Ivan Words: “Durf te luisteren en durf te vragen, echt te vragen.”

Misschien ken je Ivan Words van een van zijn spaarzame collabo’s, met HardHeaderz bijvoorbeeld, maar verder is hij als rapper vooral achter gesloten deuren actief geweest. Inmiddels is hij als spoken wordartiest een gevestigde naam, zeker in Rotterdam. Met Spoken World, waar hij als artiest én als host bij betrokken is, staat deze maand de tweejarige jubileumeditie op het programma.

“Er zijn wel poets die weten dat ik bars aan dek heb en freestylen doe ik ook, maar achter gesloten deuren”, vertelt de 33-jarige Ivan Words. “Ik vond het niet goed genoeg. Ik zag er geen brood in. Toen ik er op een gegeven moment voor ging, had ik een producer waar ik nauw mee samenwerkte. Hij was zo perfectionistisch dat hij niet leverde. Na een paar maanden was ik dat zat. Ik schreef één of twee tracks per dag. Als je dan niet de beats krijgt of kan gaan opnemen… Maar uiteindelijk ligt het bij jezelf. Als je dingen wilt doen, vind je daar een manier in. Ik denk dat ik me uiteindelijk gefocust heb op het poëtische, op spoken word, omdat dat ook gelijk iets oplevert. Dat is makkelijk, je hebt niemand nodig.”

“Ik heb nooit echt gedaan wat ik tof vond.”

Inmiddels komt hij rond van de kunsten. Naast zijn werk als spoken wordartiest geeft hij workshops en lezingen en hij was co-host bij Radio Brasa. Toch heeft hij van thuis uit nooit heeft meegekregen om voor een creatieve carrière te gaan: “Als het aan mijn vader had gelegen, had ik iets technisch gedaan. Nou, ik eh.. Ik kan technische rijms schrijven.” Hij lacht. “Mijn moeder vond altijd dat ik moet doen waar ik gelukkig van wordt, maar de kunst zag ze niet als bron van inkomsten. Er zitten wel wat creatieve mensen in de familie, maar iedereen heeft veilig een baan.” Als kind worstelde Ivan met het verwachtingspatroon van zijn omgeving, ook op school vond hij niet de aansluiting waarnaar hij zocht: “Je hoort geluiden om je heen van vriendjes en vriendinnetjes van wat ze later willen worden. Heel concreet: ik word politieagent of ik word dat of ik word dat. Hokjes. Ik was anders. Ik heb mezelf ook heel lang als laatbloeier gezien. Ik heb nooit echt gedaan wat ik tof vond. School voorzag daar niet in.”

Nu hij zelf regelmatig voor de klas staat, stimuleert Ivan zijn leerlingen om niet vanuit een hokje te denken: “Ik gebruik veel schrijfoefeningen om tot de kern te komen. Het maakt niet uit welk vak ik geef, het gaat mij om één ding: luister je écht naar jezelf? Ben je bezig om vanuit je kern iets te doen of ben je bezig een opdracht te doen? Want dat laatste wil ik niet. Je krijgt de hele dag opdrachten van al je docenten. Ik wil de docent zijn die jou vragen stelt.” Op een onderwijsconferentie in de Maassilo, die hij met spoken word over zijn visie op onderwijs mocht openen, kreeg hij bijval: “Er zitten allemaal piefjes daar, allemaal strikjes. Van scholengemeenschappen, maar ook de wethouder. En dan vertel je wat jouw ervaring is. Achteraf bleken veel mensen het met me eens te zijn. Ook mensen die al 30 jaar in het onderwijs zitten. Zij zeggen: Dit is ook wat wij willen, maar hoe gaan we dat realiseren?”

“Als ik een signaal laat horen, telt dat toch ook?”

