Dat de Amerikaanse westkust sinds de komst van acts als Vince Staples en Odd Future-rappers als Tyler, The Creator en Earl Sweatshirt een enorme inhaalslag heeft gemaakt hoeven we eigenlijk niet meer uit te leggen. Dat Kendrick Lamar misschien wel aan het roer staat van die movement eigenlijk ook niet. Toch is het noemenswaardig, aangezien hij op zijn alom geroemde album To Pimp A Butterfly gedurende de hele plaat een monoloog lijkt uit te spreken, wat op het moment suprème tóch een dialoog blijkt te zijn, en wel met niemand minder dan Tupac Shakur. En vér voordat K.Dot met zoveel funksamples aan de haal ging deed zijn gesprekspartner en tevens grote inspirator dat ook al. Op 13 februari is het twintig jaar geleden dat ‘Pac All Eyez On Me, het laatste album dat hij in zijn leven uitbracht, verscheen. Daarop haalden diverse legendarische westcoastproducers hun inspiratie en samples uit soul en funk. Een mooi moment om het album eens te belichten.
Laat ik meteen eerlijk zijn; toen het album verscheen, in 1996, luisterde ik nog helemaal geen hiphop. Nou ja, misschien maakte ik net kennis met Spraakwater en Busta Rhymes’ Woo Hah! via de Braun-compilaties die bij mijn pa in de kast stonden, maar de liefde voor het genre was nog pril. Pas later, in groep 5 of 6 van de basisschool, werden Napster en Kazaa groter en groter en kwamen er nummers van ‘2pac’ (zo schreef je dat) in mijn afspeellijst terecht, en dan vooral de vrouwvriendelijkere tracks als Brenda’s Got A Baby en Dear Mama. Later pas beluisterde ik dankzij mijn klasgenoot Sabri pas de bijbehorende albums en besloot ik verder in zijn discografie te duiken. Toen stuitte ik op All Eyez On Me.
En daarop was de voorgenoemde zachte kant van Tupac bijna verdwenen. Het album, waarop de hoofdrolspeler zijn thug zijn uitgebreid viert, is het bestverkochte Tupac-album en de invloed ervan dringt tot vandaag de dag nog door op diverse platen. De thematiek bestaat voornamelijk uit het pochen met dure flessen drank, mooie bitches, dikke stapels geld en veel te dure auto’s, wat natuurlijk heel interessant was voor een jonge luisteraar zoals ik, die praktisch nog aan zijn puberteit moet beginnen. Alle vooroordelen die je ouders in die tijd over rap hadden, werden met verve onderstreept in een 132 minuten durende luisterbeurt. Gelukkig was mijn pa zo vriendelijk mij bij Één Twee CD te wijzen op een tweedehands exemplaar van het allereerste dubbelalbum in het genre hiphop (later volgden o.a. Notorious B.I.G., Bone Thugs-N-Harmony, Wu-Tang Clan, Jay Z en Nas) ooit. Tien gulden kostte ‘ie. Misschien heeft hij ‘m zelfs gekocht voor me, die ouwe eindbaas.
En waar Tupac tekstueel doorslaat naar zijn ‘Thug Life-kant’, zijn dankzij de deal met Death Row Records de beats van een hoger niveau dan op eerder werk. Producers als Dat Nigga Daz, Johnny ‘J’, DJ Quik en Rasheed zorgen voor een onvervalst harde fundering waarop ‘Pac los kan gaan. Ook Dr. Dre komt door met twee beats, te weten die van de kneiterhit California Love en de typische Dre-G-funk-beat die uiteindelijk Cant C Me, de opener van disc twee, oplevert.
“Instrumenten, opnames en akkoordenschema’s gebruiken waar het juist níet voor bedoeld was. Dát is hiphop.”
Flarden van oude soul en funk worden verknipt en herrijzen in het muzikale en met all time classics gevulde All Eyez On Me. Soms onherkenbaar, maar soms weer zó duidelijk dat Tupac zich verplicht voelde om de titels van zijn songs gedeeltelijk naar het origineel te vernoemen. Zo wordt in Shorty Wanna Be A Thug overduidelijk Hank Crawford’s Wildflower gesampled en is diezelfde sample zo mogelijk nog bekender geworden nadat Kanye West ‘m acht jaar na de release van All Eyez On Me ook gebruikte voor zijn track Drive Slow. En ongetwijfeld kon Tupac nadat Rasheed hem de betreffende beat liet horen niet anders dan besluiten I’d Rather Be With You van Bootsy Collins’ eren met de titel Rather Be Ya Nigga. En stiekem is die megahit waarop zelfs je zusje anno 2016 losgaat in de club een perfecte mengeling van Roger Trout’s So Ruff, So Tuff en Woman To Woman van Joe Cocker. Noem het onorigineel, ik noem het liever de kunst van hiphop. Instrumenten, opnames en akkoordenschema’s gebruiken op een manier die onbekend was en waar het eigenlijk juist níet voor bedoeld was. Die tegendraadsheid, dát is hiphop.
Recentelijk kwam het album nog in het nieuws omdat het door RIAA (vertegenwoordiging van de Amerikaanse muziekindustrie, o.a. verantwoordelijk voor het certificeren van gouden albums en hoger) is beloond met de diamanten status, wat inhoudt dat er 10 miljoen cd’s zijn verkocht. Nu is het een dubbelalbum met een speelduur langer dan 100 minuten, dus hoefden er ‘maar’ 5 miljoen exemplaren over de toonbank te gaan om de titel van diamanten album te behalen. Toch een knappe prestatie, aangezien hiphop verder schaars is in die erelijst. Naast Tupac behaalden alleen Eminem (met diverse albums), OutKast (met The Speakerboxxx / The Love Below) en vriend-turned-aartsrivaal Notorious B.I.G. met zijn postuum uitgegeven werk Life After Death dezelfde status.
Om twintig jaar All Eyez On Me te vieren én om je een indruk te geven van de mate van de genialiteit van de producers achter het album, staat er hieronder een aantal originals in een playlist. Herken jij alle samples?
Of je neemt vandaag (of morgen, nog beter) twee uur de tijd om het eerste hiphop-dubbelalbum ooit in zijn geheel te beluisteren:
