Ik hoorde ook dat ik een enorm achterwerk heb. Nu ben ik op dieet. Eigenlijk vind ik wortels en kwark heel lekker. Maar de meeste mensen vonden het een goed stuk. En ze waren vooral blij dat er eens wat positieve aandacht aan hiphop en de taal daarin werd besteed. Allemaal begonnen ze over vooroordelen; ze moeten al jaren hun muzieksmaak verdedigen. Maar “ik zal ze nu dit stuk onder de neus duwen”, twitterde een zekere Jesse mij vastberaden.
Hiphopvooroordelen, praat me er niet van. Zeven uitspraken die ik vaak hoor; ik noem ze maar even, gevoel voor drama als ik heb, hiphophoofdzonden:
1. Het is geen muziek; het is geluidhinder
2. Vroeger moest je nog echt wat kunnen
3. Wie zingen kan, hoeft niet te rappen
4. Nou vooruit, De Jeugd van Tegenwoordig, dat zijn wel taalvernieuwers
5. Ik kan me niet voorstellen dat zulk soort jongens dat nou echt allemaal bedoelen in hun teksten, daar zijn ze toch helemaal niet slim genoeg voor
6. Het is niet ‘de’ leven, maar ‘het’ leven
7. Maar wel goed dat die ene rapper nu uit de kast is gekomen
Laat ik om te beginnen even wat opruiends zeggen. “Die Mozart he, die zit ook maar wat te pingelen.” Dat kan je niet maken om dat te zeggen, dat vind ik ook. Ik wil ook niet zeggen dat Jay-Z muzikaler is dan Beethoven. De vergelijking slaat bovendien nergens op. Je zegt ook niet: “Wil je suiker of mayonaise in je thee?”
De meeste mensen houden niet van rap. Dat geeft niks. En een mededeling: als je niet van hiphop houdt, ga je er ook nooit van houden. Ik heb erg veel last van zendingsdrang, maar het zou me denk ik eerder lukken om mensen een geloof of een 27-delige encyclopedie aan te praten, dan hiphop. Daar heb ik me bij neergelegd. Hiphop is geen niks-aan-de-handmuziek die je ook in de wachtkamer van de dokter of in de bouwmarkt zou kunnen horen. Het is geen achtergrondmuziek, maar voorgrondmuziek. Een mooi woord, dat een collega van mij ooit bedacht. En trouwens, mensen die zeggen: “Ik hou van alle muziek, van klassiek tot rap”, wantrouw ik. Je kan helemaal niet tegelijkertijd van Debussy, Slayer, Carly Rae Jepsen en Busta Rhymes houden.
Maar ik dwaal af. Ik denk dat ik niet zo van klassieke muziek houd, maar ik heb er ook gewoon geen verstand van. Maar wel frappant dat veel mensen heel makkelijk iets negatiefs over hiphop zeggen. Terwijl ze daar ook niks van weten. Ze hebben misschien hooguit Ik neem je mee (hee hee hee hee hee) eens uit een draaiorgel horen komen.
De vooroordelen:
1. De Wet geluidhinder, ik heb hem er even bij gepakt, gaat vooral over ‘industrielawaai, wegverkeerslawaai en spoorweglawaai’.
2. Tegenwoordig moet je juist veel meer kunnen dan vroeger, want vroeger was alles beter.
3. Zingen en rappen zijn heel andere vaardigheden, net als curlen en kunstschaatsen dat zijn.
4. En dan De Jeugd: Willie, Vjèze en Faberyayo zijn heerlijk grappige jongens. Alleen zij kunnen het in hun hoofd halen om afhalen roti te laten rijmen op Helmut Lotti en verzinnen een woord als aanheidstrophy, een prijs die je krijgt als je aan, erg stoer, bent. Maar ze zijn ook heus niet altijd taalvernieuwend bezig. Ze hebben namelijk ook een liedje met een refrein dat zo gaat: IK WIL AAN TIETEN ZITTEN IK WIL AAN TIETEN ZITTEN IK WIL AAN TIETEN ZITTEN. Het gaat ook nog verder, want dat kan natuurlijk alleen als er ‘sletten’ voorhanden zijn, maar ja: Waar zijn de sletten? Waar zijn de sletten? Waar zijn de sletten? Waar zijn de sletten? Zijn ze links? Zijn ze rechts? Waar zijn de sletten?
Dat kan taalvernieuwender. Neem Ome Omar: die vormt bij het woord gangster gewoon eigenhandig de afleiding gangsterlijk, en dat terwijl er eigenlijk in het Nederlands nauwelijks meer nieuwe woorden op -lijk gevormd worden. Sterker nog, bij gangsterlijk leidt Omar ook nog het zelfstandig naamwoord gangsterlijkheid af, alsof het niks is. Pas ging Omar naar het fotomuseum Foam en schreef hij daar een leuk blogje over. Daar had hij het over de vintageheid van de foto’s die hem wel aansprak. Masterlijk, vind ik dat.
5. Ja, zulk soort jongens bedoelen het allemaal juist wel zo met hun teksten. De woordspeling is populair in de hiphop. De belangrijkste eigenschap van een woordspeling is dat hij altijd bewust wordt gebruikt. Mijn hele stijl zit in jouw DNA, ja mij dee-je-na; Sticks kan nog wel beter, maar het is wel met opzet gerapt.
6. En ik weet ook wel, vrij naar Sef, dat het niet ‘de’ leven is. Maar vandaag is rood is ook ongrammaticaal. En met andere bijvoeglijke naamwoorden blijft het een raar zinnetje. Vandaag is brak. Vandaag is gangsterlijk: raar. Met andere woordsoorten ook: Vandaag is sperziebonen. Nee. Vandaag is nordic walken. Mm.
7. Frank Ocean is geen rapper, maar een zanger, en hij is waarschijnlijk bi.
Veel is dus niet zo in hiphop. Maar in het algemeen is veel vaak niet zo. Niet alle tandartsen dragen steenrode broeken. Niet alle wiskundigen zitten weggestopt in een berghok, zoals Brainpower dat rapt. Niet alle hiphopliefhebbers dragen baggy broeken. Sommige dragen zelfs bloemetjesjurken.
Maar, wijlen Michael zei het al, man in the mirror/make that change, et cetera. Laat ik niet moraalridderig zijn en vooral ook eens kritisch naar mezelf kijken. Mensen die mij goed kennen lachen zich rot om deze column, want ik ben zelf de koningin van de ongenuanceerde uitspraken. Dit is een sorrycolumn. Zeven excuses:
1. Ik zal nooit meer zeggen dat The Beatles lullige liedjes maken: sorry
2. Ik zal ook niet meer zeggen dat opera nooit mooi is: sorry
3. En ook niet dat ik het eigenlijk toffer vind als de 2 Live Crew Voodoo Chile samplet, dan als Jimi het zelf speelt. Sorry! (Maar zo gaaf hoe Mr Mixx daar my seven bizzoz doorheen scratcht)
4. Ik zal ook niet meer interessant doen over jazz en dan over Kind of Blue beginnen: sorry
5. Ik zal nooit meer snibbig over een plaat uit 1993 beginnen als jeugdigen om mij heen blij worden van French Montana
6. En het is ook wel lichtelijk overdreven om te beweren dat ik liever gekielhaald word dan een nummer van Antony and the Johnsons uitzit. Sorry ook daarvoor
7. Het woord house heeft een minder algemene betekenis dan ik denk: mijn excuses
Ik zal het allemaal niet meer doen. Misschien moet ik ook een biechtvideo opnemen. Maar blijven jullie dan met je poten van mijn hiphop af.
