Time is Illmatic: leer over het leven van de legende die Nas heet.

Nas: Time is Illmatic is een documentaire van filmmakers Erik Parker en One9, die het verhaal achter het iconische album vertelt dat dit jaar zijn twintigjarige jubileum viert. In een eerder gepubliceerd stuk verwoordde Gerson al treffend wat de halve HIJS redactie dacht; de docu belicht helaas niet het productieproces van het legendarische album Illmatic. Om erachter te komen waar de documentaire wél over gaat, laten we de makers Erik Parker en One9 aan het woord over de boodschap achter de docu en Nas zijn woorden, de Arabische Lente en Wild Style.

One9, Nas, Erik ParkerOne9, Nas en Erik Parker bij de première van Nas: Time is Illmatic. (bron: blackfilm.com)

Wat is de boodschap die jullie over willen brengen met de docu?
Erik Parker: “Er zijn veel verschillende dingen die we willen zeggen met de documentaire. Een van die dingen is laten zien dat Illmatic zo’n belangrijk album was voor ons en onze generatie. Dat is waarom we willen dat mensen begrijpen wat er achter het maken van het album zit en waarom het onze generatie vertegenwoordigt. Maar wat we mensen echt willen laten zien, is wat hem er toe heeft gedreven, hoe hij in staat was om die woorden te vormen en wat hij probeerde te zeggen met die woorden. Het allerbelangrijkste is de mensen die hij vertegenwoordigde. Een volledige generatie die geen stem had in Amerika. Dus wat je uit de film kunt halen, is het volgende: waar zijn poëzie en zijn kunst over gingen, waarom het zo belangrijk was voor de wereld om het te horen en wat het betekende voor de mensen waar hij het over had.”
One9: “We keken naar dit album dat zo veel betekende voor onze generatie. Een generatie die opgroeide met hiphop. We keken ook echt naar de problemen. Er zijn verschillende thema’s en problemen waar we het over hebben in de docu zoals huisvesting, familiebreuken, het industriële gevangenissysteem. Deze problemen zijn 20 jaar nadat het album uit is gekomen nog steeds van toepassing. Voornamelijk in de States, als je ziet wat er momenteel gaande is met politiegeweld. Problemen die allesbehalve verdwenen zijn. Maar wij wilden laten zien hoe deze problemen een jochie beïnvloedde dat Nasir heet, in Queensbridge opgroeit en die vervolgens in staat is om deze energie te kanaliseren in iets waar hij door kon ontsnappen. Hij kon ontsnappen in zijn muziek.”

In de documentaire hebben jullie het over een educatief programma op Harvard waarbij hiphop, net als jazz bijvoorbeeld, bestudeerd en gedoceerd wordt. Wat houdt dit programma precies in?
One9: “Zover wij weten, ik weet het niet precies namelijk, is de bredere visie dat mensen hiphop gebruiken als een educatief middel om de samenleving te verbeteren. Er is een beurs die ieder jaar weggegeven wordt aan iemand die hiphop gebruikt in het schoolsysteem of in de gemeenschap. Dit is extreem belangrijk voor Nas. Een gevoel van erkenning, een kind die rond zijn veertiende van school afging, wordt nu door Harvard erkend. Niet alleen voor zijn muziek, maar ook voor het soort menselijke karaktertrekken die hij laat zien.
Voor Nas was het ontzettend belangrijk om zijn familie daar te hebben: zijn dochter was er en hij was erg trots om dat met haar te delen. Hij is nu erkend door een prestigieuze universiteit, maar hij gaat ook door met zijn leven. Dit is niet het einde en in onze film is het ook niet het einde. Hij wil een inspirerend leider zijn die laat zien wat hij kan doen en dat is waarom we het gebruikt hebben in de film.”

