Dé 11 verrassingen van 2015

2015. Het was het jaar waarin Lil Wayne brak met Birdman, Kanye vertelde dat ‘ie een gooi gaat doen naar het presidentschap, UK grime een wederopstanding beleefde, The Game’s crew Stitches sloeg, de West Coast hélemaal terug is van weggeweest, helden zoals Sean Price, Pumpkinhead en Goldenboy overleden, 50 Cent failliet ging, er een biopic over N.W.A. verscheen, Young Thug voor het eerst in Nederland optrad en Drake heel veel aandacht kreeg maar bovenal was het een ongekend goed jaar qua hiphopreleases. Maar welke verrasten nou het meest? De 11 verrassingen van afgelopen jaar volgens een aantal redactieleden zie je hieronder in een overzicht.

surprisealbums2015artwork

A$AP Rocky – At.Long.Last.A$AP
300allaalabum

Ondergetekende zette begin dit jaar het ‘tweede major album’ van A$AP Rocky in ‘De meest belovende releases van 2015’, niet wetende wat hij moest verwachten van het album. Singles Multiply (tóch niet op het album beland) en LPFJ2 zijn bangers van de bovenste plank, en uiteindelijk werd Rocky in mei door een leak gedwongen om At.Long.Last.A$AP, zoals de plaat heet, een week eerder dan gepland te releasen. Het mooiste daaraan is na een luisterbeurt te constateren dat er bizar weinig radiovriendelijk materiaal op staat, zeker na eerdere hits van zijn hand als Fuckin’ Problems en Wild For The Night. De sfeer is duister, druggy, haast psychedelisch. Langzame ballades wisselen op een prettige manier af met ratelende drumbangers tijdens de trip die de A$AP Mob-frontman je vanuit zijn nieuwe comfort zone voorschotelt. (Bowie van Loon)

Dr. Dre – Compton
300drecompton

Er is één persoon die begin dit jaar geloofde dat er een nieuw Dr. Dre album, dat niet Detox zou gaan heten, uit zou komen, en dat ook zwart op wit durfde te vermelden in ‘De meest belovende releases van 2015’ en dat is Gerson. Big up voor zijn gave, want begin augustus stond de hele muziekwereld dan toch echt even op z’n kop toen de maestro zelf bekendmaakte dat zijn ‘grand finale’ eraan zat te komen. Naar eigen zeggen ligt Detox inmiddels bij het grof vuil en raakte hij door de biopic Straight Outta Compton geïnspireerd om in zeer korte tijd dit sonische meesterwerk in elkaar te zetten. Met de hulp van veel co-producers (onder meer DJ Premier, DJ Dahi en Focus…) legt hij de lat zestien jaar na zijn laatste album weer een stukje hoger, zonder daarbij een herhalingsoefening uit te voeren. De ene keer bombastisch en trappy (zoals op Talk About It en Deep Water), de andere keer ingetogen zelfreflecterend en jazzy (It’s All On Me en Talking To My Diary); Dre heeft een compleet geheel afgeleverd waarop bijna al zijn vrienden te horen zijn. Kendrick Lamar, Xzibit, Snoop Dogg en The Game komen met vocaal vuur en dat zijn oor voor talent nog steeds gespitst is hoor je aan bijvoorbeeld de zes (!) bijdragen van Anderson .Paak, de snoeiharde eerste verse van het album door King Mez en de briljante bijdragen van trompettist Dontae Winslow. Misschien dat, als Dre tegen Eminem had gezegd dat hij zijn vervelend lange en puberale verse moest herschrijven óf ‘m simpelweg van de plaat had geschrapt, dit album een tien had gekregen. De verrassing van Compton zit ‘m niet alleen in het feit dát de plaat is verschenen, maar des te meer in hoe goed het klinkt. (Bowie van Loon)

