Waarom J. Cole beter even zijn mond kan houden als Noname spreekt

Een ‘tale as old as time’’: Twee rappers hebben beef, en wij worden verrast met een paar pittige disstracks. Maar waar eerdere clashes om gekrenkte ego’s binnen hiphop vaak showcases in punchlines en raptechniek waren, leert de deze week plotsklaps ontvlamde vete tussen Noname en J. Cole ons veel, veel meer.

Op 29 mei uit rapper Noname haar ongenoegen in een (inmiddels verwijderde) Tweet, over het gebrek aan steun voor de BLM-beweging vanuit rijke, succesvolle rappers. Ze noemt hierbij specifiek de artiesten die muziek maken over de struggles van zwarte mensen.

“Poor black folks all over the country are putting their bodies on the line in protest for our collective safety and y’all favorite top selling rappers not even willing to put a tweet up, niggas whole discographies be about black plight and they no where to be found.”

Noname noemde niemand bij naam, maar Twitter zou Twitter niet zijn als er niet flink gespeculeerd zou worden. Dus kwam men al snel tot de conclusie dat het om Kendrick Lamar of J.Cole zou gaan. Die tweede dacht dat blijkbaar ook, en zo werden we afgelopen dinsdag verrast met een nieuwe Cole track. In Snow On Tha Bluff mijmert Jermaine Cole vier minuten lang over hoe hij door de Twitter van een vrouw scrollt, ziet dat ze boos is en een Tweet leest die over hem gaat.

“I scrolled through her timeline in these wild times, and I started to read / She mad at these crackers, she mad at these capitalists, mad at these murder police / She mad at my niggas, she mad at our ignorance, she wear her heart on her sleeve / She mad at the celebrities, lowkey I be thinkin’ she talkin’ ‘bout me.”

Maar daar stopt het niet. In al zijn wijsheid komt de rapper tot de conclusie dat hij wel naar haar wil luisteren, maar dan moet ze het wel netjes zeggen: “But shit, it’s something about the queen tone that’s botherin’ me”. Met name die laatste zin zorgt voor kritiek. Cole wordt beschuldigd van seksisme en het spelen van ‘toonpolitie’ richting een zwarte vrouw die haar mening geeft.

Ik herken deze houding goed. Ik zie het in mijn eigen omgeving, als zelfbenoemde solidaire anti-racisten praten over mensen als Sylvana Simons en Akwasi. ‘Ja ze hebben een punt, maar ze zeggen het niet netjes’. Het soort tone-policing waarbij je wel je mening mag geven, maar het liefst niet te luid en wel op de manier, of het moment waarop, het de ander goed uitkomt. Dit is geen solidariteit, dit is iemand het zwijgen opleggen omdat ze kritiek op je hebben en daar met passie over spreken.

En ja, Noname is boos, zoals Cole ons niet laat vergeten op zijn track. Maar waarom wordt haar woede neergezet als irrationeel?. Ik denk dat het de discussie niet vooruit helpt om iemand die zo actief is in de BLM-movement als Noname, weg te zetten als het cliché van de ‘angry black woman’. De toon van het Cole’s track doet paternalistisch aan, en dat voelt Noname blijkbaar ook.

Nadat Cole een halve bevestiging geeft dat Snow On Tha Bluff inderdaad gaat over Noname en dat hij achter de tekst staat, reageert zij op haar beurt met het door Madlib geproduceerde Song 33. Daarin zet ze J. Cole in een beknopte 1 minuut en 10 seconden effectief op zijn plek. Aan het begin knalt ze het er meteen in: “I saw a demon on my shoulder, it’s lookin’ like patriarchy”. Vervolgens bekritiseert ze hem voor het schrijven van een heel nummer over haar Tweet, in plaats van over de problemen die ze probeerde aan te kaarten: “When George was beggin’ for his mother, saying he couldn’t breathe / You thought to write about me?”

Ook rapt ze over de huidige positie van zwarte (trans)vrouwen in de VS, en hoe zij vaak slachtoffer worden van geweld door zwarte mannen die hen zouden moeten beschermen: “One girl missin’, another one / But niggas in the back quiet as a church mouse / Basement studio when duty calls to get the verse out”. J.Cole reageert daar weer op, door de track te delen met zijn volgers en Noname een shout out te geven.