Ook buiten het onderwijs is Ivan Words betrokken. Zo ging hij eind december, tijdens de opening van de schaatsbaan op het Middellandplein, met burgemeester Aboutaleb in gesprek over de manier waarop een anti-Zwarte Piet-demonstratie enkele weken eerder de kop werd ingedrukt. “Ik heb een poem waarin ik daar een gedeelte aan heb gewijd. Het ging over het buitensporig geweld van de politie tegen de anti-zwartepietdemonstranten, enige tijd geleden. De burgemeester heeft daar het bevel voor gegeven. Ik kan me niet indenken wat voor dreiging of gevaar er op dat moment misschien zou zijn. Deze mensen stonden daar gewoon, dat kun je ook zien op de beelden. Ze waren dingen aan het roepen maar zonder geweld. Ze waren niet aan het uitdagen. Ik liet de burgemeester mijn poem horen en hij vroeg me na afloop of hij in moest gaan op de kunst of de inhoud. Op de inhoud natuurlijk. Daar kwam een heel gesprek uit voort. ‘Ik ben het roerend met u oneens’, begon hij. Aboutaleb gaf aan dat hij informatie had die ik niet had, van de AIVD. Ik vond dat een overtrokken verhaal, eerlijk gezegd. Er waren hier laatst neo-nazi’s en omdat die niet georganiseerd waren, werden zij niet aangepakt. In een kwestie die raciaal al zo gevoelig ligt, vind ik zijn beslissing heel erg rechts. En heel erg ten nadele van mensen die een vreedzame boodschap willen uitdrukken en dat ook heel actief aangeven. De burgemeester legde uit hoe hij tot zijn beslissing was gekomen maar zei niets waar ik het mee eens was. Hij geeft aan: ‘Ik ben er niet voor u of voor u, ik ben er voor iedereen.’ Maar dan denk ik, de massa bestaat toch uit individuen? Als ik een signaal laat horen, telt dat toch ook? Of moet ik daarvoor een bepaalde positie bekleden of een groep representen voordat ik gehoord kan worden?”

“Rutte en Wilders? Dat is van hetzelfde laken een pak.”

Hij voelt zich sowieso niet erg vertegenwoordigd binnen de politiek: ”Ik kan je niets over partijprogramma’s vertellen. Ik voel me oprecht niet aangesproken. En al helemaal niet met een man als Wilders. Of Rutte. Voor mij is dat hetzelfde laken een pak, alleen is hij wat verkapter. Echt verschrikkelijk.” Met het geluid van Sylvana Simons kan hij zich wel identificeren. Maar ook dat legt de vinger op een zere plek: “Als ik zie hoe er over haar gestruikeld wordt, vooral omdat ze behoort tot een etnische minderheid en niet zozeer om de dingen die ze zegt…”

Gelukkig ziet hij wel een oplossing om die kloof te verkleinen: “Echt luisteren. Niet luisteren met de bedoeling om te reageren, maar dat je luistert naar iets – al heb je het al 80 keer gehoord – alsof het de eerste keer is. Dat het opnieuw binnen mag komen, dat je het verwerkt en dat je ook bereid bent om je mening te herzien. Dat je bereid bent een stukje in te leveren van wat jij dacht dat zou werken. Niet bang zijn om te luisteren en dat stukje ego loslaten. Stel je eens voor wat er zou gebeuren als je geen gelijk hebt. Toen ik sprak met Aboutaleb had ik in eerste instantie het gevoel dat ik aan het kibbelen was met een buurjongen. Toen hij eenmaal gespuid had, konden we echt uitwisselen. Toen hoorde hij ook dat ik niet alleen aan het aanvallen was. Ik gaf aan dat ik het niet met hem eens was, maar ik luisterde wel. Dat was prettig. Achteraf hebben we de hand geschud en bedankte hij me voor het gesprek. We waren het niet eens, maar hebben wel echt gesproken. Dàt vind ik belangrijk. Durf te luisteren en durf te vragen, echt te vragen.”

Op 27 februari vindt het tweejarig jubileum van Spoken World plaats in de Fenix Food Factory op Katendrecht. Op het podium een greep uit de beste spoken wordartiesten die de afgelopen twee jaar voorbijkwamen op Spoken World. Er is een expositie, er is comedy, er is muziek en er is lekker eten. Lees meer op hun Facebookpagina.

Geplaatst door bowie op 16 februari 2017