Deux Deux – Imperium
300deuxdeuximp

Al in 2009, op de door Winne en Patta geïnitieerde So So Lobi mixtape, waarop de halve hiphopscene is te horen in het kader van verbroedering, maken we kennis met Deux Deux, het duo dat bestaat uit Zwart Licht-producer Hayzee en Zo Moeilijk-rapper Roscovitsch. Samen zorgden ze voor Domme Jongen, een ignorant banger van de bovenste plank, en al gauw doet de ronde dat een heel album aanstaande zou zijn. Echter valt het stil en horen we weinig meer van de formatie. In 2013 denkt iedereen dat het dan écht zover is, wanneer de single IJskoud verschijnt én het duo geboekt wordt op Definitie van Hiphop, maar ook dat lijkt een sporadische stuiptrekking, want het duurt daarna weer een jaar voordat de mannen met Adje en Tiewai op de track Jack Daniels verschijnen op de Vanaf Nu compilatietape van Puna. Echter wordt er met Fok Met Je begin dit jaar dan toch het Deux Deux seizoen ingeluid. Eind januari verschijnt er geen album maar een EP, alsnog met maar liefst 11 tracks erop. In gelimiteerde fysieke versie via sneakerzaak Patta, maar natuurlijk ook via internet; Imperium. Bangers vol synthesizers (Zelfverzekerd, Hoor) wisselen prettig af met mellow tracks (Algarve, 120KPH) om op te chillen; Deux Deux lost de torenhoge verwachtingen meer dan in. Rosco blijft een boeiende mc met zijn laid back delivery en onnavolgbare flows en accent, dat in combinatie met de veelzijdigheid van Hayzee zorgt ervoor dat Deux Deux dit jaar definitief doorbrak als act. Het wachten is op een album. Tot die tijd zal deze nog regelmatig gepompt moeten worden. (Bowie van Loon)

Drake – If You’re Reading This You’re Too Late
300Drake_-_If_You're_Reading_This_It's_Too_Late

If I die, I’m a motherfucking legend. Drake opent zijn project IYRTYTL, waarmee hij een Beyoncé pullde door het zomaar uit het niets online te zetten, met zelfvertrouwen. Maar is het nou een album of een mixtape? Het schijnt dat het bedoeld was als een snel tussendoortje om zijn contract met Birdman (voor 4 studio-albums) uit te dienen, Drake noemt het ‘slechts’ een mixtape in de aanloop naar zijn nog te verschijnen album Views From The 6. Binnen drie dagen liepen de sales al tegen het half miljoen en met 17,3 miljoen streams op Spotify in de eerste week brak Drake z’n eigen record uit 2013, van toen Nothing Was The Same verscheen. Drake komt met een dosis zelfkennis, strijdlust en steken naar zijn inmiddels voormalige labelbaas. De release geeft Drake de ruimte om niet ál te gepolijste muziek naar buiten te brengen. Waar op zijn retail albums zijn zang en geneurie nogal eens de overhand nemen, heeft hij op If You’re Reading This meer ruimte voor bars, beats en om collegae als Diddy, Tyga en Kendrick Lamar een veeg uit de pan te geven. Donkere, hypnotiserende instrumentaties van naast vaste producers 40 en Boi-1da ook nieuw talent als SykSense, Wondagurl en Sevn Thomas vormen het ideale toneel om de strijd aan te gaan met alles en iedereen die ook maar in zijn buurt denken te komen. En ondanks dat hij vast al wist dat niemand dat zou gaan lukken, claimde hij ook na de release van IFYRTYTL alle spotlights (door een beef met Meek Mill, de veelbesproken Hotline Bling video etc.). De continue aandacht die Drake dit jaar kreeg maakt van 2015 een van de sterkste jaren van zijn carrière. (Bowie van Loon)

