Het donkere, regenachtige weer van deze lente heeft ervoor gezorgd dat ik vaker teruggrijp naar The Infamous. Maar mijn neus werd flink op het feit gedrukt dat Mobb Deep veel meer klassiekers heeft dan dat legendarische album, toen ik op alle social media-kanalen de vraag stelde aan onze lezers: Wat is de hardste Mobb Deep-track ooit? De antwoorden bewogen me uiteraard tot de beloofde playlist, maar ook tot dit artikel. Een trip down memory lane.
Laat ik ‘m openen door te zeggen dat ik mezelf een bevoorrecht persoon voel, die het geluk heeft gehad de middelen en de mogelijkheden te hebben om een opleiding te volgen. Veel mensen krijgen niet dezelfde kansen als die ik kreeg, en ik realiseer me dat ik blij moet zijn met mijn positie. Maar met dat gezegd; studeren was voor mij behoorlijk lastig. Ellende is natuurlijk relatief, maar op Fontys Academy For Creative Industries bereikte ik toch wel meerdere keren per jaar een dieptepunt.
En het was jammer genoeg niet een diploma-uitreiking die daar een eind aan bracht. De studie die ik volgde duurde officieel vier jaar, maar ik zou er vier-en-een-half jaar over doen, verwachtte ik al sinds het tweede jaar. Vier lange jaren vol stress, twijfel en onzekerheid zouden dan culmineren in een lange zit tijdens een ceremonie, waar een of andere hoge pief mij m’n papiertje zou uitreiken. Het mocht niet zo zijn.
Telkens haalde ik op een haar na mijn scriptie niet, terwijl ik alle andere studiepunten en propedeuse al lang binnen had. Bij de ene beoordelaar kwam ik 0,3 punten tekort, drie maanden later zakte ik bij een ander doodleuk naar een 3. Toen een laatste me een 5,4 durfde te geven terwijl ik een 5,5 nodig had, en zelfs de examencommissie daar niets in kon betekenen, gaf ik er de brui aan. Het eerste wat ik deed toen ik dat besloot? The Infamous draaien. Ik kon namelijk altijd rekenen op Prodigy en Havoc in lastige tijden.
The Infamous werd uitgebracht in 1995, als middelpunt van een cruciaal decennium voor hiphop. In de tien jaar eromheen braken genrebepalende artiesten door die dito platen uitbrachten, en dat alleen al in New York. Maar al is het niet het meest populaire werk uit die tijd, The Infamous heeft een waarde die veel verder gaat dan toegankelijkheid.
Want het Queensbridge-duo Mobb Deep, bestaande uit Havoc en Prodigy, schreef een belangrijk tijdsdocument van het gruizige landschap van het New York van de jaren negentig. Daarbinnen voerden de twee jonge zwarte mannen een constante strijd. Eentje die ze passievol vastlegden in monotone raps, over beklemmende maar op een bepaalde manier melodieuze beats.
Ik was niet zwart, niet arm en woonde niet in New York. De verhalen die op The Infamous verteld werden door de mannen riepen alsnog bepaalde basisemoties op. Ik hoefde geen echte ervaring met de onderwerpen te hebben om me ermee verbonden te voelen. Dat was al zo toen ik het album voor het eerst hoorde op 12-jarige leeftijd, maar ook zo’n tien jaar daarna. Het schakelde immers snel naar allerlei emoties waar ik in mijn studiejaren mee te maken had gehad. Van agressie naar hopeloosheid, om vervolgens via woede uit te komen bij weerbaarheid.
Tekstueel was Prodigy de betere verteller van de twee. De mc, geboren als Albert Johnson, leed zijn hele leven aan de bloedziekte sikkelcelanemie en stierf op jonge leeftijd. Hij werd slechts 42 jaar. Zijn ziekte had zijn teksten bijna zijn hele carrière een extra – en emotioneel – gewicht gegeven, waardoor veel van zijn coupletten boven hun objectieve betekenissen uitstegen.
Zijn teksten zijn fatalistisch en soms nihilistisch te noemen, maar zitten tegelijkertijd vol leven. Prodigy vertelde zijn verhaal met de stem van iemand die wist dat hij ieder moment kon sterven. Zijn woorden en stijl van rijmen hebben een inherente kracht; een facet van hoe dicht hij constant tegen de dood aan moet hebben geleefd en altijd weigerde om zijn laatste adem uit te blazen. Die kracht is wat zijn muziek – en daarmee die van Mobb Deep – zo geweldig maakt. Hoe somber zijn leven er ook uit moet hebben gezien voor hem zelf, Prodigy benaderde alle uitdagingen waar hij mee te maken had met een kenmerkende trots.
De rapvaardigheden van zijn maatje Havoc aan de andere kant, werden eigenlijk altijd overschaduwd door zijn producties. Hav’s beats waren, net als Prodigy’s lyrics, bedrieglijk rechttoe-rechtaan en eenvoudig: kale pianoakkoorden en samples, een stevige bas en ongecompliceerde drumpartijen. Het resultaat was vaak onderdeel van een somber en dreigend sonisch landschap. Queensbridge, maar dan luisterbaar. Niet alles in New York zag er immers uit als Manhattan. Soulvolle melodieën werden hergebruikt in een nieuwe vorm; hij brak ze af tot ze donker en agressief werden. De blauwdruk van de Mobb Deep-sound.
Precies de stemming waar ik me in konden vinden op dat moment. Maar de hypnotiserende beats, gekenmerkt door de unieke manier waarop Havoc samples onder elkaar plakte, hielden me op een of andere manier in bedwang. En dan die synergie. Prodigy is onmogelijk voor te stellen zonder Havoc, óf andersom. Ze hebben elkaar nodig gehad om te bestaan.
Zoals ik al zei; ik zal nooit weten hoe het is om in de schoenen van P of Hav te staan. Maar feit is dat The Infamous een belangrijke plaat voor me was én is, omdat ze muziek maken van alle gevoelens die ik zelf amper kan uiten. Het is zo’n album waarnaar ik niet enkel luisterde, maar dat terug leek te luisteren. Mobb Deep was er. Altijd. Toen ik boos was, toen ik verdrietig was en toen ik bij niemand mijn frustraties leek te kunnen lozen. Én toen ik een combinatie van al die gevoelens ervaarde toen ik voor de laatste keer mijn scriptie had ingeleverd en het cijfer terugkreeg.
Daar ging ik, na zes jaar studeren en zes scriptie-pogingen; voor de laatste keer wegfietsend van de campus in Tilburg-Zuid. De dreigende en eeuwig herhalende akkoorden op de koptelefoon, en het zelfvertrouwen tankend om me ook diplomaloos in deze wereld staande te houden. Zeker zodra het refrein invalt: “We livin’ this ’til the day that we die / Survival of the fit, only the strong survive.”