Check de trailer van IDFA om een impressie te krijgen waar Nas vandaan komt:

Hoe kan hiphop sociale verandering teweegbrengen?
One9: “Ik zie ons en Nas als uitstekende voorbeelden. Kijk naar de invloeden die er waren voor Nas. Zijn gemeenschap en de hiphopevenementen die er daar gaande waren, die op hun beurt weer heftig beïnvloed waren door Wild Style, een van de eerste baanbrekende hiphopfilms, hebben hem veranderd en gemaakt tot iemand die wilde rebelleren tegen het systeem. Hij was de rebel tegen Amerika. Op een bepaalde manier gaf hiphop ons een manier om generaties, leeftijdsgroepen en etniciteiten te verenigen. Ik bedoel, het verspreidde zich over de hele wereld. Het werd een verenigde taal die we ook kunnen spreken in bijvoorbeeld Amsterdam. Dezelfde taal, dezelfde problemen, ze hebben ook betrekking op jou. Jij bent niet opgegroeid in New York, desondanks werd het toch een globale taal. We maakten een film van iets dat we ervoeren. Hiphop leerde ons om geen beperkingen en restricties te hebben en dat je echt je eigen bestemming kunt bepalen.”
Erik Parker: “One9 en ik komen niet uit Queensbridge, maar toch sprak het ons aan. Nas vertelde een verhaal dat eerlijk was en waar we ons in konden vinden. Een van de dingen die ons echt inspireerde, was het feit dat zijn woorden zo eerlijk en echt waren zonder dat ze je probeerden te choqueren. Ze probeerden eerder de wereld te beschrijven op de manier zoals hij het zag en dat soort echtheid en dat soort eerlijkheid in kunst lijkt altijd geografische locaties te overstijgen. Mensen worden aangetrokken tot de realiteit en eerlijkheid omdat we er niet genoeg van krijgen.”

Nas_Time_Is_Illmatic_Dogwoof_Documentary_1600_1197_85

Het duurde tien jaar om de documentaire te maken. Waarom?
One9: “Nou, we hebben niet tien jaar lang aan de docu gewerkt, maar we zijn er wel mee begonnen in 2004. Aanvankelijk was het zo dat Erik iets groters moest doen als journalist voor Vibe magazine, dus hij belde wat vrienden, we kwamen samen en besloten om een muziek-dvd te maken. Het zou puur en alleen over Illmatic gaan. We filmden Nas z’n vader en hij gaf ons echt veel inzicht in Nas zijn leven, maar ook in de familie Jones, het straatleven, de boeken, de muziek, de cultuur en toen werd het iets veel groters dan alleen maar het verhaal over de muziek. In eerste instantie lieten we Nas een ruwe trailer zien over het vader-zoon verhaal, maar toen legde hij aan ons uit hoe belangrijk het was om ook over zijn moeder te praten en de grote rol die zij had in hun (Nasir en zijn broer Jabari) levens. Op dat moment waren we nog bezig met het ontwikkelen van onze storylines, maar we realiseerden ons dat zijn familie, community, de problemen en dergelijke Illmatic hebben gevormd. Het traject kostte zo veel tijd omdat we de eerste zes, zeven jaar zonder geld werkten en alles deden wat we konden doen. Uiteindelijk stuurden we wat trailers op en kregen een beurs waarmee we de middelen in handen hadden om er fulltime mee bezig te zijn. Het duurde drie volle jaren om de film te realiseren, maar het hele traject duurde in totaal tien jaar.”

Erik Parker: “Ik denk dat het traject precies lang genoeg duurde. Want als het na het eerste jaar klaar was geweest, wat we in eerste instantie hoopten, hadden we niet het verhaal kunnen vertellen dat we nu doen. Het kostte tijd om al die problemen aan te kaarten die er in verweven zijn en die terug te vinden zijn in de muziek. En het kost tijd voor mensen om je te vertrouwen. Dus hoe langer Nas ons zag werken, des te meer hij geïnspireerd werd om er een onderdeel van te zijn. Hetzelfde geldt voor de gemeenschap; ze zien dat we oprecht zijn en dat we het best mogelijke verhaal proberen te vertellen over iets waar ze zelf zeer nauw bij betrokken zijn.”

Geplaatst door bowie op 19 december 2014