Kendrick Lamar – To Pimp A Butterfly
300Kendrick_Lamar_-_To_Pimp_a_Butterfly

Het duurde even voordat ik good kid m.A.A.d. City van Kendrick Lamar kon waarderen, maar ondanks dat veel van de producties niet helemaal mijn ding zijn, is de plaat een favoriet van de afgelopen jaren geworden. Toch verwachtte ik vrij weinig van To Pimp A Butterfly, want hoewel Kendrick een geweldige rapper bleek, was ik een beetje bang voor de richting die de mc uit Compton zou kiezen. Onterecht, zo bleek op 15 maart van dit jaar. Ruim negen maanden later is bijna alles al gezegd over dit hedendaagse meesterwerk waarop alles wat hiphop interessant kan maken bij elkaar komt: scherpe maatschappijkritiek, prachtige teksten, een geniaal concept, een technisch ongelooflijk vaardige rapper en de rijke Afro-Amerikaanse muziekgeschiedenis gegoten in een 2015 jasje. En, heel bijzonder in hiphop van de 21e eeuw: de diepgang en gelaagdheid van To Pimp A Butterfly gaat in het geval van Kendrick Lamar niet ten koste van zijn populariteit. Zonder twijfel het hiphopalbum van het jaar, dat ook nog eens een kennismaking met jazzmuzikant Kamasi Washington betekende. Check zijn The Epic en je maakt kennis met nog een topplaat uit Californië. (Witflits)

L’Orange & Kool Keith – Time? Astonishing!
300keithtime

Dat ik een album van Kool Keith uitlicht in een HIJS jaaroverzicht mag een verrassing heten. Natuurlijk, Critical Beatdown (met de Ultramagnetic MC’s, 1988) heb ik ooit aangeschaft vanwege de klassieke status van die plaat die uitkwam toen ik twee jaar was, maar verder heb ik Kool Keith nooit heel goed gevolgd. Via de schandalig ondergewaardeerde producer L’Orange en het kwaliteitslabel Mello Music Group laat de veteraan dit jaar van zich horen met Time? Astonishing! Een album met ‘tijd’ als thema dat Kool Keith vormgeeft op zijn eigen abstracte, soms absurde en altijd creatieve manier. De reizen door plaats en tijd, fysiek en mentaal, komen heerlijk tot z’n recht op de immer sfeervolle producties van L’Orange, die zijn muzikale inspiratie juist veelal haalt uit (heel) oude muziek en films. Onder andere J-Live, Blu en Mr. Lif maken ook deel uit van dit geslaagde avontuur. (Witflits)

Fresku – Nooit Meer Terug
300freskunooitmeerterug

In een belabberd jaar voor Nederlandse hiphop is Fresku een van de lichtpuntjes. Opvallend is niet zozeer dat hij een goed album aflevert (dat deed hij al twee keer eerder), maar wel dat Nooit Meer Terug het niveau van z’n voorgangers ontstijgt terwijl ook dit derde album sterk leunt op de twee gezichten van Fresku. Je zou denken dat we de tweestrijd tussen de niets serieus nemende clown en de twijfelende wereldverbeteraar onderhand wel kennen, maar de Eindhovenaar groeit nog steeds. De aanklacht tegen de radio op Zo Doe Je Dat, het persoonlijke Ik Wil, zijn medicijn tegen de polarisatie in Nederland op bonustrack Angst; allemaal maken de tracks op een eigen manier indruk. Daar tegenover staan meligere nummers als Kreeft, Gooi Jezelf Weg en Alzheimer. Dat Nooit Meer Terug ondanks deze verschillende kanten van Fresku meer dan debuutalbum Fresku en opvolger Maskerade als een geheel klinkt, komt wellicht door Teemong die voor dit album alle tracks produceerde in plaats van zijn plek achter de knoppen met anderen te moeten delen. (Witflits)

