heel tof. Hoe hoor je zo’n beat, en kom je dan met dit? Dan ben je echt something else.”
K. Frimpong – Kyenkyen Bi Adi M’awu
“Deze sound pakt mij meteen. Het is heel bombastisch en heeft iets filmisch. Ook tekstueel; het gaat erover dat hij een kamer binnenkomt, en dat zijn vrouw weg bij hem is gegaan. ‘Zeg dat het niet waar is, zeg dat het niet waar is’, zingt hij. Er zit zoveel emotie in hoe hij dat brengt. Mijn Twi, mijn Ghanees, is helemaal niet daar dat ik die achterliggende gedachte meteen meekreeg. Maar die extra laag vind ik ook heel mooi. De essentie van de track is voor mij dat je nooit weet wat er gaat gebeuren en van jezelf moet houden, om niet kapot te gaan aan iets waar je zelf geen grip op hebt. Vertrouwen kan je geven, maar je moet het ook hebben in jezelf.”
Ebo Taylor – Love and Death
“Dat is echt dé legend. Gelukkig is hij nog met ons. Ik ben er met mijn moeder naartoe gegaan toen hij in Rotterdam optrad. Hij komt uit de regio waar zij vandaan komt, dus voor haar was het een feest van herkenning. Hij is ook iemand die met highlife is begonnen en daarna er een afrobeat-vibe aan heeft gekoppeld.”
Net als grote Afrikaanse muzikanten zoals Mulatu Astatke en Fela Kuti, musiceerde Ebo Taylor jarenlang in Londen. Alle drie verdiepten ze zich na hun terugkeer naar respectievelijk Ethiopië, Nigeria en Ghana verder in de muziektradities van hun thuisland. Vervolgens vermengden ze die met de invloeden uit het westen om zo nieuwe sounds te creëren. “Zij hebben eigenlijk ook back to back gedaan, alleen dan andersom”, beseft Kay Slice zich over de grootheden, die op hun beurt weer samples voor allerlei hiphoptracks leverden. De voedingsbodem blijkt eindeloos vruchtbaar.
“Vanuit het westen denken wij ‘het is gewoon één land’ maar er zijn hier zoveel verschillende culturen, stammen en stromingen gaande. Ik vind het echt magisch dat er daartussen zoveel eenheid is. Muziek heeft daar altijd een rol in gespeeld”, zegt hij. “Ghana zal altijd interessant blijven als muziekland, in Afrika, en in de wereld.”
Op 13 mei is de release show van From Back To Back in Theater Rotterdam. Daarna is Kay Slice live te vinden op de volgende plaatsen en data: HipFest, Scheveningen (17 juni), Paard, Den Haag (25 juni), Paradiso, Amsterdam (8 juli), Sunny Side Up festival, Texel (29 juli).