Laat ik nu voorop stellen dat ik het goed vind dat J.Cole achter de boodschap van Song 33 lijkt te staan, maar dat is dan ook het enige en laatste compliment dat ik voor hem over heb. Snow On Tha Bluff, en de hele situatie er rondom, is op zoveel manieren problematisch dat het bijna moeilijk is om tot de kern te komen. Toch wil ik wel wel een poging wagen, en naar mijn idee is het dit: Het is niet de verantwoordelijkheid van Noname, een zwarte vrouw, om J.Cole, een zwarte man, te leren over racisme, seksisme of activisme. Zoals de bekende schrijfster en burgerrechtenactiviste Audre Lorde schrijft in een van haar essays: ‘Van zwarte mensen wordt verwacht dat we witte mensen onderwijzen over onze menselijkheid. Van vrouwen wordt verwacht dat ze mannen onderwijzen. Van lesbische vrouwen en homoseksuele mannen wordt verwacht dat ze de heterowereld onderwijzen.”

Lorde legt uit dat dit een manier is waarop mensen geen verantwoordelijkheid voor hun eigen acties hoeven nemen. En als je dan iemand probeert te onderwijzen, zoals Noname dat doet, moet ze van J.Cole haar excuses aanbieden omdat ze het niet op de goede toon doet. Weer een reden om niet te luisteren; weer een reden om niets te doen.

En waar het Simons en Akwasi vaak alleen kwalijk wordt genomen dat ze te boos zijn, neemt J.Cole het Noname bovendien kwalijk dat ze te… slim is? Ik quote: “Just ‘cause you woke and I’m not, that shit ain’t no reason to talk like you better than me”. De helft van track is een uiteenzetting van redenen waarom J.Cole minder woke is dan Noname, de andere helft zijn excuses waarom hij zelf niets hoeft en kan leren. En dat gaat gepaard met de veronderstelling dat zij niet, net zoals Cole zou kunnen doen, gewoon een paar boeken heeft gelezen. Nee, haar sociale bewustzijn is er met de paplepel ingegoten door haar ouders, stelt hij: “She strike me as somebody blessed enough to grow up in conscious environment”.

Maar wat is dit gedrag? Trots de vlag uithangen dat je niks beter hoeft te doen, omdat je er gewoon niks over weet. Het is een rare variant van een man die roept dat hij niets in het huishouden hoeft te doen, omdat zijn vrouw het beter kan. En Cole zet zichzelf neer als een dom jongetje dat als een kind moet worden toegesproken in plaats van een rijke, 35-jarige man die ooit magna-cum-laude afstudeerde van de universiteit en gastlessen gaf op de Harvard universiteit.

Zwarte Amerikaanse vrouwen voelen zich vaak alsof ze dubbel zo hard moeten strijden in een tijd zoals deze. Ten eerste voor hun menselijkheid als person of color, en ten tweede tegen het seksisme en geweld tegen vrouwen binnen hun eigen gemeenschap. De cijfers liegen er niet om. In februari dit jaar werden er in de VS zo’n 75.000 zwarte vrouwen vermist, zo’n 10% van het totale aantal vermissingen, terwijl zij maar 7% van de populatie beslaan. In de tijd dat de BLM protesten in volle gang waren werd het lichaam van de 19-jarige activiste Oluwatoyin Salau gevonden en zijn meerdere zwarte transvrouwen en transmannen vermoord.

In zijn track vraagt Cole “How you gon’ lead, when you attackin’ the very same niggas that really do need the shit that you sayin’?” Maar dat geldt dan ook voor hem. Dit is niet het moment voor een disstrack vol gesluierde onwetendheid en onderhandse complimenten (PSA: iemand een queen noemen maakt de boodschap niet automatisch positief).

Als Cole echt wil leren, zoals hij meerdere keren heeft herhaald, begin dan met luisteren. Ga even op de achterbank zitten en laat iemand anders het stuur vasthouden, want Noname lijkt daar wél toe bereid. Zoals ze zelf al zegt in Song 33: “This a new vanguard, / I’m the new vanguard”.

Geplaatst door Jaap van der Doelen op 20 juni 2020