The Game – The Documentary 2.5
300The-Documentary-2.5

The Game is een adequaat rapper met een goede stem die hij, als wandelende vergaarbak van diverse west coast idiomen en stijlkenmerken, effectief toegepast heeft. Een echt eigen smoel, iets zinnigs te melden of een verrassende plaat, is echter iets waar we hem tot op heden nooit op hebben kunnen betrappen. The Documentary 2 veranderde die trend niet en van het vreemd genummerde deel 2.5 was de verwachting dat het restmateriaal van zijn voorloper nog snel even op een verrassingsplaat gesmeten werd. Niets is minder waar. In opener Magnus Carlsen horen we The Game op ingetogen wijze vertellen hoe hiphop en de wereld ervoor staan, gezien vanuit het door ganggeweld ontwrichte Compton. Soulvolle vocalen van Anderson .Paak, die op dit album bijna net zo’n grote rol vervult als op die van Game’s mentor Dre, maken de melancholische sfeer compleet. Op Crenshaw / 80s and Cocaine wordt verder ingezoomd op de getroubleerde delen van Cali over een geslaagde g-funk revival en in Gang Bang Anyway wordt, met hulp van ScHoolboy Q en Jay Rock, de historie en uitzichtloosheid van de rivaliteit tussen de Bloods en Crips zo verteld dat het voor kippenvel zorgt. Die indrukwekkend mengeling van historisch verslag en autobiografie zet zich door tot Last Time You Seen, waarin Game samen met Scarface verslag doet van 2Pac’s laatste dagen. Na die briljante eerste helft zakt het album qua spanningsboog en concepten wat in, al wordt er met hulp van o.a. DJ Quik nog wel voor wat lekkere vintage g-funk gezorgd. De indringende eerste helft en uitschieters van de tweede helft zorgen er echter voor dat dit een album is waarop je Jayceon Taylor voor het eerst daadwerkelijk leert kennen, en die kennismaking is er een die je niet zo maar van je afschudt. Er blijkt achter dat rare nummer in de titel niet alleen de eerste van zijn albums die de term ‘Documentary’ écht rechtvaardigt schuil te gaan, maar ook nog eens de beste plaat van zijn carriere tot nu toe. (Jaap van der Doelen)

Scarface – Deeply Rooted
300Scarface_Deeply_Rooted

De pathos van een Drake, de gravitas van een Nas, de onkreukbaarheid van een Killer Mike, ze zijn allemaal direct of indirect te herleiden naar Scarface. Als T.I. de JAY Z van het zuiden is, dan is Scarface Rakim en Nas in één. Zijn invloed is niet te onderschatten, zijn status is onbetwist. De beste man heeft helemaal niets meer te bewijzen en leek jaren geleden al het langdurige en uitermate respectabele hoofdstuk van zijn carriere in de spotlight afgesloten te hebben. Wat kan zo’n man nog aan z’n staat van dienst toevoegen? Een verrekte goed album, blijkt uit het in september vrij onverwacht uitgebrachte Deeply Rooted. Dat Face niks te bewijzen over heeft leidt in zijn geval allerminst tot een vluchtje op de automatische piloot, zoals helaas bij andere rap veteranen vaak gebruikelijk is. Op zijn twaalfde(!) studio-album probeert hij ook niet angstvallig aansluiting bij een jongere generatie te vinden maar worstelt hij openlijk met zijn religie, zijn relaties met geliefdes en familieleden, sociale ongelijkheid in Amerika en rapt hij op intens dreigende toon over de donkerste hoeken van de drugshandel. Wars van romantizering beschrijft hij met zijn diepe bariton alle facetten van zijn leven op een manier die tegelijk recht door zee en tekstueel zeer indrukwekkend is. Scarface heeft nooit veel woorden nodig gehad om zijn punt te maken, en zijn bijzondere gave om zo direct te kunnen schrijven zonder aan impact in te boeten, is door de jaren heen alleen maar sterker geworden. Tel daar zijn van emotie doordrongen voordracht bij op en de combinatie is er voor de luisteraar wederom een om van te smullen. Dat de beats hier en daar tegen het kitscherige aanschurken maakt bij deze man niet uit, de blues van Scarface is daar prima tegen opgewassen en wordt, net als een goede whisky, alleen maar dieper en intenser naarmate hij ouder wordt. (Jaap van der Doelen)

