De jonge hiphopliefhebber zegt de namen van dit duo waarschijnlijk niets: Cartes & Kleine Jay. Laatstgenoemde is voor hen waarschijnlijk vooral host van WOO HAH! en van zijn vroegere evenknie Cartes hebben ze waarschijnlijk nog nooit gehoord. Toch schreven ze samen een flink hoofdstuk aan het boek der Nederlandse hiphop. En gelukkig voor iedereen; die lesstof is nu te verkrijgen via Spotify! Een terugblik op een van ’s lands beste hiphop-duo’s ooit.
Negen jaar na het afscheid van Cartes & Kleine Jay in hun thuisstad Den Bosch heeft het duo besloten om hun muziek, die voorheen enkel beschikbaar was op vinyl en/of cd, toe te voegen op Spotify. In november 2011 haalden ze hun laatste kunststukje uit; ze gaven samen een twee uur durende show in poppodium W2. In twee delen kwam de muziek uit hun carrière voorbij; uit de tijd dat ze elkaars back-up waren bij De Grote Prijs van Nederland (2006 en 2007), van hun plaat Wie Wat Bewaart en hun eigen versie van Outkast’s Speakerboxxx / The Love Below, het dubbelalbum &.
De platen vormen een discografie om trots op te zijn. Cartes & Kleine Jay was (en is) een uiterst dynamisch duo. De explosieve rapstijl van Jay, waarin hij de ene metafoor na de andere verwerkt en vaak associatief te werk gaat, staat bijna haaks op die van partner Cartes. Die klinkt namelijk vaak ingetogen, en legt met kalmte zijn emoties bloot.
Die dynamiek kwam al naar voren op Wie Wat Bewaart, het eerste wapenfeit dat het duo uitbracht nadat ze zowel de muzikantenprijs als de publieksprijs al eens mee naar Den Bosch hadden genomen bij De Grote Prijs. Cartes aangenaam hese stem en af en toe lui getimede flow zijn heerlijk om naar te luisteren. Zijn solotracks als Geval Apart en Zo Kalm bieden een introspectieve kijk in zijn wereld. Kleine Jay zet daar precies de energieke flows tegenover die de balans geven; vol woordspelingen en hardcore battleraps. Maar vergis je niet; de rappers bewijzen ook regelmatig prima uit de voeten te kunnen op elkaars terrein.
Dat levert een interessante dynamiek op, die vooral op de planken zeer goed werkt. Samen slopen ze de podia van talloze festivals en shinen ze als voorprogramma van Extince ook de grootmeester compleet van het podium tijdens een gezamenlijke tour. De live show van Cartes & Kleine Jay valt op; het duurt dan ook niet lang voordat ze grote podia van onder meer Definitie van Dopeheid, The Rhythm The Rebel, Roffest, Hiphop in Duketown en Boogiedown aandoen. Zou het toeval zijn dat, kort nadat de Bosschenaren deze podia compleet platspeelden, al deze festivals ophielden te bestaan in de vorm die ze tot dan toe hadden? Lijkt ons niet; dit was letterlijk afbrekerij.
De laid back flow van Cartes en de vurigheid van Kleine Jay zorgden voor een all round-hiphopbeleving. Het leek dan ook een tikkeltje gek toen ze aankondigden allebei een soloalbum te gaan droppen in plaats van een gezamenlijke. Het project & uit 2010 herbergde twee discs; in plaats van het verwachte doen -hun chemie voorop zetten- deden de twee rappers wellicht iets wat nog beter is; allebei hun sterke punten helemaal zelf uitlichten. Kleine Jay geeft een kijkje in zijn wonderlijke brein met ingewikkelde flows en uitgedachte rijmschema’s. Zoals hij het zelf al rapt in Alles Heeft Een Rede:
“Deze man is niet te houden / Een last op je schouders / Laat je achter met een trauma / Echt waar, vertrouw me!”
Dat alles rapt hij op vooral uptempo boombapproducties, maar het lekkerst is de zigeunerachtige productie op Liefde (Of Zoiets). Die productie haalt de emotie uit Jay. Niet toevallig dat Cartes’ ondergrond op zijn deel van de plaat bijna alleen maar die zigeunersound bevat. Gitaargetokkel, koperblazers, violen en donkere piano-akkoorden klinken over de drums, die klinken alsof ze live zijn opgenomen ergens in een stoffige kelder. Openhartig verhaalt Cartes over hoe dankbaar hij is voor de vriendschappen die hij heeft, hoe je problemen van je af moet schudden, af en toe rust moet pakken in deze drukke wereld en gooit hij zijn twijfels op tafel.
Helaas kwam met een groot concert in ‘hun’ W2 een einde aan de gezamenlijke muzikale trip van Cartes & Kleine Jay. Laatstgenoemde bracht nog regelmatig tracks uit en was ook te horen in het collectief De Stijl, terwijl Cartes sporadisch nog eens opdook in een serie waarin hij een track opnam waarbij Spacekees continu tegen hem aanlulde. In die video, te vinden op het kanaal van Noah’s Ark, was al duidelijk dat Cartes zijn levensstijl aangepast had aan zijn muzieksmaak; reggae. Ondergetekende moest dan ook twee keer kijken en wellicht knipperen met zijn ogen toen hij tijdens de Tilburgse Kermis een reggaeband zag optreden en hij dacht Cartes te zien. Het was ‘m echt.
De lesstof die Cartes & Kleine Jay hebben gedropt op Spotify is het leren waard. Hopelijk is het een voorbode van een muzikale reünie. Voor nu raden we je aan even terug te gaan in de tijd en deze muziek te pompen. Zeker als je het nog niet kent, is dat meer dan de moeite waard.
Scroll nog eens door dit artikel en klik op play, luidt ons advies.