Guilty Simpson – Detroit’s Son
3009212-detroits-son-300x300

Dat de economie in Motown al een tijd niet meer zo lekker loopt is een understatement. Dat Guilty Simpson zijn in verval geraakte stad met een mengeling van liefde, teleurstelling en trots beschrijft is ook geen nieuws. De rapper met de donkere stem was tekstueel nooit ver verwijderd van de thema’s die spelen in zijn thuishaven maar deed dat tot op heden nog nooit zo sterk als op Detroit’s Son. Van een relatief onopvallende rapper die rechtlijnig spit op soul samples uit de Stones Throw stal, is hij uitgegroeid tot een rauwe auteur die praktisch iedere beat aankan en het leven van de onder- en lagere middenklasse daarop scherp portretteert. Dat is niet over één nacht ijs gegaan; I’m a work in progress, it’s a process / And it’s documented in projects zegt hij zelf op R.I.P., de openingstrack van deze plaat. Het is een genoegen geweest om dat proces te volgen van album naar album, zeker nu de voorlopige culminatie daarvan beluisterd kan worden op dit Detroit’s Son. Alles wat Guilty Simpson de moeite van het luisteren waard maakt is ruimschoots aanwezig maar met nét allemaal een schepje extra er bovenop. Het klinkt alsof hij zich meer bewust en overtuigd van zijn talenten is, en dat maakt zijn raps speelser en assertiever. Wellicht is dat deels ook veroorzaakt door de uitstekende chemie met de Australische producer Katalyst, die alle tracks op de plaat voor zijn rekening neemt. Zijn beats zijn hard, en veelal met een elektronische invalshoek, terwijl er een prettig analoog randje geleverd wordt door een sample hier en daar. Guilty vindt er moeiteloos zijn weg op en experimenteert geestdriftig en effectief met zijn flow; check maar eens hoe hij zonder zijn balans te verliezen over de zinnen heen buitelt in Rhyme 101, of moeiteloos met een virtuoos als stadsgenoot Elzhi kan hangen in Blue Collar. Een goede Guilty Simpson plaat is geen verrassing, een geweldige wel. Detroit’s Son heeft zichzelf gevonden. (Jaap van der Doelen)

Vince Staples – Summertime ’06
300vince-staples-summertime-06-tracklist-0-300x300

Dat Vince kan rappen wist iedereen die Blue Suede of Earl Sweatshirt’s Hive had gehoord al langer, maar dat de jonge rapper uit North Side Long Beach zo’n onverwoestbaar debuut in zich had kwam toch als een verrassing. Summertime ‘06 verhaalt over de totale uitzichtloosheid van het leven waarin hij opgroeide en doet dat over aardedonkere maar knallende beats, die met hun effectief minimalisme een diep desolate sfeer neerzetten. De creatieve tandem die hij vormt met No I.D. is ijzersterk, en het is te hopen dat deze nog lang stand houdt. Zelfs de enkele tracks die van de hand van andere beatmakers zijn, passen naadloos in het geheel dat de (executive) producer en zijn protegé neerzetten. Credits voor de samenhang en sfeer kunnen echter absoluut niet exclusief aan de ervaren No I.D. gegeven worden. Waar sommige rappers in de huidige west coast renaissance escapisme bieden en iemand als Kendrick juist hoop, duikt Vince Staples volledig onder in het emotionele moeras van zijn verleden. I ain’t never ran from nothing but the police rapt hij op Norf Norf, zonder pocherig of stoer te klinken, eerder compleet murw gebeukt door alles wat hij gezien heeft. In Lift Me Up worstelt hij onder meer met hoe hij de ellende van de hood tot entertainment voor de massa maakt en in Jump Off The Roof springt hij doorgesnoven van daken af in de hoop iets te voelen. Hij mag dan zelf moeite hebben zijn lam geslagen emoties te hervinden, met het heftige portet dat zijn album aflevert wekt hij die wel degelijk op bij zijn publiek. Summertime ‘06 is het geluid van iemand die snakt naar adem, en zijn publiek dat ademloos toekijkt. (Jaap van der Doelen)

Dit is niet onze enige terugblik op het excellente hiphopjaar 2015. Op Oudjaarsdag komen we traditioneel weer met de HIJS Jaarmix door Mista Sweet!

Geplaatst door bowie op 23 december 2015